Miejscowe ogrzewacze pomieszczeń – czy znasz warunki użytkowania kominków w naszej gminie?

Przepisy regulujące użytkowanie urządzeń spalających paliwa stałe pierwotnie określała Uchwała Antysmogowa dla Województwa Małopolskiego (uchwała nr LIX/842/22 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 26 września 2022 r.). Dodatkowo, w dniu 27 września 2021 roku, została przyjęta lokalna uchwała antysmogowa dla Gminy Niepołomice (Uchwała nr XLV/624/21), w której sprecyzowano wymagania dotyczące m.in. miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń. Poniżej przedstawiamy analizę dokumentów pod kątem użytkowania miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń.

Do miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń (MOP) zaliczamy m.in.:

• kominki,
• ogrzewacze wolnostojące (tzw. kozy),
• piece kaflowe,
• piecokuchnie.

Od 1 lipca 2017 roku, wszystkie nowo eksploatowane kotły i ogrzewacze pomieszczeń (w tym kominki) muszą spełniać wymogi ekoprojektu tj. minimalne poziomy sezonowej efektywności energetycznej i normy emisji zanieczyszczeń dla sezonowego ogrzewania pomieszczeń określone w punkcie 1 i 2 załącznika II do Rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1185. Dodatkowo, od 1 stycznia 2023 r. ich montaż jest możliwy tylko gdy:

1. spalanie paliwa zachodzi w instalacjach z zamkniętą komorą spalania, gdzie doprowadza się powietrze kanałem powietrznym z zewnątrz budynku; palenisko i gazy spalinowe mogą być szczelnie oddzielone od pomieszczenia, w którym umieszczony jest produkt, i który jest przymocowany do komina lub wylotu kominka albo wymaga kanału spalinowego do odprowadzania produktów spalania;
2. spalanie zachodzi w instalacjach wyposażonych w urządzenie do automatycznej kontroli przebiegu procesu spalania poprzez regulację dopływu powietrza w oparciu o pomiar temperatury spalin.

Lokalna Uchwała Antysmogowa dopuszczała czas (do 31 grudnia 2022 r.) na konieczną modernizację MOP, których użytkowanie rozpoczęło się przed 1 lipca 2017 r. do wymogów:

• minimalna sprawność cieplna urządzenia 80% lub;
• wyposażenie w urządzenie redukujące emisję cząstek stałych (PM) do wartości określonych w pkt 2 lit. a załącznika II do Rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1185 tj. dla urządzeń zasilanych drewnem kawałkowym emisja nie przekracza 40 mg/m³ przy 13% O₂, oraz dla urządzeń zasilanych pelletem – nie więcej niż 20 mg/m³ przy 13% O

Gdy we wskazanym terminie nie dokonano modernizacji, urządzenia takie mogą być użytkowane wyłącznie gdy spełniają wymogi dotyczące ekoprojektu w odniesieniu do sezonowej efektywności energetycznej ogrzewania pomieszczeń oraz emisji (zg. z pkt 1 i 2 załącznika II do Rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1185).

Schematy postępowania w zależności od daty rozpoczęcia eksploatacji instalacji:

Powyższe, dodatkowe wymagania dla MOP (zamknięta komora spalania oraz wyposażenie w regulację temperatury w pomieszczeniu), nie dotyczą instalacji, które zostały wymienione w art. 1 ust. 2 Rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1185. Są to następujące rodzaje instalacji:

1. miejscowe ogrzewacze pomieszczeń na paliwo stałe przeznaczone do spalania wyłącznie biomasy niedrzewnej;
2. miejscowe ogrzewacze pomieszczeń na paliwo stałe przeznaczone wyłącznie do użytku na zewnątrz;
3. miejscowe ogrzewacze pomieszczeń na paliwo stałe, których bezpośrednia moc cieplna wynosi mniej niż 6 % łącznej bezpośredniej i pośredniej mocy cieplnej przy nominalnej mocy cieplnej;
4. miejscowe ogrzewacze pomieszczeń na paliwo stałe, które nie są zmontowane fabrycznie ani nie są dostarczane jako prefabrykowane komponenty lub części przez jednego producenta i muszą być zmontowane na miejscu;
5. produkty do ogrzewania powietrznego;
6. piece do saun.

Dla powyższych instalacji, których eksploatacja rozpoczęła się po 1 lipca 2017 r., pozostaje jednak utrzymany obowiązek analogiczny do wskazanego w uchwale antysmogowej dla Małopolski. Mówi on, iż instalacje te muszą spełniać wymagania określone w dyrektywie ws. ekoprojektu dla MOP w zakresie sezonowej efektywności energetycznej i normy emisji zanieczyszczeń dla sezonowego ogrzewania pomieszczeń.

W miejscowych ogrzewaczach pomieszczeń na terenie Gminy Niepołomice dopuszcza się spalanie wyłącznie biomasy o wilgotności nie przekraczającej 20%. Oznacza to, iż drewno przed spaleniem powinno być sezonowane przez co najmniej dwa sezony. Suche drewno charakteryzuje się wyższą kalorycznością i niższą emisją zanieczyszczeń niż drewno surowe. Wilgotność drewna można sprawdzać dzięki wilgotnościomierzy.

Miejscowe ogrzewacze pomieszczeń można użytkować zgodnie z wytycznymi do końca ich żywotności.

Lokalna Uchwała Antysmogowa jest aktem prawa miejscowego i obowiązuje wszystkich na danym obszarze. Organem uprawnionym do przeprowadzenia kontroli na terenie Gminy Niepołomice jest Burmistrz Miasta i Gminy reprezentowany przez upoważnionych funkcjonariuszy Straży Miejskiej. Przeprowadzają oni kontrole w oparciu o Procedurę przeprowadzenia kontroli przestrzegania zakazu spalania odpadów w paleniskach i przestrzegania przepisów Uchwały antysmogowej. Dodatkowo do kontroli przestrzegania wymagań uchwały mogą zostać uprawnione służby:

• upoważnieni pracownicy urzędu gminy,
• policja,
• Inspekcja Ochrony Środowiska.

Użytkownicy urządzeń grzewczych powinni być w stanie przedstawić dokumenty potwierdzające zgodność instalacji z wymaganiami uchwały antysmogowej. Dokumentami tymi mogą być m.in.:

• dokumentacja techniczna,
• instrukcja użytkowania,
• wyniki badań,
• certyfikaty.

W przypadku stwierdzenia nieprzestrzegania przepisów uchwały antysmogowej, użytkownicy mogą zostać ukarani mandatem do 500 zł, a także wnioskiem do sądu o ukaranie grzywną do 5.000 zł. Kara może być nałożona wielokrotnie w przypadku kolejnych naruszeń.

W Gminie Niepołomice, podobnie jak w innych częściach Małopolski, można palić w kominkach, pod warunkiem przestrzegania określonych norm emisyjnych. Właściciele kominków muszą dbać o to, by ich urządzenia grzewcze były ekologiczne i nie pogarszały jakości powietrza. jeżeli Twój kominek nie spełnia tych wymogów, jesteś zobowiązany do jego wymiany.

Linki do dokumentów:

1. Uchwała Antysmogowa dla Województwa Małopolskiego:
   • Uchwała nr XXXII/452/17 z dnia 23 stycznia 2017 r. (akt zmieniony)
   • Uchwała nr LIX/842/22 z dnia 26 września 2022 r.
2. Lokalna Uchwała Antysmogowa dla Gminy Niepołomice:
   • Uchwała nr XLV/624/21 z dnia 27 września 2021 r.
   • Lokalne uchwały antysmogowe
3. Rozporządzenie Komisji UE 2015/1185 z dnia 24 kwietnia 2015 r. – Załącznik nr II:
   • Wymogi dotyczące ekoprojektu