Na mapie Dobrzenia Wielkiego pojawiły się tablice z nazwami dawnych przysiółków i dzielnic

Ameryka, Surowiec, Bucki… Niemal każdy mieszkaniec Dobrzenia Wielkiego choć raz usłyszał te nazwy. Teraz, dzięki wyjątkowej inicjatywie, opuściły sferę słowa mówionego i stały się częścią dobrzeńskiego krajobrazu.

Za pomocą 16 tablic oznaczono siedem historycznych obszarów:

• Bucki,

• Ameryka,

• Surowiec,

• Wolne,

• Pustki,

• Osiniec,

• Rudzina.

Teraz, za sprawą dynamicznego rozwoju Dobrzenia Wielkiego, są to już jego integralne części. Przez lata jednak wyróżniały się swoim unikalnym charakterem, co też znajduje potwierdzenie w opowieściach starszych. Choć nazwy przekazywane były z pokolenia na pokolenie i niektórych z nich używa się do dziś, inne wywołały zaskoczenie choćby u rdzennych mieszkańców Dobrzenia.

– Super sprawa. Niektórych nazw nie znałem mimo iż moja rodzina mieszka w Dobrzeniu od pokoleń – pisze Artur pod postem na profilu Sołectwo Dobrzeń Wielki.

Etymologiczne zagwozdki

– Nie brakuje różnych teorii dotyczących pochodzenia tych nazw – informuje Monika Ledwolorz-Gierok, główna pomysłodawczyni.

Dlaczego Ameryka? Dlaczego Surowiec? Monika Ledwolorz-Gierok podzieliła się z nami powyższymi teoriami.

• • Rudzina – być może od występującej tam niegdyś rudy żelaza albo od „rędzin” – żyznych gleb.

  • Ameryka – jedni twierdzą, iż mieszkańcy tego terenu emigrowali kiedyś do Stanów Zjednoczonych, inni uważają, iż nazwa wzięła się od odległości od centrum wsi – daleko jak do Ameryki.

  • Pustki – z racji niewielkiej liczby zabudowań.

  • Surowiec – bo ziemia była tam trudna do uprawy, „surowa”.

  • Wolne – początkowo powstało tam kilka gospodarstw bez dostępu do dróg i innych udogodnień. Mówi się, iż ich właściciele przez pewien czas byli zwolnieni z podatków, stąd właśnie „Wolne”.

  • Bucki – prawdopodobnie od rosnących tam kiedyś buków.

@opowiecie.info Ameryka, Surowiec, Bucki… Niemal każdy mieszkaniec Dobrzenia Wielkiego choć raz usłyszał te nazwy. Teraz, dzięki wyjątkowej inicjatywie, opuściły sferę słowa mówionego i stały się częścią dobrzeńskiego krajobrazu. #dobrzenwielki #dobrzeńwielki #historia #tradycja #wiadomości ♬ UNSTOPPABLE EVENING – finetune

Narodziny pomysłu i mobilizacja mieszkańców

– Tablice z nazwami dawnych przysiółków i dzielnic można już zobaczyć w okolicznych gminach, więc pomyślałam, iż warto byłoby, aby również w Dobrzeniu Wielkim takie się pojawiły. Tym bardziej, iż niektóre z naszych tradycyjnych nazw są niezwykle oryginalne. Wielu starszych mieszkańców, zwłaszcza autochtonów, przez cały czas posługuje się nazwami takimi jak „Ameryka” czy „Bucki”. Jednak młodsze pokolenia czy nowi mieszkańcy często nie słyszeli już o miejscach takich jak Rudzina, Pustki, Wolne, Surowiec czy Osiniec. Tymczasem przekazywanie wiedzy o naszym lokalnym dziedzictwie jest niezwykle istotne – jeżeli tego nie zrobimy, te nazwy mogą po prostu zniknąć z pamięci społecznej – mówi pomysłodawczyni.

Inicjatywa wymagała solidnej analizy i rozległych poszukiwań, nie tylko w źródłach historycznych, ale też wśród najstarszych mieszkańców Dobrzenia Wielkiego.

– Punktem wyjścia dla całego przedsięwzięcia była mapa opracowana przez pana Krystiana Skrzypca, który po licznych rozmowach ze starszymi mieszkańcami zaznaczył orientacyjne granice dawnych przysiółków i dzielnic. To właśnie te wskazówki dały początek procesowi lokalizacji tablic – tłumaczy Monika Ledwolorz-Gierok.

Trzeba pamiętać, iż gdyby nie mobilizacja niektórych osób, trudno byłoby zrealizować przedsięwzięcie.

– Oczywiście konieczne było także zdobycie funduszy. Dzięki zaangażowaniu Rady Sołeckiej Dobrzenia Wielkiego oraz Urzędu Gminy udało się zrealizować ten pomysł. Bardzo się cieszę, iż inicjatywa spotkała się z takim wsparciem. Z ramienia Gminy prace koordynował pan Wójt Piotr Jonek. Projekt graficzny przygotował pan Tomasz Grzebielec, a zamówieniami zajął się pan Sołtys Dariusz Lukas. Wspólnie wybraliśmy lokalizacje tablic, konsultując się również z mieszkańcami. Ograniczeniem był fakt, iż mogliśmy korzystać wyłącznie z gruntów należących do Gminy. Dodatkowo mieszkańcy mieli różne opinie co do dokładnych granic poszczególnych dzielnic i to też było wyzwaniem – tłumaczy Monika Ledwolorz-Gierok.

Co dalej?

– Pomysł postawienia tablic spotkał się z dużym zainteresowaniem, co bardzo cieszy. Mieszkańcy pytają o pochodzenie nazw i granice dawnych dzielnic – ta ciekawość pokazuje, jak bardzo jesteśmy związani z naszą lokalną historią – zauważa Monika Ledwolorz-Gierok.

Pojawiają się już pomysły na rozwinięcie inicjatywy.

– Planujemy sukcesywnie stawiać kolejne tablice, ponieważ – jak się okazuje – tych dawnych przysiółków/dzielnic Dobrzenia jest znacznie więcej: m.in. Oploga (teren Odry Ślum), Farskie, Skolne, Jeżicnoł Gora, Oblejzung, Zołpłocie, Staroł Wiejś, Borek, Heidehuegel, Plascyna, Kolusa… a może to jeszcze nie wszystkie? Mam nadzieję, iż ta inicjatywa będzie rozwijana i iż wspólnie uda nam się zachować te unikalne nazwy – podkreśla pomysłodawczyni.

Fot. Klaudia Gacka