Podlasie jest jednym z nielicznych regionów Polski, w których zachowało się tradycyjne budownictwo drewniane.
Architektura wernakularna znika jednak w ostatnich latach z tutejszych wsi i miast; podobnie dzieje się w sąsiadującej z regionem Litwie. Stare domy niszczeją porzucone, są sprzedawane na drewno lub poddawane przebudowom i modernizacjom. W Białymstoku często płoną, żeby ustąpić miejsca inwestycjom deweloperów. W tym samym czasie podobne budynki trafiają do muzeów i skansenów, gdzie stają się częścią turystycznej marki Podlasia. Mieszkańcy regionu mierzą się z napięciem między intencjonalną destrukcją, naturalną przemianą i przemijaniem a potrzebą zachowania unikalnej lokalnej spuścizny architektonicznej. Stają przed pytaniem, jak uznawać własne ludowe dziedzictwo, nie redukując go do stereotypu romantyzowanej, prostej, wiejskiej przeszłości. Podobnymi problemami w ostatnich latach zajmował się mieszkający w Wilnie litewski artysta Augustas Serapinas.
Jego praktyka artystyczna często wiązała się z nabywaniem i demontażem niechcianych budynków oraz ich przenoszeniem i rekonstrukcją w przestrzeniach przeznaczonych do prezentacji sztuki współczesnej. Twórczość Serapinasa charakteryzuje wrażliwość na miejsca oraz zakodowane w materii ślady ludzkich zwyczajów. Rozkładając drewniane konstrukcje na części i rekonfigurując ich elementy, artysta podkreśla praktyczność ich wykonania, mobilność i modułowość. Podobnie jak on, twórcy tych budynków czerpali materiały z najbliższego otoczenia, tworząc proste i funkcjonalne systemy budownicze. Na wystawie w Galerii Arsenał w Białymstoku Serapinas łączy w jedną monumentalną instalację zachowane w podlaskich skansenach budynki kuźni i spichlerza – z porzuconym litewskim domem mieszkalnym. Implikuje w ten sposób istnienie wspólnej tożsamości regionalnej, jednocześnie zestawiając zachowane artefakty z odrzuconymi materiałami z przeszłości. I chociaż wystawa przywołuje zapomniane miejsca, ludzi i rutynowe czynności, Serapinas unika nostalgicznej idealizacji, zwracając uwagę na dziedzictwo pragmatycznego przedindustrialnego minimalizmu oraz samą materialność sosnowego, świerkowego i osikowego drewna.
Augustas Serapinas (ur. 1990, Wilno, Litwa) ukończył Wileńską Akademię Sztuk Pięknych w 2013 roku. Brał udział w licznych biennale, w tym 57. Biennale di Venezia, Riboca2 i Toronto Biennial of Art. Jego prace znajdują się w renomowanych kolekcjach publicznych, takich jak Tate, Centre Pompidou, Musée d’Art Moderne de Paris, Pinakothek der Moderne i M HKA. W najbliższym czasie będzie miał wystawy indywidualne w CAC Vilnius, ICA Milano i Bündner Kunstmuseum.
WYDARZENIA TOWARZYSZĄCE WYSTAWIE:
15.11.2024 (piątek), godz. 18:00
WERNISAŻ.
RATILIO – Występ zespołu folklorystycznego Uniwersytetu Wileńskiego
16.11.2024 (sobota), godz. 11:00
Oprowadzanie z Augustasem Serapinasem
23.11.2024 (sobota), godz. 12:00
PŁONĄCY BIAŁYSTOK. Oprowadzanie z dziennikarzem Andrzejem Kłopotowskim
1.12.2024 (niedziela), godz. 12:00
O TROSCE. Oprowadzanie z Jerzym Misiejukiem z Towarzystwa Przyjaciół Skansenu w Koźlikach i Jerzym Monachowiczem ze Skansenu w Białowieży
7.12.2024 (sobota), godz. 11:00
PAWUK-PAJĄK. Warsztaty z Małgorzatą Klimowicz (zapisy na stronie internetowej)
21.12.2024 (sobota), godz. 16:30
A WCZORA Z WIECZORA. Kolędowanie z Julitą Charytoniuk i Pracownią Pieśni
5.01.2025 (niedziela), godz. 16:30
KONCERT KOLĘD z Julitą Charytoniuk, Marią Żynel i Magdaleną Wieremiejuk
11.01.2024 (sobota), godz. 12:00
MODULARITY & MOBILITY. Oprowadzanie w języku angielskim z kuratorem wystawy Post Brothers
25.01.2025 (sobota), godz. 12:00
Oprowadzanie w języku białoruskim z Aliną Wawrzeniuk
8.02.2025 (sobota), godz. 12:00
Oprowadzanie w języku ukraińskim z Yulią Kosterevą
15.02.2025 (sobota), godz. 16:00
PRAWO DO POKŁOSIA. Wykład i prezentacja filmów z Sebastianem Cichockim, kuratorem 40. biennale sztuki współczesnej EVA International The Gleaners Society w Limerick w Irlandii
22.02.2025 (sobota), godz. 12:00
W BUDOWIE. Oprowadzanie z Tomaszem Fudalą, organizatorem poświęconego architekturze i politykom miejskim festiwalu Warszawa w Budowie
1.03.2025 (sobota), godz. 12:00
O PRZEMIJANIU. Finisażowe oprowadzanie z kuratorką wystawy Katarzyną Różniak-Szabelską
Współpraca: Towarzystwo Przyjaciół Skansenu w Koźlikach, Skansen w Białowieży, Polskie Stowarzyszenie Dekarzy Oddział w Białymstoku, Galeria Emalin, Londyn
15.11.2024–2.03.2025
Galeria Arsenał elektrownia
ul.Elektryczna 13, Białystok (wejście od ul.Świętojańskiej)
Zespół kuratorski: Post Brothers i Katarzyna Różniak-Szabelska