Gotówka, karty, limity – od 28 czerwca nowe przepisy. Sprawdź, co się zmienia

Już niespełna sześć tygodni dzieli nas od momentu wejścia w życie przełomowych zmian w sposobie funkcjonowania bankomatów, systemów płatności oraz platform zakupowych. 28 czerwca 2025 roku to data, którą warto zapamiętać, ponieważ od tego dnia zacznie obowiązywać Europejski Akt o Dostępności – unijna dyrektywa, która zrewolucjonizuje sposób, w jaki miliony Europejczyków, w tym Polaków, korzystają z usług finansowych i handlowych. Choć zmiany te będą najbardziej odczuwalne dla osób z niepełnosprawnościami, ich zasięg i znaczenie dotkną każdego użytkownika usług bankowych oraz konsumenta dokonującego zakupów online i offline.

Fot. Warszawa w Pigułce

Europejski Akt o Dostępności, oficjalnie znany jako dyrektywa 2019/882, został stworzony z myślą o zapewnieniu, by urządzenia technologiczne i platformy cyfrowe były projektowane w sposób umożliwiający korzystanie z nich także osobom z różnymi formami niepełnosprawności. Dyrektywa ta stanowi część szerszej strategii Unii Europejskiej na rzecz osób z niepełnosprawnościami, realizowanej konsekwentnie od 2010 roku i kontynuowanej w obecnej dekadzie. Celem tego ambitnego projektu jest stworzenie jednolitego, inkluzywnego rynku europejskiego, gdzie dostępność nie jest luksusem, a podstawowym prawem każdego obywatela.

Jak każda dyrektywa unijna, również Europejski Akt o Dostępności jest wiążący dla wszystkich państw członkowskich, które zostały zobowiązane do implementacji jego postanowień do krajowych porządków prawnych. W praktyce oznacza to, iż polskie firmy i instytucje, podobnie jak ich odpowiedniki w innych krajach UE, muszą dostosować swoje produkty i usługi do nowych standardów dostępności. Proces adaptacji, choć kosztowny i czasami skomplikowany, ma na celu stworzenie bardziej sprawiedliwego i dostępnego środowiska cyfrowego oraz fizycznego dla wszystkich Europejczyków.

Zakres zmian wprowadzanych przez Europejski Akt o Dostępności jest niezwykle szeroki i obejmuje szereg usług oraz produktów, z których korzystamy na co dzień. W kontekście bankowym największe zmiany dotkną bankomatów, które będą musiały zostać dostosowane tak, aby osoby z różnymi niepełnosprawnościami mogły z nich korzystać w sposób samodzielny i bezpieczny. Oznacza to wprowadzenie takich funkcji jak naprowadzanie głosowe, interfejsy brajlowskie, łatwiejsze do zrozumienia komunikaty oraz dostosowanie wysokości i układu elementów sterujących do potrzeb osób poruszających się na wózkach inwalidzkich.

Podobne modyfikacje czekają automaty biletowe na dworcach kolejowych, stacjach metra i przystankach autobusowych. Także one będą musiały spełniać wysokie standardy dostępności, umożliwiając wszystkim pasażerom, niezależnie od ich sprawności, samodzielne zakupienie biletu. Jest to element szerszej strategii UE zmierzającej do zapewnienia pełnej inkluzywności transportu publicznego, który stanowi najważniejszy element codziennego funkcjonowania większości Europejczyków.

W sferze zakupów online zmiany będą równie znaczące. Sklepy internetowe będą zobowiązane do zapewnienia, iż ich strony i aplikacje są w pełni dostępne dla osób niewidomych, niedowidzących czy zmagających się z innymi formami niepełnosprawności. Oznacza to konieczność implementacji takich rozwiązań jak odpowiednie kontrasty kolorystyczne, możliwość powiększania tekstu, kompatybilność z czytnikami ekranowymi oraz intuicyjna nawigacja nie wymagająca precyzyjnych ruchów myszką. Dla wielu firm e-commerce oznacza to konieczność gruntownej przebudowy ich platform sprzedażowych.

Warto jednak podkreślić, iż choć 28 czerwca 2025 roku to oficjalna data wejścia w życie Europejskiego Aktu o Dostępności, realne efekty tych zmian będą widoczne stopniowo. Dyrektywa przewiduje pewne okresy przejściowe, dające firmom i instytucjom czas na dostosowanie się do nowych wymagań. Ponadto, sama implementacja tak kompleksowych zmian jest procesem złożonym i czasochłonnym, co oznacza, iż pełne wdrożenie wszystkich postanowień dyrektywy może zająć miesiące, a choćby lata.

Dla przeciętnego użytkownika bankomatów czy klienta sklepów internetowych zmiany te mogą początkowo wydawać się niewielkie lub choćby niezauważalne. Jednak z czasem, gdy coraz więcej urządzeń i platform zostanie dostosowanych do nowych standardów, różnice staną się bardziej widoczne. Co istotne, zmiany te, choć projektowane z myślą o osobach z niepełnosprawnościami, przyniosą korzyści wszystkim użytkownikom. Bardziej intuicyjne interfejsy, jaśniejsze komunikaty czy lepiej zaprojektowane strony internetowe poprawią komfort korzystania z usług dla wszystkich, niezależnie od jego sprawności.

Dla osób z niepełnosprawnościami Europejski Akt o Dostępności stanowi prawdziwą rewolucję. Dotychczas wiele urządzeń i platform cyfrowych było dla nich częściowo lub całkowicie niedostępnych, co skutecznie ograniczało ich niezależność i możliwość pełnego uczestnictwa w życiu społecznym i ekonomicznym. Dyrektywa ta ma na celu zniesienie tych barier, umożliwiając osobom z niepełnosprawnościami korzystanie z tych samych usług i produktów, co reszta społeczeństwa, bez konieczności polegania na pomocy innych.

Z perspektywy biznesowej dostosowanie się do wymagań Europejskiego Aktu o Dostępności może początkowo stanowić wyzwanie organizacyjne i finansowe. Firmy będą musiały zainwestować w modernizację swoich produktów i usług, a także przeszkolić personel w zakresie nowych standardów dostępności. Jednak w dłuższej perspektywie inwestycje te mogą przynieść wymierne korzyści biznesowe. Zwiększenie dostępności oznacza bowiem poszerzenie grona potencjalnych klientów o osoby z niepełnosprawnościami, które stanowią znaczącą część europejskiego społeczeństwa.

Warto również zauważyć, iż Europejski Akt o Dostępności jest częścią szerszej globalnej tendencji zmierzającej do zwiększenia inkluzywności produktów i usług cyfrowych. Podobne regulacje są wprowadzane lub planowane w wielu krajach na całym świecie, w tym w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie czy Australii. Oznacza to, iż firmy operujące na rynkach międzynarodowych będą musiały dostosować swoje produkty i usługi do podobnych standardów niezależnie od tego, czy działają w Europie czy poza nią.

Na poziomie technologicznym Europejski Akt o Dostępności może stać się katalizatorem innowacji. Konieczność spełnienia wysokich standardów dostępności zachęci firmy do poszukiwania nowych, kreatywnych rozwiązań, które poprawią dostępność ich produktów i usług. Może to prowadzić do rozwoju nowych technologii asystujących, bardziej intuicyjnych interfejsów użytkownika czy lepszych systemów rozpoznawania mowy i gestów. Innowacje te, choć początkowo motywowane wymogami regulacyjnymi, mogą z czasem przekształcić się w nowe standardy rynkowe korzystne dla wszystkich użytkowników.

W kontekście polskim implementacja Europejskiego Aktu o Dostępności będzie wymagała współpracy pomiędzy różnymi instytucjami i podmiotami. Ministerstwa odpowiedzialne za cyfryzację, finanse i politykę społeczną będą musiały współdziałać z organizacjami branżowymi, firmami technologicznymi oraz organizacjami reprezentującymi osoby z niepełnosprawnościami, aby zapewnić skuteczne i sensowne wdrożenie nowych regulacji. Proces ten już się rozpoczął, a jego intensyfikacji możemy się spodziewać w najbliższych tygodniach przed oficjalnym terminem wejścia w życie dyrektywy.

Dla zwykłych konsumentów przygotowanie się na nadchodzące zmiany nie wymaga specjalnych działań. Warto jednak śledzić komunikaty banków, sklepów internetowych i innych usługodawców, którzy mogą informować o wprowadzanych modyfikacjach i nowych funkcjonalnościach. W niektórych przypadkach może to oznaczać konieczność zapoznania się z nowym interfejsem bankomatu czy zmienioną strukturą strony internetowego sklepu, jednak zmiany te powinny być na tyle intuicyjne, iż nie będą stanowić problemu dla większości użytkowników.

Osoby z niepełnosprawnościami natomiast mogą aktywnie uczestniczyć w procesie implementacji Europejskiego Aktu o Dostępności, zgłaszając swoje uwagi i sugestie do firm i instytucji wprowadzających zmiany. Ich perspektywa i doświadczenie są nieocenione w projektowaniu naprawdę dostępnych rozwiązań, które odpowiadają rzeczywistym potrzebom osób z różnymi formami niepełnosprawności.

Podsumowując, Europejski Akt o Dostępności, który wejdzie w życie 28 czerwca 2025 roku, stanowi kamień milowy w dążeniu do stworzenia bardziej inkluzywnego i dostępnego społeczeństwa europejskiego. Choć jego bezpośrednim celem jest poprawa dostępności produktów i usług dla osób z niepełnosprawnościami, korzyści z jego implementacji odczują wszyscy obywatele Unii Europejskiej. Bankomaty, automaty biletowe, sklepy internetowe i inne usługi cyfrowe staną się bardziej przyjazne i dostępne dla wszystkich, niezależnie od ich sprawności czy kompetencji technologicznych. Jest to przykład regulacji, której efekty, choć początkowo mogą wydawać się subtelne, z czasem mogą fundamentalnie zmienić sposób, w jaki wszyscy korzystamy z technologii w naszym codziennym życiu.

źródło: polskiobserwator.de/Warszawa w Pigułce