2 tygodni temu
Polska stoi w obliczu niepokojącego trendu – liczba spraw windykacyjnych prowadzonych przez komorników w 2023 roku znacząco wzrosła w porównaniu z rokiem poprzednim, a przeciętne zadłużenie Polaków osiągnęło rekordowy poziom. Ten trend, spotęgowany skutkami pandemii, ujawnia głębszy problem społeczno-ekonomiczny, z którym walczy coraz więcej gospodarstw domowych.
Fot. Obraz zaprojektowany przez Warszawa w Pigułce wygenerowany w DALL·E 3.
Szczególnie niepokojący jest fakt, iż choćby przedawnienie długu nie oznacza jego całkowitego zniknięcia. Wierzyciele przez cały czas dysponują skutecznymi narzędziami nacisku, takimi jak wpis do rejestru dłużników, co może skutecznie odciąć zadłużone osoby od dostępu do systemu finansowego. System prawny przewiduje różne okresy przedawnienia – od roku w przypadku mandatów komunikacyjnych, po kilka lat w przypadku kredytów i zobowiązań związanych z działalnością gospodarczą.
W praktyce, jak podkreślają eksperci prawni, dług znajdujący się w egzekucji komorniczej ma niewielkie szanse na przedawnienie. Każda czynność komornicza przerywa bieg przedawnienia, a wierzyciele mogą przedłużać termin egzekucji choćby do 10 lat, co praktycznie gwarantuje konieczność spłaty zobowiązań.
Szczególnie trudna jest sytuacja młodych dłużników, zwłaszcza tych zamieszkałych z rodzicami i nieposiadających własnych środków. Choć komornik może czasowo zawiesić postępowanie z powodu bezskuteczności egzekucji, dług pozostaje aktywny i może być egzekwowany w przyszłości, gdy sytuacja finansowa dłużnika ulegnie poprawie.
Sytuacja ta może prowadzić do poważnych skutków społecznych, wykraczających daleko poza same problemy finansowe. Rosnące zadłużenie społeczeństwa może przyczynić się do pogłębienia nierówności społecznych i powstania „klasy zadłużonych”, którzy przez lata będą zmagać się z konsekwencjami swoich zobowiązań finansowych.
Narastający problem zadłużenia może prowadzić do wzrostu napięć międzypokoleniowych. Młodzi ludzie, rozpoczynający dorosłe życie z bagażem długów, mogą mieć trudności w usamodzielnieniu się i założeniu własnych rodzin, co z kolei może wpływać na decyzje prokreacyjne i pogłębiać problemy demograficzne kraju.
Zwiększająca się liczba egzekucji komorniczych może również prowadzić do rozwoju szarej strefy gospodarczej. Osoby zadłużone mogą celowo unikać oficjalnego zatrudnienia lub ukrywać swoje dochody, co w dłuższej perspektywie może negatywnie wpłynąć na system podatkowy i zabezpieczeń społecznych.
Problem zadłużenia może również prowadzić do pogorszenia zdrowia psychicznego społeczeństwa. Stres związany z egzekucją komorniczą, ciągła presja finansowa i poczucie beznadziei mogą przyczyniać się do wzrostu przypadków depresji, uzależnień i innych problemów zdrowotnych.
Wzrost liczby spraw komorniczych może też wpłynąć na zmianę postaw społecznych wobec zadłużenia i kredytów. Młodsze pokolenia, obserwując problemy swoich rodziców lub starszego rodzeństwa, mogą rozwinąć bardziej konserwatywne podejście do finansów osobistych, co może wpłynąć na spowolnienie konsumpcji i zmianę modelu gospodarczego.
