7 godzin temu
Zielony Ład znów trafia na pierwsze strony. Program, który od miesięcy budzi emocje wśród rolników i polityków, doczekał się przełomowego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. W tle wciąż pozostają napięcia wokół suwerenności energetycznej i wpływu Brukseli na krajowe decyzje.
Fot. Warszawa w Pigułce
Nowe orzeczenie w sprawie Zielonego Ładu. Trybunał Konstytucyjny zabrał głos
Zielony Ład od miesięcy dzieli rolników, polityków i opinię publiczną. Choć część zapisów programu została już złagodzona, napięcie nie spada. Tym razem sprawą zajął się Trybunał Konstytucyjny, który wydał istotny wyrok dotyczący granic unijnych kompetencji.
Zielony Ład – co tak naprawdę budzi sprzeciw?
Zielony Ład to unijna strategia klimatyczna, której celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 roku. W ramach tej transformacji szczególne obciążenia spadły na rolników – ograniczenia w stosowaniu pestycydów i nawozów, obowiązek pozostawiania części ziemi jako nieproduktywnej oraz rosnące wymogi ekologiczne wywołały falę protestów.
Rolnicy w Polsce i innych krajach UE tłumnie protestowali w latach 2023–2024, domagając się złagodzenia przepisów, zatrzymania importu taniej żywności spoza Unii oraz większego wsparcia finansowego. Część z tych postulatów została spełniona – KE wycofała się m.in. z obowiązkowego ugorowania 4 proc. gruntów oraz ograniczyła restrykcje dotyczące pestycydów.
Trybunał Konstytucyjny: UE przekroczyła granice
Na tle trwających protestów i debat politycznych Trybunał Konstytucyjny rozpatrzył wniosek grupy posłów PiS, którzy zakwestionowali zgodność niektórych unijnych przepisów z Konstytucją RP. Sprawa dotyczyła przede wszystkim unijnego systemu handlu emisjami (EU ETS), który zobowiązuje państwa do ograniczania emisji CO₂.
Trybunał uznał, iż Unia Europejska przekroczyła swoje kompetencje, ingerując w polską suwerenność energetyczną i klimatyczną. Zdaniem sędziów, nieuprawnione było przyjęcie przez TSUE (Trybunał Sprawiedliwości UE), iż decyzje w sprawach energetyczno-klimatycznych mogą zapadać większością głosów.
Wyrok: suwerenność energetyczna należy do Polski
W uzasadnieniu TK zaznaczył, iż członkostwo w UE nie może oznaczać utraty prawa do samodzielnego decydowania o tym, jak produkowana jest energia w danym kraju. Trybunał podkreślił, iż Polska nie przekazała Brukseli kompetencji do jednostronnego rozszerzania zasad polityki klimatycznej i nie zgodził się na arbitralność TSUE w tej sprawie.
Co dalej z Zielonym Ładem?
Orzeczenie TK może mieć daleko idące skutki dla przyszłości Zielonego Ładu w Polsce. Choć Komisja Europejska już wcześniej zaczęła łagodzić część zapisów, decyzja Trybunału stawia pytania o dalsze podporządkowanie się unijnym celom klimatycznym.
Wciąż jednak nie oznacza to końca Zielonego Ładu – jego główne cele, takie jak transformacja energetyczna czy wspieranie rolnictwa ekologicznego, pozostają aktualne. Unia zapowiada, iż będzie szukać nowych, bardziej zrównoważonych rozwiązań, które pogodzą ochronę środowiska z interesem społecznym i gospodarczym.
