Coraz więcej kleszczy na Mazowszu. Jak uniknąć ugryzienia?

Zdjęcie: Kleszcze na Mazowszu (autor: Freepik)

W związku ze zwiększoną aktywnością kleszczy w mazowieckich lasach sprawdzamy, jak uniknąć powikłań po ugryzieniach przez te pajęczaki.

Kleszcze żyją głównie: w lasach liściastych i mieszanych, trawie, w gęstych zaroślach i paprociach, w także w miejskich terenach zielonych. Są szczególnie groźnie w godzinach przedpołudniowych oraz od godz. 16 do zmroku, już przy temperaturach powyżej 5–7 stopni Celsjusza.

Wtedy zaczynają intensywnie poszukiwać swoich żywicieli – ludzi lub zwierząt. Aż 90 proc. ukąszeń kleszczy ma miejsce w okolicach domu – na spacerze, w ogrodzie czy parku.

Jak podkreśla mazowiecka wojewódzka Konsultant Chorób Zakaźnych, Grażyna Cholewińska-Szymańska, poważnej choroby, przenoszonej przez kleszcze można uniknąć, stosując szczepionkę przeciw odkleszczowemu zapaleniu mózgu.

– Szczepionka w trzech dawkach, najpierw w punkcie 0, potem w odstępie jakiejś 1–2 miesięcy i po 6 miesiącach, 6–12 miesięcy trzecia dawka. I taki schemat podstawowy zabezpiecza człowieka na 3–5 lat – powiedziała Cholewińska-Szymańska.

Dotychczas nie opracowano szczepionki przeciw boreliozie. Dlatego przed kleszczami warto też się zabezpieczyć, odpowiednio się ubierając czy używając repelentów z DEET lub ikarydyną.

– Wybierając się w tereny leśne do parku, musimy przede wszystkim myśleć o tym, iż tam mogą być kleszcze. Lekarze polecają odpowiednie ubranie. To są długie spodnie, bluzy z długim rękawem, dobra jest czapka z daszkiem – dodała.

🆘 Jak nie dać się złapać w kleszcze? 🛡️

🪻 Wiosna to czas, kiedy kleszcze stają się szczególnie aktywne.
🔘 Każdego roku w Polsce jest około 20 tysięcy zachorowań na boreliozę!
🔘 Wczesne usunięcie kleszcza zmniejsza ryzyko zakażenia.
🔘 Tylko 1% osób ukąszonych przez… pic.twitter.com/We2r2L5tHu

— Narodowy Fundusz Zdrowia (@NFZ_GOV_PL) May 9, 2025

Kleszcze i choroby w liczbach

Należy też unikać spania w starych budynkach, w których przebywają udomowione zwierzęta, a obozując na wolnym powietrzu, należy się upewnić, iż roślinność wokół namiotu jest krótko przycięta.

Według danych Państwowego Zakładu Higieny z roku na rok wzrasta liczba chorób i powikłań, wywołanych ukąszeniem kleszczy, w tym boreliozy i odkleszczowego zapalenia mózgu.

W 2019 roku zanotowano 265 zachorowań na odkleszczowe zapalenie mózgu, w 2022 r. – 445, w 2023 – 659, a w 2024 r. aż 793 przypadki. W 2024 roku w Polsce zdiagnozowano aż 29,3 tys. przypadków boreliozy – o 4 tysiące więcej niż rok wcześniej.

Liczba zachorowań na boreliozę zdecydowanie rośnie z roku na rok. Pierwsze objawy chorobowe mogą pojawić się po około 10 – 14 dniach od ukłucia.

Jakie są objawy boreliozy?

Typowym objawem boreliozy są zmiany skórne w postaci pierścieniowatego rumienia wędrującego, który występuje u ok. 40 do 50 proc. chorych.

Typowy rumień ma średnicę przekraczającą 5 cm. Początkowo ma on kształt koła o średnicy 1–1,5 cm, które się powiększa, blednie od środka i zanika. Rumień nie zawsze jest widoczny.

W przypadku podejrzenia, iż ukłuł nas kleszcz, wszelkie zmiany skórne powinny nas skłonić do szybkiej wizyty u lekarza.