Od lipca 2025 roku polski system zabezpieczenia społecznego wprowadza rewolucyjne zmiany dla osób, które straciły współmałżonka. Nowa ustawa o tak zwanej rencie wdowiej umożliwi łączenie świadczeń, co oznacza możliwość otrzymywania pełnego świadczenia po zmarłym małżonku wraz z częścią własnej emerytury lub odwrotnie. W pierwszym okresie dodatkowe świadczenie wyniesie 15% i wzrośnie do 25% od 2027 roku.
Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce
Nowy system został starannie zaprojektowany z uwzględnieniem możliwości budżetowych państwa. Wprowadzono limit całkowitej wypłaty w wysokości trzykrotności minimalnej emerytury, co według aktualnych prognoz będzie oznaczać około 5700 złotych brutto w drugiej połowie 2025 roku. Wnioski o przyznanie świadczenia będzie można składać już od stycznia 2025 roku.
Warunki przyznania świadczenia zostały precyzyjnie określone. najważniejsze jest osiągnięcie wieku emerytalnego oraz wcześniejsze pozostawanie we wspólności małżeńskiej do momentu śmierci współmałżonka. Istotnym kryterium jest również czas nabycia prawa do renty rodzinnej – nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego.
Skala wprowadzanych zmian znajduje odzwierciedlenie w prognozowanych wydatkach budżetowych. W pierwszym roku funkcjonowania systemu (2025) przewiduje się koszty na poziomie 3,2-4,2 miliarda złotych, które wzrosną do 11,9-15,8 miliarda złotych w 2027 roku, gdy świadczenie wzrośnie do 25%.
SKUTKI SPOŁECZNE:
Wprowadzenie renty wdowiej może fundamentalnie zmienić sytuację życiową osób, które straciły współmałżonka. Dotychczas wiele osób owdowiałych doświadczało drastycznego spadku poziomu życia po śmierci partnera. Nowe przepisy mogą znacząco zmniejszyć to negatywne zjawisko, zapewniając większą stabilność finansową.
Nowy system może wpłynąć na zmianę wzorców zamieszkiwania osób owdowiałych. Dotychczas wielu seniorów po stracie współmałżonka było zmuszonych do zamieszkania z dziećmi ze względów finansowych. Większe świadczenie może umożliwić im zachowanie samodzielności i pozostanie we własnym mieszkaniu.
Renta wdowia może również zmienić dynamikę relacji rodzinnych. Lepsza sytuacja finansowa osób owdowiałych oznacza mniejszą presję na wsparcie ze strony dzieci i innych członków rodziny. Może to prowadzić do bardziej zrównoważonych relacji międzypokoleniowych, opartych na więzach emocjonalnych, a nie konieczności ekonomicznej.
System może wpłynąć także na decyzje życiowe osób owdowiałych. Dotychczas część osób decydowała się na ponowne małżeństwo z przyczyn ekonomicznych. Nowe przepisy, zapewniające lepsze zabezpieczenie finansowe, mogą pozwolić na podejmowanie takich decyzji wyłącznie w oparciu o względy emocjonalne.