4 godzin temu
Koniec z 2,5 miliarda złotych uśpionych na rachunkach. Sprawdź, jak nowe przepisy wpłyną na Twoje finanse i co musisz wiedzieć o swoich kontach.
Fot. Warszawa w Pigułce
26 lipca Sejm uchwalił nowelizację Prawa bankowego, która wprowadza rewolucyjną zmianę w polskim systemie bankowym. Po pięciu latach braku aktywności na koncie banki będą musiały sprawdzić w rejestrze PESEL, czy właściciel rachunku przez cały czas żyje. To koniec z milionami złotych zamrożonych na kontach osób zmarłych. To jednak nie wszystko, bo nowe przepisy to prawdziwa rewolucja.
Problem ogromnej skali
Ministerstwo Finansów szacuje, iż na polskich rachunkach bankowych „śpi” około 2,5 miliarda złotych należących do osób, które już nie żyją. Te pieniądze przez lata pozostają zablokowane, ponieważ spadkobiercy często nie wiedzą o ich istnieniu, a banki nie miały dotychczas narzędzi do sprawdzenia statusu właściciela.
Tysiące rodzin przez lata bezskutecznie poszukuje oszczędności zmarłych bliskich. Pan Marek z Krakowa przez trzy lata szukał kont swojego zmarłego ojca. „Wiedzieliśmy, iż tata miał oszczędności, ale nie znaliśmy wszystkich banków. Napisaliśmy do kilkunastu instytucji, większość odpowiadała bardzo wolno. W końcu natrafiliśmy na konto z 80 tysiącami złotych” – opowiada.
Automatyczna weryfikacja po pięciu latach
Nowe przepisy wprowadzają jasną procedurę. Bank uruchomi weryfikację życia klienta, gdy przez pięć lat nie zostanie wykonana żadna operacja na rachunku. Nie chodzi tylko o przelewy czy wypłaty – także logowanie do bankowości elektronicznej czy sprawdzenie salda będzie uznane za aktywność.
Po otrzymaniu informacji z rejestru PESEL o zgonie wraz z datą śmierci bank zamknie konto i rozpocznie przekazywanie środków uprawnionym spadkobiercom. Dotychczas instytucje finansowe nie miały ani obowiązku, ani możliwości takiej weryfikacji.
Jeśli klient ma w tym samym banku inne aktywne rachunki, instytucja nie będzie musiała weryfikować statusu właściciela nieaktywnego konta. To rozwiązanie chroni przed przypadkowym zamknięciem rachunków osób, które po prostu przestały korzystać z jednego z kont.
Krótszy termin dla kont terminowych
Przepisy przewidują również szybszą procedurę dla niektórych produktów. Banki będą miały tylko trzy miesiące na wystąpienie do rejestru PESEL o datę śmierci, gdy umowa rachunku bankowego wygaśnie – na przykład w przypadku lokaty terminowej – a właściciel nie wydał wcześniej dyspozycji wypłaty zgromadzonych pieniędzy.
Co to oznacza dla ciebie?
Bezpieczeństwo twoich kont: jeżeli regularnie korzystasz z rachunków, nie masz się czym martwić. Wystarczy raz na jakiś czas zalogować się do bankowości elektronicznej, wykonać przelew czy wypłacić pieniądze, żeby bank uznał konto za aktywne.
Porządkowanie finansów: Szczególną uwagę powinni zwrócić właściciele „zapasowych” kont oszczędnościowych. jeżeli trzymasz tam pieniądze „na czarną godzinę” i nie dotykasz ich przez lata, warto co jakiś czas sprawdzić saldo online albo wykonać symboliczną operację.
Łatwiejsze dziedziczenie: Dla rodzin zmarłych nowe przepisy to prawdziwa rewolucja. Bank sam będzie inicjować kontakt ze spadkobiercami po stwierdzeniu zgonu właściciela rachunku, eliminując długotrwałe poszukiwania.
Przyspieszenie formalności: Dotychczasowy proces odzyskiwania pieniędzy przez spadkobierców był skomplikowany i czasochłonny. Często rodziny w ogóle nie wiedziały o istnieniu rachunku, a banki nie mogły udzielić informacji bez odpowiednich dokumentów spadkowych.
Praktyczne kroki do podjęcia już dziś
Sprawdź wszystkie swoje konta co najmniej raz w roku. Wystarczy zalogowanie się do bankowości elektronicznej, wykonanie przelewu, wypłata czy sprawdzenie salda online.
Wykonuj symboliczne operacje na kontach oszczędnościowych. jeżeli masz konto, z którego rzadko korzystasz, co roku zrób choćby symboliczny przelew lub sprawdź saldo przez internet.
Poinformuj najbliższych o wszystkich kontach. Sporządź listę wszystkich banków, w których masz rachunki, i przekaż ją zaufanej osobie. Im więcej banków, tym większe ryzyko, iż niektóre rachunki „zaginą” w systemie po śmierci właściciela.
Rozważ konsolidację rachunków. jeżeli masz zbyt wiele kont w różnych bankach, zastanów się nad zamknięciem tych, których nie potrzebujesz. To ułatwi zarządzanie finansami i zmniejszy ryzyko „zagubienia” pieniędzy.
Załóż dyspozycję wkładem na wypadek śmierci. Wiele banków oferuje możliwość wskazania osoby, która automatycznie otrzyma dostęp do środków po śmierci właściciela konta. To dodatkowe zabezpieczenie dla rodziny.
Korzyści dla całego systemu
Nowe przepisy przyniosą korzyści nie tylko spadkobiercom, ale całemu systemowi finansowemu. Miliardy złotych zablokowane na nieaktywnych kontach będą mogły wrócić do obiegu gospodarczego. Banki zmniejszą obciążenia administracyjne związane z przechowywaniem przez dziesięciolecia dokumentacji rachunków zmarłych klientów.
Regularna weryfikacja statusu właścicieli nieaktywnych rachunków zwiększy bezpieczeństwo finansowe i przejrzystość całego systemu. Banki zyskają także dodatkowe narzędzie w walce z oszustwami – automatyczna weryfikacja życia klientów utrudni próby nieuprawnionego dostępu do środków osób zmarłych przez osoby trzecie.
Kiedy przepisy wejdą w życie?
Nowelizacja trafi teraz do Senatu, a następnie do podpisu prezydenta. Przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Oznacza to, iż banki rozpoczną weryfikacje życia klientów prawdopodobnie w pierwszej połowie 2026 roku.
Instytucje finansowe będą miały czas na dostosowanie swoich systemów do automatycznej komunikacji z rejestrem PESEL. Pierwsze masowe weryfikacje statusu właścicieli nieaktywnych rachunków rozpoczną się kilkanaście miesięcy po wejściu przepisów w życie.
Dodatkowe udogodnienia dla spadkobierców
Przepisy zawierają także inne ułatwienia. Banki będą musiały udzielać spadkobiercom zmarłych oraz zarządcom sukcesyjnym zbiorczej informacji o rachunkach bankowych zmarłego – zarówno tych aktywnych, jak i już zamkniętych.
W takiej zbiorczej informacji bank wskaże swoje dane, numery rachunków wynikające z umowy oraz informację, czy rachunki są przez cały czas prowadzone. To znaczne ułatwienie dla osób poszukujących oszczędności zmarłych bliskich.
Centralna Informacja o Rachunkach już działa
Warto przypomnieć, iż od lipca 2025 roku w Polsce działa Centralna Informacja o Rachunkach Bankowych. Spadkobiercy mogą już teraz składać zapytania o rachunki zmarłych bliskich. Według danych KIR liczba zapytań złożonych przez osoby fizyczne kształtuje się na poziomie 700-800 miesięcznie.
Przygotuj się na zmiany
Nowe przepisy oznaczają koniec pewnej epoki w polskiej bankowości. Przez dziesięciolecia tysiące rachunków pozostawało „uśpionych”, a miliardy złotych były praktycznie wycofane z obiegu gospodarczego. Teraz system stanie się bardziej dynamiczny i przejrzysty.
Najważniejsze: Już dziś zadbaj o aktywność na wszystkich swoich kontach i poinformuj bliskich o miejscach, gdzie przechowujesz oszczędności. Nowe przepisy to szansa na uporządkowanie polskiego systemu bankowego, ale wymagają od klientów większej świadomości finansowej.
Pamiętaj: Banki nie będą „magazynami” zapomnianych pieniędzy, ale aktywnie będą dbać o to, żeby środki trafiały do właścicieli – żywych klientów lub ich spadkobierców. To sygnał, iż polskie prawo bankowe nadąża za rzeczywistością cyfrowej epoki.
