6 godzin temu
Przełomowa zmiana w systemie opieki nad osobami starszymi staje się faktem. Rząd finalizuje prace nad wprowadzeniem bonu senioralnego – innowacyjnego rozwiązania, które zapewni do 2150 złotych miesięcznie na profesjonalną opiekę nad seniorami w wieku powyżej 75 lat. To długo oczekiwane wsparcie, które znacząco odciąży rodziny opiekujące się swoimi starszymi bliskimi, jednocześnie umożliwiając im kontynuowanie pracy zawodowej. Program rusza na początku 2026 roku, a przygotowania do jego wdrożenia są już w pełnym toku.
Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce
Bon senioralny stanowi odpowiedź na palący problem demograficzny Polski – starzenie się społeczeństwa i związane z tym wyzwania dla rodzin oraz systemu opieki zdrowotnej. Kwota 2150 złotych brutto została skalkulowana w taki sposób, by pokryć koszt 50 godzin profesjonalnych usług opiekuńczych świadczonych bezpośrednio w domu seniora. Oznacza to średnio ponad dwie godziny profesjonalnej opieki dziennie, co stanowi realną pomoc dla rodzin starających się pogodzić opiekę nad starszym członkiem rodziny z pracą zawodową.
Istotnym aspektem nowego świadczenia jest jego ukierunkowanie na konkretną grupę odbiorców. Wsparcie nie będzie przyznawane automatycznie wszystkim seniorom, którzy ukończyli 75 lat. Program jest adresowany przede wszystkim do osób, które doświadczają trudności w samodzielnym zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Oznacza to, iż kryterium wieku jest tylko jednym z elementów oceny uprawnień do otrzymania bonu. Równie istotny będzie faktyczny stan zdrowia i stopień samodzielności seniora, który będzie weryfikowany na podstawie dołączonej do wniosku dokumentacji medycznej.
Kolejną istotną cechą bonu senioralnego jest sposób jego realizacji. W przeciwieństwie do wielu innych świadczeń pieniężnych, nie będzie on wypłacany w gotówce do swobodnej dyspozycji beneficjentów. Zamiast tego, środki finansowe będą przeznaczone na konkretne usługi opiekuńcze świadczone przez wykwalifikowany personel. Takie rozwiązanie ma zagwarantować, iż wsparcie trafi dokładnie tam, gdzie jest najbardziej potrzebne – na pokrycie kosztów profesjonalnej opieki nad seniorem.
Wniosek o przyznanie bonu będą mogli złożyć członkowie rodziny seniora, ale tylko ci, którzy są aktywni zawodowo. Jest to najważniejszy element programu, który wpisuje się w szerszą politykę państwa mającą na celu wsparcie pracujących opiekunów rodzinnych. Dzięki bonowi będą oni mogli kontynuować swoją karierę zawodową, mając pewność, iż ich starsi bliscy otrzymują odpowiednią opiekę podczas ich nieobecności w domu. Jest to niezwykle ważne zarówno z perspektywy ekonomicznej – utrzymanie aktywności zawodowej opiekunów, jak i społecznej – zapewnienie seniorom profesjonalnej opieki bez konieczności umieszczania ich w placówkach opiekuńczych.
Zgodnie z zapowiedziami ministry ds. polityki senioralnej Marzeny Okły-Drewnowicz, nabór wniosków rozpocznie się najwcześniej na początku 2026 roku. Roczne opóźnienie we wdrażaniu programu nie wynika z opieszałości administracyjnej, ale z konieczności przeprowadzenia odpowiednich szkoleń dla potencjalnych opiekunów. Jak wyjaśniła ministra w wywiadzie dla Radia ZET, ten rok jest niezbędny, aby przygotować wystarczającą liczbę wykwalifikowanych pracowników, którzy będą świadczyć usługi opiekuńcze w ramach bonu senioralnego.
Proces aplikacyjny został zaprojektowany w taki sposób, by był jak najbardziej dostępny dla potencjalnych beneficjentów. Dokumenty będzie można składać zarówno w urzędach gmin, jak i w ośrodkach pomocy społecznej, co zapewni łatwy dostęp do programu choćby dla mieszkańców mniejszych miejscowości. Do wniosku należy będzie dołączyć zaświadczenia potwierdzające spełnienie kryteriów dochodowych oraz informacje o stanie zdrowia seniora, dla którego wnioskuje się o wsparcie. Dokładne progi dochodowe nie zostały jeszcze oficjalnie ogłoszone, ale eksperci przewidują, iż będą one ustalone na takim poziomie, aby program objął jak najszerszą grupę potrzebujących seniorów z rodzin o średnich dochodach.
Wprowadzenie bonu senioralnego stanowi odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie na usługi opiekuńcze w starzejącym się społeczeństwie polskim. Według najnowszych danych demograficznych, osoby w wieku 60+ stanowią już ponad 25% populacji Polski, a prognozy wskazują, iż do 2050 roku odsetek ten wzrośnie do 40%. Szczególnie dynamicznie rośnie grupa osób w tzw. czwartym wieku (80+), które najczęściej wymagają codziennej opieki i wsparcia. Bon senioralny ma być jednym z elementów kompleksowego systemu wsparcia osób starszych, uzupełniającym już istniejące rozwiązania, takie jak usługi opiekuńcze świadczone przez ośrodki pomocy społecznej czy rodzinny kapitał opiekuńczy.
Eksperci w dziedzinie polityki społecznej podkreślają, iż wprowadzenie bonu senioralnego może przynieść szereg korzyści zarówno dla seniorów, jak i dla ich rodzin oraz całego systemu opieki długoterminowej. Po pierwsze, umożliwi seniorom jak najdłuższe pozostanie we własnym domu, co jest zgodne z ich preferencjami – badania konsekwentnie pokazują, iż ponad 80% osób starszych woli być objętych opieką w swoim miejscu zamieszkania niż w placówkach instytucjonalnych. Po drugie, odciąży opiekunów rodzinnych, którzy często muszą rezygnować z pracy zawodowej, by zapewnić opiekę starszym członkom rodziny, co prowadzi do ich wykluczenia z rynku pracy i pogorszenia sytuacji materialnej. Po trzecie, może przyczynić się do rozwoju rynku usług opiekuńczych i stworzenia nowych miejsc pracy w sektorze opieki, który w obliczu starzenia się społeczeństwa będzie zyskiwał na znaczeniu.
Program bonu senioralnego będzie również wspierać ideę deinstytucjonalizacji opieki nad osobami starszymi, która jest jednym z priorytetów polityki społecznej Unii Europejskiej. Zgodnie z tym założeniem, osoby wymagające wsparcia powinny mieć możliwość pozostania w swoim środowisku lokalnym i otrzymywania tam niezbędnych usług, zamiast być kierowane do placówek instytucjonalnych. Bon senioralny doskonale wpisuje się w tę filozofię, umożliwiając seniorom otrzymywanie profesjonalnej opieki we własnym domu.
Warto zauważyć, iż wprowadzenie bonu senioralnego jest również odpowiedzią na zmieniającą się strukturę rodziny w Polsce. Tradycyjny model, w którym osoby starsze mieszkały razem z dziećmi i wnukami, którzy zapewniali im opiekę, staje się coraz rzadszy. Migracje wewnętrzne i zagraniczne, zmiany stylu życia oraz aktywność zawodowa kobiet, które tradycyjnie pełniły rolę opiekunek, sprawiają, iż coraz więcej seniorów mieszka samotnie lub tylko z współmałżonkiem, również będącym w podeszłym wieku. W takiej sytuacji dostęp do profesjonalnych usług opiekuńczych staje się najważniejszy dla zapewnienia godnych warunków życia osobom starszym.
Specjaliści z zakresu geriatrii podkreślają, iż wprowadzenie bonu senioralnego może również pozytywnie wpłynąć na stan zdrowia seniorów. Profesjonalna opieka domowa to nie tylko pomoc w codziennych czynnościach, ale także wsparcie w zakresie rehabilitacji, profilaktyki zdrowotnej oraz monitorowania stanu zdrowia. Taka kompleksowa opieka może przyczynić się do wydłużenia okresu sprawności seniorów, zapobiegania powikłaniom zdrowotnym oraz ograniczenia liczby hospitalizacji, co jest korzystne zarówno dla samych seniorów, jak i dla całego systemu ochrony zdrowia.
Na wdrożenie programu bonu senioralnego z niecierpliwością czekają zarówno sami seniorzy, jak i ich rodziny. Kwota 2150 złotych miesięcznie to znaczące wsparcie, które może realnie poprawić jakość życia osób starszych i odciążyć ich bliskich. Jednocześnie wymagania związane z aktywnym udziałem w rynku pracy dla opiekunów rodzinnych mają zachęcać do utrzymania zatrudnienia, co jest korzystne zarówno dla samych opiekunów, jak i dla całej gospodarki.
Dla rodzin, które planują skorzystać z bonu senioralnego, eksperci zalecają już teraz gromadzenie odpowiedniej dokumentacji medycznej potwierdzającej stan zdrowia seniora oraz rozpoznanie dostępnych w ich okolicy usług opiekuńczych. Pozwoli to na sprawne złożenie wniosku po uruchomieniu programu i szybkie uzyskanie potrzebnego wsparcia. Warto również śledzić oficjalne komunikaty Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które będzie na bieżąco informować o szczegółach programu i procedurach aplikacyjnych.
Bon senioralny to krok w dobrym kierunku, ale eksperci podkreślają, iż stanowi on jedynie element większego systemu wsparcia, który powinien obejmować również rozwój innych usług dla seniorów, takich jak opieka wytchnieniowa, teleopieka, usługi transportowe czy centra dziennego pobytu. Tylko kompleksowe podejście do potrzeb osób starszych pozwoli na skuteczne sprostanie wyzwaniom związanym ze starzeniem się społeczeństwa i zapewnienie godnych warunków życia seniorom w Polsce.
