Białystok. 32. rocznica przeniesienia z Grodna relikwii prawosławnego męczennika

W katedrze św. Mikołaja w Białymstoku rozpoczęły się w sobotę wieczorem dwudniowe cerkiewne uroczystości związane z 32. rocznicą przeniesienia tam z Grodna na Białorusi relikwii Męczennika Gabriela, świętego Ziemi Białostockiej i patrona prawosławnej młodzieży

Przed tymi uroczystościami do katedry wróciły relikwie Męczennika Gabriela, przez część roku przechowywane w cerkwi w Zwierkach k. Zabłudowa (Podlaskie).

Zwierki to rodzinna miejscowość Gabriela. Relikwie są tam od maja do września. W maju w Zwierkach realizowane są doroczne uroczystości ku czci męczennika.

Uroczystościom przewodniczy ordynariusz prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej abp Jakub. Modlitwy przy relikwiach potrwają całą noc. Główna liturgia, zakończona procesją, odbędzie się w niedzielę przed południem.

Gabriel Gowdel urodził się w 1684 r. w pobożnej prawosławnej rodzinie chłopskiej. Gdy miał 6 lat został w nieznanych okolicznościach uprowadzony z domu i zamordowany. Jego ciało pochowano na cmentarzu w rodzinnej miejscowości.

Chowano również dzieci, które zmarły podczas zarazy w 1720 r. W trakcie jednego z pogrzebów przypadkiem odkopano ciało Gabriela. Okazało się, iż jest ono w nienaruszonym stanie. Cudownie ocalałe szczątki męczennika przeniesiono do krypty w cerkwi w Zwierkach. Uważa się, iż wydarzenie to przyczyniło się do ustania epidemii.

Kult Gabriela rósł z biegiem lat, głównie za sprawą uzdrowień przy jego grobie. Po pożarze w 1746 r. kaplicy w Zwierkach relikwie przeniesiono do pobliskiego Zabłudowa, a potem przez wiele lat wędrowały one po Kresach Wschodnich. Trafiły do Słucka, Mińska, potem do Grodna na Białorusi.

We wrześniu 1992 roku – dzięki porozumieniu z białoruską Cerkwią – uroczyście przeniesiono je do białostockiej katedry św. Mikołaja. Jak podkreślają prawosławni hierarchowie – uczestnicy tamtych uroczystości – w każdej miejscowości na trasie towarzyszył temu entuzjazm wiernych, po drodze biły dzwony w cerkwiach i kościołach.

Dokładnych danych co do liczby prawosławnych w Polsce nie ma. Hierarchowie tego Kościoła szacują, iż wiernych jest ok. 500 tys. W Narodowym Spisie Powszechnym przeprowadzonym w 2021 r. przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce, drugiego w kraju pod względem liczebności wiernych, zadeklarowało (pytanie o wyznanie było dobrowolne, można było odmówić na nie odpowiedzi) niecałe 151,7 tys. osób.

W tym roku przypada stulecie autokefalii (niezależności) Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.(PAP)