3 tygodni temu
Ministerstwo Rozwoju i Technologii kończy prace nad nowym programem finansowej pomocy dla najuboższych emerytów. Chodzi o ochronę osób starszych przed skutkami rosnących kosztów energii, jakie mogą pojawić się po wprowadzeniu europejskich opłat klimatycznych. Wsparcie ma przybrać formę bonów energetycznych o wartości do 1200 zł rocznie na jedno gospodarstwo domowe.
Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce
Nowe opłaty, wyższe rachunki
Od 2027 roku Unia Europejska rozszerzy system opłat za emisje CO₂ na transport i ogrzewanie budynków. Oznacza to możliwy wzrost cen prądu i paliw choćby o kilkadziesiąt procent. Dla wielu seniorów z niskimi emeryturami będzie to poważne zagrożenie dla domowego budżetu.
Choć rząd Donalda Tuska próbuje w Brukseli opóźnić wejście tych przepisów w życie, jednocześnie szykuje rozwiązania zabezpieczające. Resorty klimatu i rozwoju wspólnie pracują nad systemem, który ma złagodzić skutki transformacji energetycznej dla najbiedniejszych.
Kto dostanie wsparcie? Jasne kryteria
Bony energetyczne będą przysługiwać tylko osobom po osiągnięciu wieku emerytalnego, których dochód brutto nie przekracza 2525 zł miesięcznie. To próg wyznaczony na podstawie analiz, które wskazują, kto najbardziej potrzebuje ochrony przed ubóstwem energetycznym.
Dodatkowo, pomoc będzie kierowana do osób zamieszkałych w budynkach ogrzewanych indywidualnymi piecami na paliwa kopalne – węgiel, koks, olej opałowy. Te źródła ciepła będą bowiem najbardziej obciążone kosztami nowych opłat klimatycznych.
Jak i kiedy można będzie złożyć wniosek?
Za obsługę programu odpowiadać będzie ZUS. To ta instytucja przyjmie wnioski, sprawdzi uprawnienia i wypłaci pieniądze. Procedura ma być prosta, aby starsze osoby nie miały problemów z formalnościami. Dokumenty będzie można złożyć osobiście w placówce lub przez internet – przez specjalnie przygotowaną platformę.
Bony mają być wypłacane co kwartał – czyli cztery razy w roku, po około 300 zł każdorazowo. Taki system ma ułatwić gospodarowanie budżetem i lepsze rozłożenie wydatków na energię.
Program na pięć lat z opcją modernizacji
Pomoc będzie przyznawana na maksymalnie pięć lat. W tym czasie beneficjenci będą mogli skorzystać z innych rządowych programów – np. na wymianę pieców węglowych na nowoczesne źródła ogrzewania: pompy ciepła, kotły gazowe czy instalacje na biomasę. Czasowe ograniczenie ma też motywować do inwestycji w poprawę efektywności energetycznej.
Skąd pieniądze? Z unijnego funduszu klimatycznego
Bony zostaną sfinansowane głównie z unijnego Społecznego Funduszu Klimatycznego. Środki te pochodzą z opłat za emisje CO₂, które płacą firmy energetyczne i przemysłowe. Dzięki temu to właśnie podmioty generujące zanieczyszczenia będą finansowały pomoc dla obywateli.
Państwo polskie dołoży tylko brakującą część, jeżeli fundusze unijne okażą się niewystarczające. System został tak zaprojektowany, by jak najmniej obciążać krajowy budżet.
Nie tylko pieniądze – również wiedza i doradztwo
Oprócz wypłaty bonów, seniorzy mają otrzymywać również praktyczne informacje – jak oszczędzać energię, jak ubiegać się o dofinansowanie do wymiany pieca czy jak poprawić efektywność ogrzewania. Ministerstwo przygotuje broszury, a także uruchomi system doradców energetycznych, którzy pomogą seniorom podejmować decyzje i przeprowadzą bezpłatne audyty domowe.
Efekt społeczny i gospodarczy
Bony energetyczne mają nie tylko pomóc w opłaceniu rachunków, ale też poprawić sytuację materialną seniorów i ograniczyć zjawisko ubóstwa energetycznego, które dotyka dziś około 2 milionów gospodarstw domowych w Polsce. Najbardziej narażeni są właśnie emeryci z niskimi dochodami.
Gotowość do działania od 2027 roku
ZUS już teraz szykuje systemy informatyczne i szkoli pracowników, by zdążyć na czas. jeżeli unijne regulacje wejdą w życie zgodnie z planem, pierwsze wypłaty mogą ruszyć w I kwartale 2027 roku. System ma być elastyczny – w razie większych wzrostów cen wsparcie może zostać zwiększone, a w spokojniejszych warunkach odpowiednio zmniejszone.
Polska może być wzorem dla Europy
Z racji na silne uzależnienie od węgla, Polska znajduje się wśród państw, które muszą szczególnie mocno zadbać o sprawiedliwą transformację. Rozwiązania przyjęte nad Wisłą mogą stać się modelem dla innych państw członkowskich. Komisja Europejska już dziś pozytywnie ocenia polski kierunek działań.
Dzięki bonom energetycznym transformacja klimatyczna może zyskać większe poparcie społeczne – pokazując, iż ochrona środowiska i troska o obywateli mogą iść w parze.
