W październiku 2025 roku Orawski Park Etnograficzny w Zubrzycy Górnej świętował wyjątkowy jubileusz – 70-lecie swojego istnienia. Trzydniowe obchody, które odbyły się w dniach 15–17 października, były nie tylko okazją do wspomnień i podziękowań, ale też do spojrzenia w przyszłość tej wyjątkowej instytucji, od siedmiu dekad pielęgnującej dziedzictwo Orawy.
Uroczystości rozpoczęły się od złożenia kwiatów na grobie Joanny Wilczek – kobiety, dzięki której muzeum w ogóle powstało. To właśnie ona wraz z bratem podarowała Państwu Polskiemu rodzinne włości, dając początek przyszłemu skansenowi. Następnie w Orawskim Centrum Kultury odbyła się uroczysta gala, pełna wzruszających wspomnień, spotkań i podziękowań. Była to także okazja do wręczenia wyróżnień i odznaczeń. Muzeum otrzymało Nagrodę Samorządu Województwa Małopolskiego „Polonia Minor” oraz Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, a indywidualne odznaczenia trafiły do zasłużonych pracowników.
Kolejny dzień jubileuszu upłynął pod znakiem nauki – odbyła się konferencja skansenowska „Rzemiosło i przemysły wiejskie: dzieje, dziedzictwo, praktyka i edukacja”, która zgromadziła badaczy i muzealników z całego kraju. Zwieńczeniem obchodów był wyjazd studyjny po polskiej i słowackiej Orawie – wspólna podróż, podczas której goście mogli zobaczyć miejsca będące częścią tego samego kulturowego krajobrazu.
Choć jubileusz stanowił punkt kulminacyjny roku, jesień w Orawskim Parku Etnograficznym okazała się wyjątkowo intensywna. Pracownicy Działu Upowszechniania i Promocji, obok codziennych obowiązków związanych z edukacją i obsługą turystów, uczestniczyli w wielu wydarzeniach branżowych. Reprezentowali muzeum m.in. w Szreniawie na zaproszenie Muzeum Narodowego Rolnictwa i Przemysłu Rolno-Spożywczego, w Zawoi podczas „Babiogórskiej Jesieni”, a także w Nowym Sączu, Chorzowie i Wygiełzowie podczas konferencji muzealnych. Wspólnie z Nadleśnictwem Nowy Targ świętowano również 100-lecie rezerwatu „Bór na Czerwonem”.
To był też czas sukcesów personalnych – dyrektor placówki, Maria Dominika Wachałowicz-Kiersztyn, została wybrana do Zarządu Stowarzyszenia Muzeów na Wolnym Powietrzu w Polsce, obejmując funkcję skarbnika. To dowód na rosnącą rolę Orawskiego Parku Etnograficznego w ogólnopolskim środowisku muzealnym.
Wczesna jesień przyniosła również ważne decyzje inwestycyjne i naukowe. Zrealizowano konferencję podsumowującą projekt „Śladami dawnego pszczelarstwa na Orawie i Pogórzu”, współfinansowany z programu Interreg Polska–Słowacja 2021–2027, który pozwolił przybliżyć bogate tradycje pszczelarskie regionu. Podpisano też umowę na modernizację muzealnego zespołu kościelnego, w tym wymianę gontu na zabytkowym kościele pw. Matki Bożej Śnieżnej – jednym z najbardziej rozpoznawalnych obiektów muzeum.
Rok 2025 zamknie natomiast projekt „Małopolski dwór – zielona odnowa i odbudowa zabytków oraz adaptacja dla nowych funkcji społeczno-gospodarczych”, finansowany z Funduszy Europejskich dla Małopolski. Dzięki temu możliwe będzie przeprowadzenie prac konserwatorskich przy dworze Moniaków, renowacja muzealiów oraz wzbogacenie ekspozycji o nowe elementy.
Siedemdziesiąt lat działalności Orawskiego Parku Etnograficznego to historia troski o tradycję i ludzi, którzy ją tworzą. To opowieść o miejscu, w którym codzienność dawnych Orawian przez cały czas żyje – w drewnianych chałupach, w zapachu gontu, w dźwiękach góralskiej muzyki i w pracy tych, którzy z pasją chronią dziedzictwo przodków. Jubileusz 70-lecia stał się więc nie tylko momentem świętowania, ale także punktem wyjścia do kolejnych działań, które sprawią, iż Orawa pozostanie miejscem żywej kultury – na co dzień i od święta.
