2 godzin temu
Według statystyk choroby tarczycy należą do najczęściej występujących problemów zdrowotnych i społecznych na skalę globalną. Co piąta dorosła osoba cierpi z powodu występowania zaburzeń w działaniu tego gruczołu. Na schorzenia tarczycy aż 9 razy częściej chorują kobiety niż mężczyźni. Część z nich przebiega bezobjawowo, lub objawy są nieswoiste, co utrudnia wczesną diagnostykę. Profilaktyczne badania USG tarczycy mogą to zmienić.
Jaką rolę pełni tarczyca w ciele człowieka?
Rolą tarczycy jest produkcja i wydzielanie do krwi ważnych hormonów – tyroksyny i trijodotyroniny, które wpływają na rozwój i funkcjonowanie całego organizmu.
Tarczyca jest nieparzystym, pojedynczym gruczołem dokrewnym, zlokalizowanym w przedniej części szyi człowieka. Od góry sąsiaduje z krtanią, a od dołu – chrząstkami tchawicy. Zbudowana jest z prawego i lewego płata połączonych tzw. węziną. Z uwagi na specyficzną budowę, swoim kształtem przypomina motyla.
Gruczoł tarczycy jest silnie unaczyniony – krew dopływa do niego przez tętnice tarczowe górne i dolne, a do węziny przez tętnicę tarczową najniższą. Odpływa z niego przez żyły górne, dolne i najniższe.
Jeśli tarczyca nie funkcjonuje poprawnie, pojawiają się zaburzenia w wydzielaniu jej hormonów. To pierwszy sygnał, iż z gruczołem dzieje się coś niedobrego.
Jak diagnozowane są choroby tarczycy?
Podstawowym krokiem, aby oceniać prawidłową czynność tarczycy, jest badanie krwi. W ramach diagnostyki laboratoryjnej oznaczane jest stężenie TSH oraz hormonów tarczycy w próbce krwi. Umożliwia to diagnozowanie chorób autoimmunologicznych tarczycy oraz stanów zapalnych gruczołu tarczycowego.
Regularne wykonywanie badań krwi pod kątem hormonów tarczycy pozwala na sprawdzanie jej prawidłowej czynności. W ramach podstawowej profilaktyki chorób tarczycy lekarze zlecają także badania ultrasonograficzne – USG tarczycy. Pozwalają one na wykrycie ewentualnych patologii w obrębie tego narządu.
Jakie są wskazania do wykonania USG tarczycy?
Na diagnostykę w kierunku schorzeń tarczycy oraz na badania profilaktyczne USG powinni zgłaszać się pacjenci, którzy:
- wyczuwają guzy i guzki w obrębie swojej szyi,
- odczuwają ból szyi niewiadomego pochodzenia,
- mają w rodzinie bliskie osoby, u których występowały zaburzenia czynności tarczycy lub nowotwory tarczycy,
- mają utrzymującą się chrypę mimo podjętego leczenia schorzeń dróg oddechowych,
- chorują na innego rodzaju schorzenia autoimmunologiczne,
- mają objawy nadmiaru lub niedoboru hormonów tarczycy mogące wskazywać na jej nadczynność lub niedoczynność.
Do charakterystycznych objawów nadczynności tarczycy, czyli sytuacji, w której wydziela ona nadmiar hormonów, zalicza się:
- niepokój,
- rozdrażnienie,
- chudnięcie bez diety i ćwiczeń,
- drżenie rąk,
- znaczne osłabienie siły mięśniowej,
- kołatanie serca,
- wytrzeszcz gałek ocznych w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa.
Natomiast niedoczynność tarczycy przejawia się w przewlekłym zmęczeniu, braku koncentracji i nadmiernej senności. U pacjentów występują zaburzenia nastroju, objawy depresyjne, pojawia się problem z kruchością paznokci czy wypadaniem włosów i suchą skórą. Następuje także wzrost masy ciała.
Dzięki badaniu USG tarczycy można zauważyć zachodzące w niej zmiany. Profilaktyka chorób tarczycy, zwłaszcza nowotworów, wymaga regularnego obrazowania tego narządu. O ile w badaniach fizykalnych u około 3-7% populacji stwierdza się guzy tarczycy, to w badaniu USG częstość rozpoznawanych zmian ogniskowych wynosi do 50% u dorosłych. Część z nich może oznaczać zmiany nowotworowe złośliwe. Im wcześniej zostaną wykryte, tym lepiej i lepsze rokowania dla pacjenta. Badanie USG jest proste do wykonania, nie wymaga wielu przygotowań, a do tego bezpieczne i nieinwazyjne.
Badanie ultrasonograficzne jest bardzo ważne dla wykrycia i monitorowania zmian ogniskowych w obrębie tarczycy, ale daje ono również możliwość dokładnego wytypowania nieprawidłowej zmiany do biopsji i przy jej wykonaniu z użyciem igły biopsyjnej.
