3 godzin temu
Wielu polskich emerytów nie zdaje sobie sprawy, iż ich miesięczne świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych mogą być znacząco wyższe. Możliwość ponownego przeliczenia emerytury to szansa dla seniorów na poprawę swojej sytuacji finansowej, która w obecnych czasach rosnących kosztów życia nabiera szczególnego znaczenia. Mechanizm ten, choć dostępny od lat, wciąż pozostaje niewykorzystany przez sporą część uprawnionych osób, które mogłyby cieszyć się wyższymi wypłatami każdego miesiąca.
Fot. Warszawa w Pigułce
Ponowne przeliczenie świadczenia emerytalnego to procedura, która pozwala na uwzględnienie czynników mogących wpłynąć na wysokość comiesięcznej wypłaty. Dotyczy to przede wszystkim sytuacji, w których emeryt dysponuje dokumentami, których nie przedstawił podczas składania pierwotnego wniosku o przyznanie świadczenia. Mogą to być dowody potwierdzające dodatkowe okresy ubezpieczenia, dokumentacja zarobków z lat wcześniejszych lub zaświadczenia o dochodach uzyskanych już po przejściu na emeryturę.
Kluczowym elementem w całym procesie jest fakt, iż przeliczenie świadczenia następuje wyłącznie na wniosek zainteresowanego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dokonuje takich przeliczeń z własnej inicjatywy, choćby jeżeli dysponuje informacjami, które mogłyby wpłynąć na wysokość wypłaty. To emeryt musi złożyć odpowiedni wniosek, a nowa wysokość świadczenia zostanie ustalona od miesiąca, w którym wniosek trafił do ZUS. Warto podkreślić istotną zaletę tego rozwiązania – o ile po przeliczeniu okazałoby się, iż świadczenie powinno być niższe, emeryt przez cały czas będzie otrzymywał dotychczasową kwotę. Oznacza to, iż złożenie wniosku o przeliczenie nie wiąże się z żadnym ryzykiem finansowym.
Istnieje kilka głównych sytuacji, w których emeryt może liczyć na podwyższenie swojego świadczenia. Pierwsza z nich dotyczy przypadku, gdy przy składaniu pierwotnego wniosku o emeryturę osoba nie dysponowała wszystkimi dokumentami potwierdzającymi okresy ubezpieczenia. jeżeli takie dokumenty zostały odnalezione później, można je przedstawić ZUS z wnioskiem o doliczenie tych okresów do stażu pracy. Za każdy miesiąc dodatkowego okresu składkowego doliczane jest 1,3 procent podstawy wymiaru świadczenia, co może znacząco wpłynąć na jego wysokość.
Druga sytuacja dotyczy możliwości udokumentowania zarobków z lat poprzedzających przejście na emeryturę, których wcześniej nie uwzględniono. Dostarczenie takich dokumentów może wpłynąć na zmianę podstawy wymiaru świadczenia, a tym samym na jego wysokość. Szczególnie istotne jest to dla osób, które pracowały w okresach o wyższych zarobkach, ale nie miały możliwości udokumentowania tego podczas składania pierwotnego wniosku.
Trzecia możliwość związana jest z kontynuowaniem pracy po przejściu na emeryturę. Osoby, które pobierają świadczenie emerytalne, ale przez cały czas pracują i odprowadzają składki na ubezpieczenie społeczne, mogą wnioskować o uwzględnienie tych okresów przy ponownym przeliczeniu emerytury. Taki wniosek może być składany po zakończeniu kwartału kalendarzowego, jednak nie częściej niż raz w roku.
Od 1 stycznia 2022 roku wprowadzono istotne zmiany w przepisach dotyczących przeliczania emerytur. Uchylono artykuły 110 i 110a ustawy emerytalnej, co oznacza zniesienie dotychczasowych zasad doliczania okresów ubezpieczenia. Od tej daty możliwe jest doliczenie wyłącznie nieuwzględnionych wcześniej okresów składkowych, natomiast okresy nieskładkowe nie są już brane pod uwagę, niezależnie od tego, czy przypadły przed przyznaniem świadczenia, czy po jego przyznaniu.
Warto zwrócić uwagę na specyficzne zasady dotyczące emerytur przyznanych przed 2009 rokiem. W ich przypadku, jeżeli nie udokumentowano zarobków za lata pracy na etacie, można wnioskować o przeliczenie z uwzględnieniem wynagrodzenia minimalnego za te okresy, bez konieczności dołączania dodatkowych dokumentów. Jest to szczególnie korzystne dla osób, które utraciły dokumentację płacową, a pracowały w zakładach, które już nie istnieją lub nie przechowują dokumentacji z tamtych lat.
Dla emerytur przyznanych po 31 grudnia 2008 roku, wynagrodzenie minimalne zostało automatycznie uwzględnione w miejsce zerowego wynagrodzenia dla osób, które udokumentowały zatrudnienie, ale nie dostarczyły dokumentów o zarobkach. jeżeli jednak emeryt odnajdzie dokumenty potwierdzające faktyczne wynagrodzenie z lat przed przyznaniem świadczenia, które było wyższe od minimalnego, może złożyć wniosek o przeliczenie podstawy wymiaru, co może przełożyć się na wyższe świadczenie.
Osoby pracujące po przyznaniu emerytury mają dodatkowe możliwości wpływania na wysokość swojego świadczenia. Mogą one wnioskować o przeliczenie podstawy wymiaru emerytury, wskazując zarobki z dowolnie wybranych 20 lat kalendarzowych podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat poprzedzających rok złożenia wniosku. Co istotne, w takim przypadku można wskazać zarobki przypadające częściowo lub w całości w latach po przyznaniu świadczenia. jeżeli przeliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru okaże się wyższy od dotychczasowego, emerytura zostanie podwyższona.
Szczególne zasady obowiązują w przypadku emerytur przyznanych po 31 grudnia 1998 roku, czyli na tzw. „nowych zasadach”. Mogą one zostać przeliczone w przypadku kontynuowania pracy lub podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym po przyznaniu świadczenia, a także w sytuacji uzyskania nowych dowodów wpływających na wysokość kapitału początkowego. Przeliczenie następuje przez podzielenie składek zapisanych na koncie od miesiąca pierwszego pobrania emerytury do miesiąca złożenia wniosku (po ich zwaloryzowaniu) przez średnie dalsze trwanie życia ustalone na dzień złożenia wniosku o przeliczenie.
Dla emerytów mających świadczenia obliczone według nowych zasad istnieje również możliwość wnioskowania o ponowne obliczenie emerytury z przyjęciem wartości prognozowanej dalszej długości życia z najkorzystniejszej tablicy, jeżeli dotychczas nie skorzystali z tej opcji. Może to skutkować zauważalnym wzrostem miesięcznego świadczenia.
Do wniosku o przeliczenie emerytury należy dołączyć dokumenty, których wcześniej nie złożono, a które są niezbędne do ponownego obliczenia wysokości świadczenia. Mogą to być zaświadczenie o zatrudnieniu i zarobkach (druk ERP-7), legitymacja ubezpieczeniowa, świadectwo pracy czy zaświadczenie płatnika składek. Im więcej dokumentów potwierdzających okresy zatrudnienia i wysokość zarobków, tym większa szansa na podwyższenie świadczenia.
Warto pamiętać, iż przeliczenie kapitału początkowego, stanowiącego część emerytury na nowych zasadach, jest możliwe w dowolnym momencie, jeżeli zostaną uzyskane dokumenty potwierdzające aktywność zawodową sprzed 1999 roku. Wniosek o ponowne ustalenie kapitału początkowego (wniosek EKP) może przynieść znaczące korzyści finansowe, szczególnie jeżeli odnalezione dokumenty potwierdzają wyższe zarobki niż pierwotnie przyjęte do obliczenia kapitału.
Ponowne przeliczenie emerytury to procedura, która może znacząco poprawić sytuację finansową polskich seniorów. Warto przejrzeć domowe archiwa w poszukiwaniu dokumentów potwierdzających okresy zatrudnienia i wysokość zarobków, a także zastanowić się nad możliwością kontynuowania pracy po przejściu na emeryturę, co również może wpłynąć na wysokość świadczenia. Dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu dostępnych mechanizmów przeliczania, wielu emerytów może cieszyć się wyższymi wypłatami z ZUS, co w obliczu rosnących kosztów życia stanowi istotne wsparcie dla domowych budżetów.
