Masz konto w banku? Możesz stracić pieniądze, jeżeli tego nie zrobisz

Miliony złotych leżą zapomniane na nieaktywnych kontach bankowych w całej Polsce, czekając na swoich prawowitych właścicieli. Środki zgromadzone latami mogą stanowić niespodziewany zastrzyk gotówki dla osób, które zapomniały o swoich starych rachunkach. Nie jest to jednak pieniądz, który będzie czekał wiecznie – regulacje prawne przewidują konkretne terminy, po których odzyskanie tych środków stanie się niemożliwe. jeżeli jesteś właścicielem konta, na którym od lat nie wykonywałeś żadnych operacji, powinieneś jak najszybciej sprawdzić, czy nie czekają tam na ciebie zapomniane środki.

Fot. Warszawa w Pigułce

Zjawisko „uśpionych kont” dotyczy wielu Polaków. Przyczyny ich powstawania są różnorodne: przeprowadzki, zmiana pracy i wynagrodzenia przelewane na nowy rachunek, założenie konta w innym banku oferującym lepsze warunki, a choćby zwykłe zapomnienie o dodatkowym rachunku otwartym kiedyś w konkretnym celu. Problem dotyczy nie tylko kont osobistych, ale również rachunków oszczędnościowych, lokat terminowych czy kont technicznych utworzonych przy okazji innych usług bankowych.

Uśpione konto to rachunek bankowy, na którym przez dłuższy czas nie wykonywano żadnych operacji. Banki definiują ten okres różnie – najczęściej jest to przedział od 6 miesięcy do choćby kilku lat całkowitej nieaktywności. Brak wpływów, wypłat, przelewów wychodzących czy przychodzących, płatności kartą przypisaną do rachunku, a choćby brak logowań do bankowości elektronicznej – wszystko to może kwalifikować konto jako „uśpione”. Co istotne, automatyczne operacje, takie jak naliczanie odsetek czy pobieranie opłat za prowadzenie rachunku, nie są traktowane jako aktywność klienta, więc nie przerywają okresu „uśpienia”.

Prawo bankowe precyzyjnie określa, co dzieje się z rachunkami, na których przez lata nie odnotowano żadnej aktywności. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeżeli przez 10 lat nie dokonano na rachunku bankowym żadnych obrotów poza dopisywaniem odsetek, a właściciel nie złożył żadnej dyspozycji, umowa takiego rachunku ulega rozwiązaniu. Nie oznacza to jednak natychmiastowej utraty pieniędzy – środki zgromadzone na koncie przez cały czas należą do właściciela lub jego spadkobierców, jednak zmienia się ich status prawny.

Po rozwiązaniu umowy bank jest zobowiązany do przekazania pozostałych na koncie środków na nieoprocentowany rachunek techniczny. Od tego momentu zaczyna biec kolejny, 5-letni okres, podczas którego właściciel lub jego spadkobiercy mogą zgłosić się po odbiór pieniędzy. Jest to tzw. okres przedawnienia roszczeń. Warto podkreślić, iż przez te 5 lat środki nie są już oprocentowane, co oznacza, iż ich wartość realna maleje z każdym rokiem ze względu na inflację.

Jeśli podczas tych 5 lat nikt nie zgłosi się po odbiór środków, pieniądze trafiają do Skarbu Państwa jako tzw. rzecz znaleziona. W praktyce oznacza to, iż po łącznym okresie 15 lat (10 lat nieaktywności plus 5 lat na odbiór środków z rachunku technicznego) pieniądze przepadają bezpowrotnie na rzecz państwa. Jest to proces całkowicie zgodny z prawem, banki informują o nim w regulaminach swoich usług, jednak wielu klientów nie jest świadomych tych zapisów lub o nich zapomina.

Bank ma obowiązek poinformować klienta o planowanym zamknięciu nieaktywnego konta. Wysyła w tym celu powiadomienie na ostatni znany adres korespondencyjny. Problem pojawia się, gdy klient zmienił miejsce zamieszkania i nie zaktualizował swoich danych w banku – wtedy taka informacja może do niego nie dotrzeć. Dlatego tak ważne jest, aby regularnie aktualizować swoje dane kontaktowe w instytucjach finansowych.

Procedura odzyskiwania środków z uśpionego lub już zamkniętego konta bankowego jest stosunkowo prosta, ale wymaga aktywnego działania ze strony właściciela rachunku lub jego spadkobierców. Pierwszym krokiem powinno być ustalenie, czy rzeczywiście posiadaliśmy konto w danym banku i czy mogły na nim pozostać jakieś środki. jeżeli nie pamiętamy dokładnie, w których bankach mieliśmy konta, warto przejrzeć stare dokumenty, umowy czy wyciągi bankowe. Pomocne mogą być również stare zeznania podatkowe, na których mogły być wymienione rachunki, na które wpływało wynagrodzenie.

Gdy ustalimy, iż posiadaliśmy konto w konkretnym banku, należy skontaktować się z tą instytucją osobiście w oddziale lub telefonicznie poprzez infolinię. najważniejsze będzie potwierdzenie tożsamości – bank musi mieć pewność, iż rozmawia z prawowitym właścicielem rachunku lub osobą uprawnioną do dostępu do informacji. W przypadku kontaktu osobistego wystarczy zwykle dokument tożsamości, natomiast podczas rozmowy telefonicznej bank przeprowadzi standardową procedurę weryfikacji, pytając o dane osobowe, hasła dostępu czy inne informacje znane tylko klientowi.

Po potwierdzeniu tożsamości bank udzieli informacji o statusie konta – czy jest ono przez cały czas aktywne, czy zostało już zamknięte, a środki przeniesione na rachunek techniczny. jeżeli konto jest wciąż aktywne, wystarczy wykonać dowolną operację (np. przelew), aby przerwać okres „uśpienia”. jeżeli konto zostało już zamknięte, ale nie minął jeszcze 5-letni okres przedawnienia roszczeń, właściciel może złożyć wniosek o wypłatę środków.

Procedura odzyskiwania pieniędzy może się różnić w zależności od banku, ale zwykle wymaga wypełnienia specjalnego formularza i okazania dokumentu tożsamości. W przypadku odbioru środków przez spadkobierców konieczne będzie dodatkowo przedstawienie dokumentów potwierdzających prawo do spadku – postanowienia sądu o nabyciu spadku lub aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzonego przez notariusza.

Warto pamiętać, iż banki nie prowadzą aktywnych poszukiwań właścicieli nieaktywnych kont ani ich spadkobierców. To na kliencie spoczywa obowiązek zgłoszenia się po swoje pieniądze. Dlatego tak ważna jest świadomość terminów – szczególnie tego kluczowego, 15-letniego okresu, po którym środki przepadają bezpowrotnie.

Jeśli podejrzewasz, iż możesz mieć zapomniane środki w którymś z banków, ale nie jesteś pewien, gdzie dokładnie, możesz skorzystać z kilku metod weryfikacji. Przede wszystkim warto skontaktować się z bankami, w których kiedykolwiek miałeś konto. Niektóre instytucje oferują również usługę wyszukiwania zapomnianych rachunków na podstawie numeru PESEL.

Związek Banków Polskich prowadzi Centralną informację o rachunkach bankowych, która pomaga w odnalezieniu zapomnianych kont. Aby skorzystać z tej usługi, należy złożyć wniosek w dowolnym banku. Bank, w ciągu 3 dni roboczych, przekaże zapytanie do wszystkich pozostałych banków w Polsce, które są zobowiązane udzielić odpowiedzi w ciągu 3 kolejnych dni roboczych. W rezultacie otrzymasz informację o wszystkich rachunkach bankowych prowadzonych na twoje nazwisko we wszystkich bankach działających w Polsce. Usługa ta jest płatna, ale opłata jest niewygórowana i zwykle nie przekracza kilkudziesięciu złotych.

Osoby, które mają podejrzenie, iż ich spadkodawca mógł posiadać nieznane im rachunki bankowe, również mogą skorzystać z Centralnej informacji o rachunkach. W tym przypadku konieczne będzie dodatkowo przedstawienie dokumentów potwierdzających prawo do spadku.

Statystyki pokazują, iż problem uśpionych kont dotyczy setek tysięcy Polaków. Według szacunków, na nieaktywnych rachunkach bankowych w całym kraju może spoczywać choćby kilkaset milionów złotych. To pieniądze, które czekają na swoich prawowitych właścicieli, ale z każdym rokiem coraz więcej z nich przepada bezpowrotnie na rzecz Skarbu Państwa.

Szczególnie narażone na utratę środków są osoby starsze, które mogą nie pamiętać o wszystkich założonych przez siebie rachunkach, zwłaszcza jeżeli były one otwierane wiele lat temu. Problem dotyczy również spadkobierców, którzy często nie mają pełnej wiedzy o aktywach finansowych swoich zmarłych bliskich. W ostatnich latach banki zauważają rosnącą liczbę zapytań o zapomniane rachunki od spadkobierców, jednak wciąż znaczna część środków pozostaje nieodebrana.

Aby zabezpieczyć się przed ryzykiem utraty pieniędzy na uśpionych kontach, warto regularnie przeglądać swoje aktywa finansowe i konsolidować rachunki, jeżeli nie są już potrzebne. Dobrą praktyką jest również prowadzenie ewidencji wszystkich posiadanych rachunków bankowych wraz z ich numerami oraz nazwami instytucji i poinformowanie o tym zaufanych członków rodziny.

W przypadku planowanej dłuższej nieaktywności na koncie, na przykład podczas pobytu za granicą, warto poinformować bank o takiej sytuacji. Można również wykonywać sporadyczne, choćby symboliczne operacje na rachunku, aby przerwać okres „uśpienia”.

Niezwykle istotne jest również aktualizowanie danych kontaktowych w bankach – adresu korespondencyjnego, numeru telefonu czy adresu e-mail. Dzięki temu bank będzie mógł skutecznie poinformować klienta o planowanym zamknięciu nieaktywnego konta i transferze środków na rachunek techniczny.

Osoby, które podejrzewają, iż mogą mieć zapomniane środki na nieaktywnych kontach, powinny działać bez zwłoki. Czas działa na niekorzyść właścicieli uśpionych kont – każdy rok przybliża moment, w którym odzyskanie pieniędzy stanie się niemożliwe. Warto poświęcić kilka godzin na sprawdzenie starych dokumentów i kontakt z bankami, w których kiedykolwiek mieliśmy rachunki – efektem może być nieoczekiwany zastrzyk gotówki.

Problem uśpionych kont bankowych pojawia się również w szerszym kontekście – pozostawiania po sobie uporządkowanych spraw finansowych. Wielu z nas nie rozmawia otwarcie z bliskimi o posiadanych aktywach, co później może prowadzić do trudności w odzyskaniu środków przez spadkobierców. Tworzenie spisu posiadanych rachunków bankowych, polis ubezpieczeniowych, inwestycji czy innych aktywów finansowych i informowanie o nich zaufanych osób powinno stać się standardową praktyką. Takie działanie nie tylko ułatwi bliskim zarządzanie naszymi finansami w razie nieprzewidzianych okoliczności, ale również zapobiegnie przepadkowi naszych pieniędzy na rzecz Skarbu Państwa.

Warto również pamiętać, iż problem nieaktywnych rachunków dotyczy nie tylko klasycznych kont osobistych, ale również lokat terminowych, szczególnie tych z opcją automatycznego odnawiania, rachunków oszczędnościowych czy choćby kont emerytalnych. Te ostatnie są szczególnie problematyczne, gdyż z założenia mają pozostawać nieaktywne przez długi czas, co zwiększa ryzyko ich zapomnienia przez właściciela.

Zjawisko uśpionych kont dotyczy również małoletnich. Rodzice lub dziadkowie często zakładają dzieciom rachunki oszczędnościowe, na które regularnie wpłacają pieniądze, planując przekazać je, gdy dziecko dorośnie. jeżeli jednak taka informacja nie zostanie prawidłowo przekazana, młody dorosły może nigdy nie dowiedzieć się o istnieniu konta założonego na jego nazwisko, a zgromadzone środki ostatecznie przepadną.

Podsumowując, pieniądze zgromadzone na nieaktywnych kontach bankowych nie przepadają natychmiast, jednak istnieje określony prawem termin, po którym ich odzyskanie stanie się niemożliwe. jeżeli podejrzewasz, iż możesz mieć zapomniane środki w którymś z banków, nie zwlekaj z działaniem. Sprawdź stare dokumenty, skontaktuj się z bankami, w których kiedykolwiek miałeś rachunek, lub skorzystaj z usługi Centralnej informacji o rachunkach. Pamiętaj, iż czas działa na twoją niekorzyść – każdy kolejny rok przybliża moment, w którym twoje pieniądze mogą przepaść bezpowrotnie na rzecz Skarbu Państwa. Nie pozwól, by twoje ciężko zarobione środki trafiły w niepowołane ręce tylko dlatego, iż zapomniałeś o ich istnieniu.