Jesienny budżet Carneya: deficyt, inwestycje i cena suwerenności

Premier Mark Carney przygotowuje się do przedstawienia swojego pierwszego budżetu federalnego tej jesieni. Na zdjęciu Carney przemawia na konferencji prasowej w Mississauga w piątek, 5 września 2025 roku.

Ekonomiści ostrzegają, iż rząd Marka Carneya będzie musiał wykazać się wyjątkową transparentnością w nadchodzącym budżecie jesiennym, aby uzasadnić radykalne przesunięcia wydatków – od programów społecznych ku obronności i infrastrukturze. Budżet ma zostać zaprezentowany już w przyszłym miesiącu, po tym jak liberałowie zrezygnowali z tradycyjnej wiosennej prezentacji.

Wiosną rząd ogłosił m.in. obniżkę podatku dochodowego o jeden punkt procentowy i plan zwiększenia wydatków wojskowych, aby spełnić zobowiązania NATO. Carney przygotował również projekt ustawy C-5, który ma przyspieszyć realizację dużych inwestycji w obliczu napięć handlowych ze Stanami Zjednoczonymi.

Eksperci podkreślają, iż to właśnie jesienny budżet pokaże skalę wpływu wojny handlowej na finanse Kanady.

– Suwerenność ma swoją cenę – mówi Sahir Khan z Uniwersytetu w Ottawie, wskazując, iż dywersyfikacja handlu i wzmacnianie łańcuchów dostaw oznaczają realne koszty.

Prognozy są niepokojące: deficyt może sięgnąć ponad 70 mld dol., znacznie powyżej wcześniejszych zapowiedzi. Według Randalla Bartletta z Desjardins, dochody z ceł odwetowych na USA okażą się dużo niższe niż zakładano, a dodatkowo spadną wpływy z podatków po obniżkach uchwalonych przez rząd.

Carney przedstawia budżet jako plan „oszczędzania i inwestowania zarazem”. Ministrowie dostali polecenie cięć operacyjnych o 15 proc. w trzy lata, ale eksperci z Instytutu CD Howe oceniają, iż to wciąż zbyt mało, by przywrócić finanse federalne na stabilną ścieżkę. Alexandre Laurin dodaje, iż podział wydatków na kapitałowe i operacyjne może być arbitralny i rodzić wątpliwości.

Analitycy podkreślają jednak, iż rynki finansowe nie oczekują paniki, ale jasnego sygnału stabilności i spójności.

– Budżety to dokumenty polityczne. Nie są to audytowane sprawozdania finansowe – zaznacza Bartlett.

Eksperci zgodnie przewidują, iż od Carneya, który sam zaczynał karierę w Departamencie Finansów, będzie oczekiwana szczególna dyscyplina i przejrzystość.

Na podst. Canadian Press