Emerytura od 40. roku życia? Nadchodzą ważne zmiany w systemie składkowym

Dokument szczegółowo opisuje zasady, zgodnie z którymi osoba ubezpieczona może przejść na świadczenie w dowolnym momencie życia. Warunkiem jest jedynie posiadanie kapitału umożliwiającego naliczenie należności. W analizie podkreślono jednak, iż taka możliwość ma znaczenie głównie teoretyczne, ponieważ świadczenia wyliczane po tak krótkiej aktywności zawodowej byłyby skrajnie niskie. Z tego względu priorytetem systemu jest zachęcanie do wydłużania aktywności zawodowej, a nie jej skracania.

Autorzy raportu wskazali, iż stosowane dotychczas środki motywujące przynoszą wymierne efekty. Jedną z najistotniejszych obserwacji jest wzrost liczby osób kontynuujących pracę mimo uzyskania prawa do świadczenia. Wydłużenie pracy jednocześnie zwiększa wysokość indywidualnych wypłat i poprawia sytuację finansową systemu. Rekomendacje przewidują więc rozwijanie narzędzi premiujących dalszą aktywność zawodową.

Rosnące różnice emerytur kobiet i mężczyzn – twarde dane i konsekwencje

Szczególnie dużo uwagi poświęcono narastającej dysproporcji w wysokości świadczeń kobiet i mężczyzn. W ciągu trzech lat świadczenie uzyskało blisko milion osób, ale dane pokazują wyraźnie, iż luka emerytalna rośnie z każdym rokiem.

W grudniu 2022 r. przeciętna wysokość świadczenia wynosiła dla mężczyzn 3628,09 zł, a dla kobiet 2468,43 zł. Rok później wartości te wzrosły odpowiednio do 4251,56 zł oraz 2920,98 zł. Najnowsze dane z grudnia 2024 r. wskazują, iż mężczyźni pobierali średnio 4818,02 zł, a kobiety 3321,12 zł. Luka zwiększyła się z 1159,66 zł do 1496,90 zł w ciągu dwóch lat.

W raporcie wyjaśniono, iż źródłem różnic są przede wszystkim odmienne ścieżki zawodowe kobiet – niższe zarobki, krótsze okresy składkowe oraz przerwy wynikające z obowiązków opiekuńczych. Z tego powodu konieczne będzie opracowanie rozwiązań ograniczających narastanie dysproporcji, ponieważ wpływają one zarówno na przyszłe dochody kobiet, jak i na stabilność całego systemu.

Wiek emerytalny bez zmian – znaczenie narzędzi zachęcających

Z przedstawionej analizy jednoznacznie wynika, iż wiek umożliwiający zakończenie aktywności zawodowej nie będzie podlegał zmianom. W dokumencie zapisano, iż – „Obecny wiek emerytalny zapewnia osobom starszym poczucie bezpieczeństwa”. Zamiast ingerowania w przepisy zaproponowano konsekwentne wzmacnianie instrumentów, które skłaniają do dłuższej pracy.

Wskazano, iż mechanizmy premiujące późniejsze przechodzenie na świadczenie mają bezpośredni wpływ na wysokość wypłat, a jednocześnie stabilizują budżet systemu. Możliwość łączenia zarobków z pobieraniem świadczenia stanowi jedną z form wsparcia rozwijanych w ostatnich latach. Opracowanie przewiduje kontynuację i rozszerzanie tego typu narzędzi.

Nacisk na demografię i konsekwentny kierunek reform

Końcowa część opracowania wskazuje na trwałe wyzwania demograficzne, które będą kształtować przyszłość systemu. Starzenie się populacji oraz zmniejszająca się liczba osób aktywnych zawodowo oznaczają potrzebę stałego przeglądu i wprowadzania korekt. Podkreślono, iż zmiany mają być stopniowe, ale regularne, tak aby system mógł reagować na pogarszające się proporcje między liczbą świadczeniobiorców a płatnikami składek.

Jednocześnie w dokumencie zaznaczono, iż wzmacnianie aktywności zawodowej osób starszych oraz zmniejszanie różnic w świadczeniach kobiet i mężczyzn to fundament przyszłych działań. Podejście oparte na motywowaniu, a nie przymusie, ma stanowić podstawę reform na najbliższe lata.