Jak świętowano niepodległość przed laty? Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu pokazuje unikalne pamiątki z dawnych obchodów 11 listopada

Dr Alicja Szulc z Pracowni Rękopisów Oddziału Zbiorów Specjalnych podkreśla, iż przygotowana przez bibliotekarzy ekspozycja stanowi swoistą podróż przez dzieje polskiego patriotyzmu.

– Zebraliśmy obiekty pochodzące z kilku pracowni, w tym unikatowe rękopisy i publikacje ulotne. Pokazują one, jak z biegiem lat zmieniała się forma obchodów 11 listopada, ale nie zmieniała się ich treść – głęboka duma z odzyskanej wolności – wyjaśnia badaczka.

Wśród najciekawszych eksponatów znajduje się broszura z 1932 roku pt. „11 listopada. Jak urządzić obchód powstania Polski” – swoisty poradnik dla organizatorów akademii i uroczystości patriotycznych. Dokument ten był w okresie międzywojennym praktycznym narzędziem służącym szkołom, urzędom i organizacjom społecznym, które chciały godnie uczcić rocznicę odzyskania niepodległości.

Nie zabrakło również publikacji ukazujących, jak młode państwo polskie budowało swoją tożsamość i jak w pierwszych latach wolności świętowano narodowe sukcesy. Cennym elementem ekspozycji są afisze z lat 30. XX wieku – w tym dwa plakaty z Obornik, drukowane na różowym papierze, które w tamtym czasie przyciągały wzrok przechodniów i zapraszały do wspólnego świętowania.

W zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej znajduje się też prawdziwy skarb – autograf Józefa Piłsudskiego, złożony w 1916 roku w albumie pamiątkowym Janusza Rybałtowskiego. To wyjątkowy dokument związany z postacią jednego z głównych architektów polskiej niepodległości, zachowany w świetnym stanie i własnoręcznie ozdobiony przez właściciela.

Część ekspozycji poświęcona jest również czasom powojennym, kiedy to Święto Niepodległości zostało zastąpione przez komunistyczne „Narodowe Święto Odrodzenia Polski” obchodzone 22 lipca. Wystawione ulotki z końca lat 70. i początku 80. XX wieku pokazują, iż mimo oficjalnego zakazu, pamięć o 11 listopada wciąż żyła – podtrzymywana przez lokalne wspólnoty i działaczy opozycyjnych. Te skromne, powielane na prostych drukarkach zaproszenia to dziś ważne świadectwa ducha niezłomności i narodowej tożsamości.

Ekspozycja w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu przypomina, iż obchody Święta Niepodległości, niezależnie od epoki, zawsze łączyły dumę z przeszłości i nadzieję na przyszłość. To także okazja, by zobaczyć, jak bardzo zmieniały się formy patriotycznych manifestacji, a jednocześnie jak silna i trwała pozostaje pamięć o dniu, w którym Polska odzyskała wolność.