Jak wygląda podział majątku po śmierci ojca?

Zdjęcie: Jak wygląda podział majątku po śmierci ojca?

Śmierć jednego z rodziców to trudny moment dla każdej rodziny, nie tylko pod względem emocjonalnym, ale również z perspektywy prawnej, jako iż rodzi konieczność uregulowania kwestii majątkowych. W praktyce w przypadku osób nieposiadającej wiedzy prawniczej bardzo często pojawia się szereg pytań i wątpliwości co do przebiegu takiej procedury i niezbędnych do podjęcia czynności. Dlatego też w tym artykule omówimy podstawowe zagadnienia związane z dziedziczeniem majątku i jego podziałem po śmierci rodzica, aby przybliżyć czytelnikom najważniejsze kwestie związane z tym procesem.

Jak wygląda podział majątku po śmierci jednego z rodziców?

Podstawową kwestią, od której zależy sposób podziału majątku jest krąg spadkobierców i przyznane im udziały w spadku. To zaś zależy między innymi od tego czy spadkodawca pozostawił testament (jeśli tak, to jakiej treści), czy też w grę będzie wchodzić dziedziczenie ustawowe.

Jeśli rodzic nie sporządził testamentu, majątek podlega dziedziczeniu ustawowemu, czyli zgodnie z przepisami prawa spadkowego zawartymi w Kodeksie cywilnym. Dziedziczenie ustawowe ma zastosowanie również wtedy, gdy testament okaże się nieważny lub nie obejmuje całości majątku zmarłego.

W przypadku dziedziczenia ustawowego pierwszeństwo w dziedziczeniu mają dzieci zmarłego oraz jego małżonek. Zgodnie z artykułem 931 Kodeksu cywilnego, dzieci oraz małżonek dziedziczą w równych częściach, przy czym małżonek nie może dziedziczyć mniej niż jedną czwartą całości spadku. Oznacza to, iż jeżeli zmarły pozostawił żonę oraz troje dzieci, spadek zostanie podzielony w taki sposób, iż każde z dzieci oraz żona otrzyma równą część majątku, przy zachowaniu ograniczeń opisanych powyżej.

Jeśli jedno z dzieci zmarło wcześniej, to jego udział przypadnie zstępnym, czyli wnukom. W przypadku braku dzieci i zstępnych (wnuków, prawnuków), majątek przechodzi na dalszych krewnych, takich jak rodzice zmarłego, rodzeństwo, a w niektórych przypadkach także do spadku mogą zostać powołani dalsi krewni, zgodnie z kolejnymi szczeblami dziedziczenia ustawowego.

Gdyby okazało się, iż rodzic sporządził testament, to podział majątku odbywa się co do zasady zgodnie z jego postanowieniami. Testament daje zmarłemu możliwość swobodnego rozporządzenia swoim majątkiem i określenia, kto oraz w jakiej części ma odziedziczyć jego majątek. Rozrządzenia testamentowe mogą także dotyczyć wyłączenia niektórych osób od dziedziczenia. Należy jednak pamiętać, iż choćby w przypadku dziedziczenia testamentowego, istnieje instytucja zachowku, która chroni najbliższych krewnych przed całkowitym pominięciem w testamencie.

Procedura prawna podziału majątku po śmierci ojca

Podział majątku po śmierci ojca odbywa się w ramach postępowania spadkowego, które może być prowadzone zarówno w sądzie, jak i u notariusza. Poniżej omówimy kroki, jakie należy podjąć, aby uregulować kwestie dziedziczenia.

Pierwszym krokiem w procedurze spadkowej jest stwierdzenie nabycia spadku. Spadkobiercy mają ku temu dwie możliwości. Pierwszą z nich jest postępowanie sądowe, w ramach którego sąd ustala kto i w jakim zakresie dziedziczy spadek. Alternatywą może być wizyta u notariusza, który sporządza akt poświadczenia dziedziczenia – to rozwiązanie jest znacznie sprawniejsze (zwykle ogranicza się do jednej wizyty u notariusza), jednak jego istota zakłada obecności wszystkich spadkobierców, którzy powinni być zgodni co do dziedziczenia.

Po stwierdzeniu nabycia spadku następuje podział majątku. Procedury te mogą być ze sobą połączone, ale nie muszą. To, czy takie rozwiązanie jest odpowiednie zależy od okoliczności danej sprawy.

Dział spadku to podział majątku zmarłego między spadkobierców. W momencie śmierci osoby fizycznej, cały jej majątek (spadek) przechodzi na spadkobierców w ułamkach wynikających z dziedziczenia ustawowego lub testamentowego. Dopóki majątek nie zostanie formalnie podzielony, istnieje tzw. wspólność majątku spadkowego, co oznacza, iż wszyscy spadkobiercy wspólnie posiadają cały majątek, ale w odpowiednich udziałach. – dodaje adwokat dr Agata Koschel-Sturzbecher.

Dział spadku ma na celu zakończenie tej wspólności, aby każdy spadkobierca mógł otrzymać swoją część spadku w postaci konkretnych składników majątku. Może to być nieruchomość, ruchomości, środki pieniężne, papiery wartościowe lub inne przedmioty należące do zmarłego. Często zdarza się, iż spadkobiercy nie są w stanie samodzielnie dojść do porozumienia w kwestii podziału majątku, co może prowadzić do konieczności skorzystania z pomocy sądu.

Jak się dzieli spadek po zmarłym ojcu?

Dział spadku może zostać dokonany na kilka sposobów, w zależności od sytuacji spadkobierców oraz składu majątku spadkowego. Wyróżniamy dwie główne formy działu spadku:

Umowny dział spadku to najprostsza i najszybsza forma podziału majątku, która polega na porozumieniu się wszystkich spadkobierców co do sposobu podziału majątku. Umowa o dział spadku może być zawarta na piśmie, ale jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość, umowa musi zostać sporządzona w formie aktu notarialnego.

Przy umownym dziale spadku spadkobiercy mogą swobodnie ustalić, które składniki majątku przypadną poszczególnym osobom, z możliwością dokonywania spłat lub dopłat, aby zrekompensować różnice w wartości otrzymanych części majątku.

Na przykład, jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość o dużej wartości, a jedno z dzieci chce ją zachować na wyłączność, może umówić się z pozostałymi spadkobiercami na spłatę ich udziałów.

Dział spadku sądowy

Sądowy dział spadku ma miejsce wtedy, gdy spadkobiercy nie mogą dojść do porozumienia co do podziału majątku. W takim przypadku każdy ze spadkobierców może złożyć wniosek o dział spadku. Sąd po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, dokonuje podziału majątku na podstawie zgromadzonych materiałów.

Sądowy dział spadku może być bardziej czasochłonny i kosztowny niż umowny dział spadku, a decyzje sądu nie zawsze mogą odpowiadać wszystkim stronom. Mimo to sądowy dział spadku jest ostatecznym rozwiązaniem w sytuacjach konfliktowych, gdy brak porozumienia uniemożliwia dobrowolny podział majątku.

Co należy się po śmierci ojca?

Podczas działu spadku majątek może zostać podzielony na kilka sposobów, w zależności od jego składu oraz preferencji spadkobierców. Najczęściej stosowane metody podziału to:

• Podział fizyczny – pojęcie „podział fizyczny” dotyczy przede składników majątku, które można podzielić na mniejsze części, co z kolei umożliwia przyznanie ich własności poszczególnym właścicielom. W przypadku nieruchomości może to nastąpić poprzez działki budowlanej na dwie części, a w przypadku nieruchomości zabudowanych domem, poprzez wyodrębnienie odpowiednich lokali i przyznanie spadkobiercom własności.
• Przyznanie majątku jednemu spadkobiercy- innym rozwiązaniem jest przyznanie całości majątku jednemu ze spadkobierców, pod warunkiem, iż zobowiąże się on do spłaty pozostałych spadkobierców. Takie rozwiązanie jest często stosowane w przypadku nieruchomości, kiedy jedno z dzieci chce zachować dom rodzinny, ale w zamian musi spłacić pozostałych spadkobierców ich udziały.
• Sprzedaż majątku i podział środków- o ile podział fizyczny nie jest możliwy, a żaden ze spadkobierców nie chce lub nie może spłacić pozostałych, sąd może nakazać sprzedaż majątku i podział uzyskanych środków pieniężnych między spadkobierców. Sprzedaż ta najczęściej odbywa się w drodze licytacji komorniczej, co może jednak prowadzić do uzyskania niższej ceny niż rynkowa wartość majątku.

Źródło:

https://adwokaci-ks.pl/sprawy-rodzinne/podzial-majatku/podzial-majatku-po-smierci-ojca/

źródło: materiał zewnętrzny