Etykieta przyszłości: jak UE szykuje cyfrową rewolucję w oznaczaniu samochodów

Choć obowiązuje od ćwierćwiecza, dyrektywa 1999/94/WE dotycząca etykietowania samochodów przez cały czas kształtuje decyzje zakupowe milionów Europejczyków.

Komisja Europejska przygotowuje grunt pod cyfrową transformację dyrektywy o etykietowaniu samochodów — z myślą o pojazdach bezemisyjnych i bardziej świadomych konsumentach.

W roboczym dokumencie oceniającym funkcjonowanie dyrektywy 1999/94/WE Komisja Europejska wskazała, iż dotychczasowe zasady etykietowania samochodów przyniosły oczekiwany rezultat: konsumenci w krajach UE zyskali dostęp do podstawowych informacji na temat zużycia paliwa i emisji CO₂, co ułatwiło im podejmowanie decyzji z korzyścią dla środowiska.

Wyniki tej polityki – choć trudne do jednoznacznego zmierzenia – są widoczne w postaci rosnącego zainteresowania bardziej efektywnymi pojazdami. O ile więc same schematy etykietowania spełniły swoją funkcję jako narzędzie popytowe, to obecne realia technologiczne i klimatyczne wymagają zasadniczej modernizacji tego podejścia.

Z czasem bowiem jednolite minimalne standardy dla papierowych etykiet przestały odpowiadać dynamicznemu rozwojowi sektora motoryzacyjnego, a szczególnie nowym typom pojazdów, takim jak samochody elektryczne na baterie czy modele napędzane ogniwami paliwowymi.

Potrzeba cyfrowego skoku

Wnioski z oceny wskazują jasno: by etykietowanie pozostało użyteczne i skuteczne, należy je zintegrować z cyfrowymi narzędziami informacyjnymi oraz zunifikować na poziomie całej Unii.

Odejście od druku na rzecz form elektronicznych może zredukować koszty, zwiększyć aktualność danych i dopasować treści do konkretnych potrzeb użytkowników — np. poprzez aplikacje mobilne czy konfiguratory online.

Zharmonizowana, unijna etykieta mogłaby wreszcie zlikwidować rozbieżności pomiędzy krajowymi wdrożeniami dyrektywy. w tej chwili bowiem, choć obowiązuje wspólny cel, to sposób prezentowania danych różni się w zależności od państwa członkowskiego, co wprowadza niepotrzebne zamieszanie na wspólnym rynku.

Szczególne znaczenie miałoby również wprowadzenie dostosowanych informacji dla nabywców pojazdów bezemisyjnych. Nowoczesna etykieta powinna obejmować parametry istotne dla użytkowników aut elektrycznych – takie jak zasięg, czas ładowania, cykl życia baterii czy koszty eksploatacji w porównaniu do pojazdów spalinowych.

Polityczny kontekst przeglądu

Transformacja etykietowania samochodów nie jest przypadkowa ani oderwana od szerszej strategii. Już w „Planie działań przemysłowych dla europejskiego sektora motoryzacyjnego” z 5 marca Komisja zapowiedziała rewizję dyrektywy w 2026 r. jako jeden z elementów wsparcia dla elektromobilności i realizacji celów Zielonego Ładu.

Podstawowy cel? Pomóc konsumentom podejmować wybory, które nie tylko odpowiadają ich potrzebom, ale też wspierają dekarbonizację transportu. A to oznacza nie tylko dostarczenie danych, ale i ich zrozumiałą prezentację, porównywalność oraz atrakcyjną formę wizualną.

Zmieniona dyrektywa ma zatem pełnić funkcję edukacyjną, wspierać producentów oferujących ekologiczne rozwiązania i eliminować bariery w postrzeganiu pojazdów bezemisyjnych jako „egzotycznych” czy trudnych w użytkowaniu. W tym kontekście etykieta staje się czymś więcej niż informacją – jest narzędziem polityki klimatycznej.

Mechanizm, który wpływa na całą branżę

Choć dyrektywa 1999/94/WE działa po stronie popytu, to jej wpływ wykracza poza zachowania konsumentów. W rzeczywistości mechanizm ten stanowi uzupełnienie bardziej restrykcyjnych instrumentów, takich jak rozporządzenie (UE) 2019/631, które nakłada na producentów wymogi dotyczące średniej emisji CO₂ ich flot.

W efekcie sektor motoryzacyjny znajduje się pod podwójną presją: z jednej strony – musi rozwijać rozwiązania techniczne spełniające normy, z drugiej – przekonywać klientów, iż są one opłacalne i wygodne w codziennym użytkowaniu.

Odpowiednio zaprojektowane etykiety mają tu najważniejsze znaczenie – pełniąc rolę pomostu między złożonymi technologiami a decyzjami zakupowymi Kowalskiego.

Z perspektywy rynku wewnętrznego to także narzędzie wyrównywania szans między państwami członkowskimi. Wspólny system etykietowania może przeciwdziałać rozdrobnieniu regulacyjnemu i ułatwić producentom sprzedaż pojazdów w różnych krajach bez konieczności dostosowywania materiałów informacyjnych.

Przyszłość, która ma informować i przekonywać

W tle planowanych zmian wyraźnie rysuje się ambicja UE, by cyfryzacja służyła nie tylko uproszczeniu procedur, ale i osiąganiu celów klimatycznych. W dobie, gdy ponad 1/4 emisji gazów cieplarnianych w Europie pochodzi z transportu, każde narzędzie zwiększające świadomość konsumencką zyskuje na znaczeniu.

Transformacja etykiet w kierunku cyfrowym może również otworzyć nowe możliwości w zakresie personalizacji komunikatów. Potencjalnie użytkownik przeglądający ofertę pojazdów online mógłby otrzymać dane dopasowane do lokalnych kosztów energii, warunków pogodowych czy własnych nawyków jazdy.

Jednocześnie nie można zapominać o barierach: cyfrowe rozwiązania wymagają odpowiedniej infrastruktury, interoperacyjności oraz wsparcia legislacyjnego. Komisja Europejska, decydując się na przegląd dyrektywy w 2026 r., będzie musiała uwzględnić te wyzwania, by projekt nie zakończył się jedynie kosmetycznymi zmianami.