Nie wyrzucaj – oddaj! Od października rusza system kaucyjny w całej Polsce

Zdjęcie: foto gov.pl

Na czym polega system kaucyjny?

System kaucyjny to mechanizm oparty na pobieraniu zwrotnej opłaty – tzw. kaucji – za określone typy opakowań. Kaucja doliczana będzie do ceny napoju w momencie zakupu. Po zwrocie pustego opakowania, konsument będzie mógł odzyskać tę opłatę.

System obejmuje:

• plastikowe butelki o pojemności do 3 litrów,
• puszki metalowe do 1 litra,
• szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra.

Jak rozpoznać opakowania objęte systemem?

Każde opakowanie, które podlega systemowi kaucyjnemu, będzie wyraźnie oznaczone specjalnym logotypem. Na znaku graficznym znajdzie się również informacja o wysokości kaucji za dane opakowanie.

To ważne: zwrot kaucji będzie możliwy tylko dla opakowań posiadających ten znak.

Kaucja przy kasie, zwrot bez paragonu

W momencie zakupu napoju w opakowaniu objętym systemem, kaucja zostanie doliczona do ceny produktu przy kasie. Warto zaznaczyć, iż do odzyskania kaucji nie będzie wymagane okazanie paragonu.

Zwracać opakowania będzie można w punktach zbiórki – niezależnie od miejsca zakupu.

Sklepy – kto musi, a kto może uczestniczyć w systemie?

Nowe przepisy określają obowiązki dla punktów handlowych:

• Sklepy o powierzchni powyżej 200 m² będą zobowiązane do przyjmowania opakowań zwrotnych.
• Sklepy poniżej tej powierzchni będą mogły przystąpić do systemu dobrowolnie.

Co istotne, każda gmina będzie musiała zapewnić co najmniej jeden stacjonarny punkt zbiórki pustych opakowań.

Czego nie wolno robić przed oddaniem opakowania?

Przed oddaniem opakowania do punktu zbiórki należy pamiętać o jednej, kluczowej zasadzie:
opakowania nie wolno zgniatać. Zgniecione lub zdeformowane butelki i puszki mogą nie zostać przyjęte, ponieważ automatyczny system może nie rozpoznać oznaczenia kaucji.

Jakie korzyści przyniesie system kaucyjny?

Wprowadzenie systemu kaucyjnego ma przynieść szereg korzyści dla środowiska i społeczeństwa:

• zmniejszenie ilości śmieci trafiających do lasów, rzek i przestrzeni publicznej,
• zwiększenie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych,
• podniesienie poziomu recyklingu,
• budowanie pozytywnych nawyków związanych z ochroną środowiska.

Nowe przepisy i unijna dyrektywa SUP

Podstawą prawną do wdrożenia systemu kaucyjnego w Polsce jest dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2019/904, znana jako dyrektywa SUP (Single Use Plastics). Jej głównym celem jest zmniejszenie wpływu jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych na środowisko.

Dyrektywa zobowiązuje państwa członkowskie m.in. do:

• osiągnięcia 77% poziomu selektywnej zbiórki opakowań do 2025 roku,
• zwiększenia tego poziomu do 90% do 2029 roku.

Dodatkowo, od 2025 roku, butelki jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będą musiały zawierać co najmniej 25% tworzywa pochodzącego z recyklingu, a od 2030 roku – 30%.

Kto sfinansuje system kaucyjny?

Zgodnie z zasadą rozszerzonej odpowiedzialności producenta, koszty funkcjonowania systemu poniosą firmy wprowadzające na rynek napoje w opakowaniach objętych systemem. Będą one zobowiązane m.in. do:

• finansowania zbiórki, transportu i ewidencji opakowań,
• pokrywania kosztów związanych z logistyką i rozliczaniem kaucji.

System będzie również częściowo finansowany z niezwróconej kaucji oraz sprzedaży surowców wtórnych. Ustawa dopuszcza działanie na rynku wielu operatorów systemu, którzy będą odpowiadać za jego wdrażanie i koordynację.