5 godzin temu
Tysiące emerytów, rencistów, osób niepełnosprawnych oraz innych uprawnionych przez cały czas regularnie opłacają miesięczne składki, mimo iż przysługuje im prawne zwolnienie z tego obowiązku. Niepotrzebne wydatki sięgają setek złotych rocznie.
Fot. Warszawa w Pigułce
Najszerszą grupą automatycznie zwolnioną z płacenia abonamentu RTV są osoby, które ukończyły siedemdziesiąty piąty rok życia, przy czym zwolnienie to ma charakter bezwzględny oraz nie wymaga dopełniania jakichkolwiek formalności administracyjnych. Seniorzy należący do tej kategorii wiekowej są zwolnieni z mocy samego prawa, co oznacza iż nie muszą składać żadnych dokumentów, wypełniać formularzy ani odwiedzać placówek pocztowych w celu uzyskania ulgi. System automatycznie rozpoznaje ich wiek na podstawie danych osobowych oraz eliminuje obowiązek opłacania miesięcznych składek bez konieczności podejmowania jakichkolwiek działań ze strony beneficjentów.
Poczta Polska, która jest odpowiedzialna za administrowanie systemem abonamentowym w kraju, potwierdza iż osoby powyżej siedemdziesiątego piątego roku życia posiadające zarejestrowane odbiorniki radiowe oraz telewizyjne zostały zwolnione z opłat abonamentowych na mocy ustawy z dwudziestego trzeciego lipca dwa tysiące piętnastego roku o zmianie ustawy o opłatach abonamentowych. Ta regulacja prawna oznacza, iż najstarsi członkowie społeczeństwa mogą korzystać z usług mediów publicznych bez ponoszenia dodatkowych kosztów, co stanowi formę wsparcia dla tej szczególnie wrażliwej grupy społecznej.
Oprócz najstarszych seniorów, znacznie szerszy katalog osób uprawnionych do zwolnienia z abonamentu obejmuje różne kategorie obywateli znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej, zdrowotnej lub finansowej. Osoby całkowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji, które otrzymują świadczenia pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy, są uprawnione do całkowitego zwolnienia z opłat abonamentowych, co stanowi element systemu wsparcia społecznego dla osób wymagających stałej opieki oraz pomocy w codziennym funkcjonowaniu.
Osoby z poważnymi dysfunkcjami sensorycznymi również korzystają z preferencyjnego traktowania w systemie abonamentowym, przy czym dotyczy to zarówno osób niesłyszących z potwierdzoną całkowitą głuchotą lub obustronnym upośledzeniem słuchu, jak i osób niewidomych, których ostrość wzroku nie przekracza piętnastu procent normy. Te zwolnienia mają szczególne uzasadnienie społeczne, gdyż osoby z tak poważnymi ograniczeniami funkcjonalnymi często mają ograniczone możliwości pełnego korzystania z oferowanych treści medialnych, a jednocześnie zwykle borykają się z dodatkowymi kosztami związanymi z niepełnosprawnością.
Emeryci oraz renciści stanowią kolejną znaczącą grupę uprawnionych do zwolnień, choć w ich przypadku kryterium kwalifikującym jest nie tylko wiek, ale również wysokość otrzymywanych świadczeń. Osoby, które ukończyły sześćdziesiąty rok życia oraz mają ustalone prawo do emerytury lub renty, której miesięczna wysokość nie przekracza pięćdziesięciu procent przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, mogą ubiegać się o zwolnienie z opłat abonamentowych. To kryterium dochodowe ma na celu objęcie wsparciem tych emerytów, którzy mimo formalnego zakończenia aktywności zawodowej, otrzymują relatywnie niskie świadczenia emerytalne niewystarczające na pokrycie wszystkich kosztów utrzymania.
Osoby otrzymujące różne formy świadczeń społecznych również są uprawnione do zwolnień abonamentowych, co obejmuje beneficjentów świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego wypłacanego przez adekwatne organy realizujące zadania w zakresie świadczeń rodzinnych, oraz osoby otrzymujące rentę socjalną z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub innego organu emerytalno-rentowego. Te regulacje mają na celu odciążenie finansowe osób, które z różnych przyczyn nie są w stanie samodzielnie zabezpieczyć swojego utrzymania oraz wymagają wsparcia ze strony systemu pomocy społecznej.
Bezrobotni zarejestrowani w urzędach pracy stanowią kolejną kategorię zwolnionych z obowiązku opłacania abonamentu, co ma szczególne znaczenie w kontekście wsparcia osób tymczasowo pozbawionych źródła dochodów oraz poszukujących zatrudnienia. Zwolnienie to obejmuje również osoby posiadające prawo do zasiłku oraz świadczenia przedemerytalnego, co stanowi formę pomocy dla osób znajdujących się w przejściowej sytuacji pomiędzy zakończeniem aktywności zawodowej a nabyciem prawa do świadczeń emerytalnych.
Katalog zwolnień obejmuje również osoby korzystające ze świadczeń pieniężnych z tytułu ustawy o pomocy społecznej, co oznacza iż beneficjenci różnych form wsparcia społecznego mogą być zwolnieni z obowiązku opłacania abonamentu. Pełny wykaz wszystkich uprawnionych kategorii jest dostępny na oficjalnej stronie internetowej Poczty Polskiej, która prowadzi szczegółową dokumentację wszystkich możliwych zwolnień oraz wymagań formalnych z nimi związanych.
Fundamentalna różnica pomiędzy osobami powyżej siedemdziesiątego piątego roku życia a pozostałymi grupami uprawnionymi polega na sposobie uzyskiwania zwolnienia. Podczas gdy najstarsi seniorzy korzystają z automatycznego zwolnienia wynikającego bezpośrednio z przepisów prawa, wszystkie pozostałe kategorie osób muszą aktywnie ubiegać się o zwolnienie poprzez dopełnienie odpowiednich formalności w placówce Poczty Polskiej. Proces ten wymaga osobistej wizyty w dowolnej placówce pocztowej, przedstawienia dokumentów potwierdzających uprawnienia do zwolnienia oraz złożenia stosownego oświadczenia na oficjalnym formularzu.
Dokumentacja wymagana do uzyskania zwolnienia różni się w zależności od kategorii uprawnień, przy czym emeryci oraz renciści muszą przedstawić decyzję z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającą wysokość otrzymywanych świadczeń, bezrobotni muszą przedłożyć zaświadczenie z urzędu pracy o statusie osoby zarejestrowanej jako poszukująca zatrudnienia, a osoby niepełnosprawne muszą przedstawić orzeczenia potwierdzające stopień niepełnosprawności lub konkretne dysfunkcje.
Poczta Polska wyraźnie podkreśla, iż zwolnienia od opłat abonamentowych przysługują od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym w placówce pocztowej zostało złożone wymagane oświadczenie oraz przedstawione zostały wszystkie dokumenty potwierdzające uprawnienie do zwolnień. Ta regulacja czasowa oznacza, iż zwolnienie nie ma charakteru retroaktywnego oraz nie obejmuje okresów poprzedzających formalną rejestrację uprawnień w systemie abonamentowym.
Po dopełnieniu wszystkich wymaganych formalności oraz uzyskaniu zwolnienia, ulga obowiązuje bezterminowo pod warunkiem, iż osoba uprawniona przez cały czas spełnia wszystkie kryteria kwalifikujące do zwolnienia. W przypadku zmiany sytuacji życiowej, zdrowotnej lub finansowej, która wpływa na utratę uprawnień do zwolnienia, beneficjent ma obowiązek poinformowania Poczty Polskiej o tej zmianie oraz ponownego rozpoczęcia opłacania abonamentu zgodnie z obowiązującymi stawkami.
Dla osób, które nie kwalifikują się do żadnego z dostępnych zwolnień, obowiązują aktualne stawki abonamentowe ustalone przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji na rok dwa tysiące dwudziesty piąty. Opłata za posiadanie wyłącznie odbiornika radiowego wynosi osiem złotych siedemdziesiąt groszy miesięcznie, co w skali roku oznacza koszt stu czterech złotych czterdzieści groszy. Znacznie wyższa opłata dotyczy posiadaczy odbiorników telewizyjnych, którzy muszą uiszczać dwadzieścia siedem złotych trzydzieści groszy miesięcznie, co w ujęciu rocznym stanowi kwotę trzystu dwudziestu siedmiu złotych sześćdziesięciu groszy.
Istotne jest, iż w opłacie za odbiornik telewizyjny automatycznie zawarta jest również opłata za odbiornik radiowy, co oznacza iż posiadacze zarówno telewizorów jak i odbiorników radiowych płacą jedną, wyższą stawkę. Wyjątek stanowią radia samochodowe, które zgodnie z obowiązującymi przepisami powinny być rejestrowane jako oddzielne urządzenia oraz opłacane według stawki przewidzianej dla odbiorników radiowych. Ta regulacja ma szczególne znaczenie dla firm posiadających floty pojazdów, które są najczęściej kontrolowane przez służby odpowiedzialne za egzekwowanie obowiązku rejestracji odbiorników.
Poczta Polska posiada formalne uprawnienia do przeprowadzania kontroli oraz nakładania kar pieniężnych na posiadaczy niezarejestrowanych odbiorników, choć w praktyce działania kontrolne rzadko dotyczą osób prywatnych oraz koncentrują się głównie na przedsiębiorstwach oraz instytucjach. Firmy posiadające floty pojazdów wyposażonych w odbiorniki radiowe są szczególnie narażone na kontrole, gdyż często nie zdają sobie sprawy z obowiązku rejestracji każdego odbiornika znajdującego się w pojazdach służbowych.
Interesującym zjawiskiem społecznym jest fakt, iż seniorzy, mimo przysługujących im często zwolnień, stanowią jedną z największych grup obywateli regularnie oraz terminowo opłacających abonament RTV. Zachowanie to wynika z kilku czynników kulturowych oraz społecznych, w tym silnego przywiązania starszego pokolenia do tradycyjnych mediów, głęboko zakorzenionego nawyku terminowego regulowania wszystkich płatności oraz poczucia obowiązku obywatelskiego wobec instytucji publicznych.
Starsze pokolenie częściej traktuje opłacanie abonamentu jako naturalny obowiązek związany z korzystaniem z usług mediów publicznych, podczas gdy młodsze pokolenia znacznie rzadziej rejestrują swoje odbiorniki oraz uiszczają wymagane opłaty. Ta różnica generacyjna wynika z odmiennego podejścia do mediów tradycyjnych, rosnącej popularności platform streamingowych oraz serwisów internetowych, a także częstszego korzystania z telewizji kablowej zamiast tradycyjnego sygnału antenowego przez młodszych odbiorców.
Warto jednak podkreślić, iż zgodnie z literą obowiązującej ustawy o abonamencie RTV, obowiązkowej rejestracji podlega każdy odbiornik technologicznie zdolny do odbioru sygnału telewizyjnego lub radiowego, niezależnie od sposobu jego faktycznego wykorzystywania przez właściciela. Oznacza to, iż choćby osoby korzystające wyłącznie z platform internetowych, ale posiadające telewizory lub odbiorniki radiowe, formalnie podlegają obowiązkowi rejestracji oraz opłacania abonamentu.
Obecny system poboru abonamentu RTV jest powszechnie uznawany przez ekspertów, polityków oraz opinię publiczną za przestarzały, nieskuteczny oraz nieadekwatny do współczesnych realiów medialnych. Niski poziom ściągalności opłat, rosnące koszty administrowania systemem oraz zmieniające się nawyki medialne społeczeństwa skłaniają kolejne rządy do poszukiwania alternatywnych rozwiązań finansowania mediów publicznych.
Rząd aktualnie rozważa dwie główne alternatywy dla obecnego systemu abonamentowego, przy czym każda z nich ma swoje zalety oraz wady społeczne i ekonomiczne. Pierwszy wariant zakłada wprowadzenie opłaty audiowizualnej, która miałaby być automatycznie doliczana do rocznego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych oraz byłaby obowiązkowa dla wszystkich podatników. Szacowana wysokość tej opłaty wynosi około ośmiu do dziewięciu złotych miesięcznie, co stanowiłoby znaczną redukcję w porównaniu z obecnymi stawkami abonamentowymi dla posiadaczy telewizorów.
System opłaty audiowizualnej przewiduje również zachowanie zwolnień dla określonych grup społecznych, podobnie jak w obecnym systemie abonamentowym, co oznacza iż seniorzy, osoby niepełnosprawne, bezrobotni oraz inne uprawnione kategorie przez cały czas mogłyby korzystać z preferencyjnego traktowania. Główną zaletą tego rozwiązania byłaby znacznie wyższa ściągalność opłat oraz eliminacja kosztów związanych z administrowaniem odrębnym systemem rejestracji odbiorników.
Drugi rozważany wariant zakłada całkowite wycofanie jakichkolwiek opłat od obywateli oraz finansowanie mediów publicznych bezpośrednio z budżetu państwa, podobnie jak ma to miejsce w przypadku innych instytucji publicznych. To rozwiązanie eliminowałoby wszelkie problemy związane ze ściągalnością opłat oraz administrowaniem systemem abonamentowym, jednak oznaczałoby również obciążenie budżetu państwa oraz pośrednio wszystkich podatników kosztami utrzymania mediów publicznych.
