Czy e-zwolnienie L4 może być wystawione do tyłu?

E-zwolnienie lekarskie zwykle wystawia się z datą tożsamą z wizytą. Bywają jednak wyjątki, gdy ciężka choroba uniemożliwia pacjentowi szukanie pomocy. W takich przypadkach L4 może być wystawione do tyłu, czyli ze wsteczną datą. Przepisy pozwalają na to, pod warunkiem iż lekarz ma odpowiednie uzasadnienie medyczne dla takiej decyzji. W artykule podpowiadamy, kiedy można uzyskać e-zwolnienie z modyfikacją daty obowiązywania L4 i kto wystawia takie e-zwolnienia.

Czy można uzyskać e-zwolnienie L4 z datą wcześniejszą?

Ciężka choroba może powodować trudności w nawiązaniu kontaktu z lekarzem. Mogą zdarzyć się sytuacje, gdy kontakt w danym dniu jest niemożliwy. Nie można wykluczyć, iż poważne objawy choroby pojawią się w sobotę lub niedzielę, kiedy dostępność lekarzy jest ograniczona. W takich przypadkach pacjent, udając się do lekarza np. w poniedziałek, ma możliwość poproszenia o zwolnienie lekarskie z datą wsteczną. Oznacza to, iż lekarz, w ściśle określonych sytuacjach, może wystawić L4 z datą wcześniejszą niż dzień wizyty pacjenta. Jest to specjalna procedura, którą lekarze mogą stosować w uzasadnionych przypadkach.

Podsumowując, lekarz może wystawić pacjentowi zwolnienie lekarskie na maksymalnie trzy dni wstecz od dnia wizyty, jeżeli sytuacja jest odpowiednio uzasadniona. Wyjątkiem od tej zasady stanowią wizyty u psychiatry, który może wystawić L4 na wcześniejszy okres, jeżeli uzna, iż istnieją ku temu odpowiednie wskazania zdrowotne, a pacjent, z powodu choroby, nie mógł zgłosić się po pomoc wcześniej.

Jakie są zasady wystawiania e-zwolnienia L4 z datą wsteczną?

Do wystawienia L4, niezależnie od tego, czy odbywa się to podczas konsultacji osobistej, zdalnej, telefonicznej, czy online, musi być spełniony podstawowy warunek – istnienie wskazań medycznych świadczących o niezdolności pacjenta do podjęcia pracy. Szczególnym przypadkiem jest sytuacja, gdy zwolnienie ma być wystawione z datą wsteczną. Możliwość taką określono w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Art. 17 ust. 1 tej ustawy stanowi, iż „zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby (…) wystawia się od dnia badania lekarskiego.” Przepis ten jednoznacznie nie wyklucza możliwości wystawienia L4 z wcześniejszą datą.

Dodatkowo kwestię tę reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy. Zgodnie z § 4 ust. 2 tego rozporządzenia, okres niezdolności do pracy powinien być określony na podstawie obiektywnych i subiektywnych objawów chorobowych. To oznacza, iż lekarz może ustalić wcześniejszą datę początkową zwolnienia, pod warunkiem iż decyzja jest odpowiednio uzasadniona i udokumentowana.

Podczas trwania „wizyty”, w razie takiej potrzeby, mogą zostać wydane: zwolnienie lekarskie (L4, również na chore dziecko), a także e-receptę.

Jakie są wymagania dla lekarzy przy wystawianiu e-zwolnienia L4 do tyłu?

Lekarze, wystawiający zwolnienia z datą wsteczną, muszą przestrzegać określonych wymagań prawnych, przede wszystkim przepisów:

• ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,
• rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 10 listopada 2015 r.

Niezależnie od tego, jaka data rozpoczęcia L4 zostanie zamieszczona na dokumencie, lekarz jest zobowiązany do prowadzenia dokładnej dokumentacji medycznej, z której jasno wynika zasadność zarówno samego zwolnienia, jak i wystawienia go z datą wcześniejszą. Pacjent powinien być świadomy, iż wystawianie L4 z datą wsteczną ma swoje ograniczenia — takie zwolnienie może zostać wystawione maksymalnie do trzech dni wstecz. Każda decyzja o wystawieniu takiego zwolnienia musi być oparta na obiektywnych dowodach, takich jak wyniki badań oraz obserwacje lekarskie.

Jakie są konsekwencje prawne dla pacjenta i lekarza przy e-zwolnieniu L4 wystawionym do tyłu?

Każde zwolnienie, niezależnie od tego, czy jest wystawione z wcześniejszą datą, czy nie, musi opierać się na solidnym i wiarygodnym wywiadzie lekarskim. Pacjent w czasie konsultacji jest zobowiązany do udzielenia prawdziwych informacji na temat swojego stanu zdrowia. Wystawianie zwolnienia z datą wsteczną wiąże się z pewnym ryzykiem, zwłaszcza jeżeli okaże się, iż pacjent zaniedbał termin umówienia się na e-wizytę. W takiej sytuacji grozi mu utrata świadczenia z tytułu choroby i czasowej niezdolności do pracy.

Zdarza się również, iż ZUS, opierając się na opinii lekarza orzecznika, może podważyć zasadność zarówno wcześniejszej daty L4, jak i zwolnienia wystawionego na okres adekwatny „rzekomej” choroby. W przypadku cofnięcia L4 lekarz może zostać pociągnięty do odpowiedzialności finansowej oraz zawodowej, którą może rozpatrywać Naczelna Izba Lekarska (NIL). Takie sytuacje niosą za sobą nie tylko szereg nieprzyjemności dla pacjenta, ale także ryzyko dla lekarza.

Jakie są ograniczenia i procedury związane z e-zwolnieniami L4 z datą wcześniejszą?

Najbardziej wiarygodną formą zwolnienia lekarskiego jest ta, w której data początkowa obowiązywania L4 zbiega się z datą wizyty lub konsultacji lekarskiej, w tym także online. Z tego powodu lekarze niechętnie stosują procedurę wystawiania zwolnienia z datą wsteczną, a jeżeli już decydują się na jej użycie, najczęściej wystawiają L4 z datą wcześniejszą, ale nie więcej niż jeden dzień. Pacjent powinien mieć świadomość, iż przepisy dotyczące wystawiania L4 z datą wsteczną mają swoje ograniczenia i mimo iż lekarz ma taką możliwość, może odmówić jej zastosowania, choćby na usilną prośbę pacjenta. Tego typu zwolnienia muszą być dobrze udokumentowane, aby ZUS nie miał wątpliwości co do ich zasadności. Warto również pamiętać, iż każde zaświadczenie wystawione z wcześniejszą datą może zostać poddane szczegółowej kontroli przez ZUS, co zwiększa ryzyko jego odrzucenia, jeżeli dokumentacja nie spełnia wymagań formalnych.