Nowy Jork – miasto parad i kultur

Nowy Jork to nie tylko metropolia drapaczy chmur i Wall Street, ale także tygiel narodów. Od wieków napływali tu imigranci z Europy, Karaibów, Ameryki Łacińskiej i Azji, wnosząc swoją historię i tradycję. w tej chwili jednym z najbardziej widocznych sposobów, w jaki społeczności podkreślają swoją obecność, są barwne parady.

Mowa tutaj o prawdziwych manifestacjach dumy z własnych korzeni, okazji do wspólnej zabawy i jednocześnie zaproszeniu nowojorczyków wszystkich narodowości do udziału w święcie. Ulice miasta stają się sceną, na której Polacy, Włosi, Irlandczycy, Portorykańczycy czy Dominikańczycy prezentują swoje dziedzictwo.

Parada św. Patryka

Parada św. Patryka to najstarsze etniczne wydarzenie w mieście, organizowane od 1762 roku. Jej geneza związana jest z pierwszymi falami irlandzkich imigrantów, którzy w dniu patrona swojej ojczyzny maszerowali ulicami Nowego Jorku. To właśnie wtedy, 17 marca, Piąta Aleja zamienia się w rzekę zieleni.

Co roku w marcu w Nowym Jorku odbywa się najstarsza i największa parada na świecie upamiętniająca świętego Patryka, patrona Irlandii. Fot. Archiwum WEM

Orkiestry dudziarzy wyznaczają rytm pochodu, maszerują szkoły, organizacje katolickie, strażacy i policjanci, wśród których wielu ma irlandzkie korzenie. To dzień, w którym społeczność przypomina o swojej historii, o trudnych początkach i o tym, jak istotną rolę odgrywa dziś w życiu miasta. Co istotne, parada nie ogranicza się tylko do Irlandczyków – biorą w niej udział także ci, którzy po prostu chcą poczuć atmosferę wspólnego święta.

Parada Portorykańska

Czerwiec należy do społeczności portorykańskiej, która od 1958 roku organizuje własną paradę na Piątej Alei. To jedno z największych wydarzeń latynoskich w Stanach, gromadzące miliony uczestników i widzów.

Parada Portorykańska w Nowym Jorku (National Puerto Rican Day Parade) to jedno z największych świąt kultury latynoskiej w Stanach Zjednoczonych, gromadzące miliony widzów, muzyków, tancerzy i polityków, celebrując portorykańską dumę i wkład w kulturę. Fot. Getty Images

Przemarsz rozbrzmiewa muzyką salsy, reggaetón czy bolero, a kolorowe platformy i flagi tworzą atmosferę przypominającą wielki festiwal. Dla wielu rodzin z Bronksu czy Queens to najważniejszy moment w roku, kiedy mogą pokazać swoje korzenie dzieciom i jednocześnie zaprezentować kulturę Portoryko całemu miastu. Obok tańca i muzyki pojawia się też wymiar polityczny – organizatorzy często przypominają o trudnej sytuacji wyspy i prawach jej mieszkańców.

Parada Dnia Kolumba

Dzień Kolumba ma w Stanach Zjednoczonych ponad dwustuletnią tradycję. Pierwsze uroczystości odbyły się już w 1792 roku w Nowym Jorku, kiedy lokalna organizacja Columbian Order upamiętniła 300. rocznicę lądowania Kolumba w Ameryce. Z czasem obchody zaczęły zyskiwać szczególne znaczenie dla włoskich imigrantów, którzy traktowali je jako okazję do zamanifestowania swojej obecności w nowym kraju.

Parada Włoska (Columbus Day Parade) w Nowym Jorku to coroczne, ogromne wydarzenie, które celebruje włosko-amerykańskie dziedzictwo. Parada odbywa się na Piątej Alei zawsze w drugi poniedziałek października. Fot. Getty Images

W drugiej połowie XIX wieku święto nabrało jeszcze większej wagi – po dramatycznych wydarzeniach z 1891 roku w Nowym Orleanie, kiedy w wyniku linczu zginęło jedenastu Włochów, prezydent Benjamin Harrison ogłosił jednorazowe, ogólnonarodowe obchody. Od tamtej pory Dzień Kolumba coraz częściej był utożsamiany nie tyle z samym podróżnikiem, ile z dumą włosko-amerykańskiej społeczności.

W Nowym Jorku najważniejszym elementem jest Columbus Day Parade, maszerująca Piątą Aleją od 1929 roku. To ogromne wydarzenie, w którym uczestniczą szkoły, orkiestry dęte, organizacje społeczne i tysiące zwykłych rodzin. Na ulicach powiewają zielono-biało-czerwone flagi, a atmosfera przypomina wielkie święto narodowe. Wydarzenie odbywa się w październiku.

Parada Pułaskiego

Parada Pułaskiego to jedno z najstarszych i najważniejszych wydarzeń etnicznych w Nowym Jorku. Od 1937 roku nieprzerwanie odbywa się na Piątej Alei, gromadząc tysiące uczestników i widzów. Upamiętnia generała Kazimierza Pułaskiego – bohatera amerykańskiej wojny o niepodległość, który zginął w bitwie pod Savannah w 1779 roku.

Jest to największe coroczne zgromadzenie Amerykanów polskiego pochodzenia, którzy przyjeżdżają do Nowego Jorku z różnych stanów, aby wspólnie zamanifestować swoją tożsamość. Na Piątej Alei powiewają biało-czerwone flagi, maszerują szkolne poczty sztandarowe, harcerze, zespoły folklorystyczne i przedstawiciele polonijnych organizacji.

Wydarzenie jednoczy kolejne pokolenia emigrantów – od tych, którzy przybyli do USA po II wojnie światowej, po młodzież urodzoną już w Ameryce. Parada jest też okazją, aby przypomnieć amerykańskiej opinii publicznej o wkładzie Polaków w historię Stanów Zjednoczonych i o silnych więziach łączących oba narody. Wydarzenie odbywa się każdego roku w październiku.

Parada Dominikańska

Latem na Sixth Avenue odbywa się parada dominikańska, której początki sięgają lat osiemdziesiątych. Dziś to wydarzenie to nie tylko święto kultury Dominikany, ale także dowód na siłę społeczności, która stała się jedną z największych w Nowym Jorku.

Muzyka merengue i bachaty, stroje w barwach narodowych i taniec na ulicach sprawiają, iż Manhattan na kilka godzin przypomina Santo Domingo. W paradzie uczestniczą szkoły, artyści i politycy, a dla młodego pokolenia to okazja, by lepiej poznać tradycje rodziców i dziadków. Wydarzenie odbywa się każdego roku w sierpniu.

Parada Indii Zachodnich

Labor Day, czyli pierwszy poniedziałek września, należy do społeczności karaibskich. Na Brooklynie odbywa się wtedy West Indian American Day Parade, która co roku przyciąga ponad dwa miliony widzów.

Eastern Parkway zamienia się wówczas w kolorową, roztańczoną aleję. Stroje inspirowane karnawałem w Trynidadzie, muzyka soca, reggae i steel-pan tworzą atmosferę, którą trudno porównać z jakimkolwiek innym wydarzeniem w mieście. Początki parady sięgają lat czterdziestych, a dziś to symbol jedności całego regionu Karaibów w Nowym Jorku.

Parada Von Steubena

W połowie września na Piątej Alei odbywa się Parada Dnia Von Steubena, uznawana za najważniejsze wydarzenie niemiecko-amerykańskiej społeczności w Nowym Jorku. Święto upamiętnia barona Friedricha von Steubena, urodzonego w Prusach oficera, który podczas wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych stał się jednym z najbliższych współpracowników George’a Washingtona.

Niemiecko-amerykańska parada Steubena (German-American Steuben Parade) w Nowym Jorku odbywa się zawsze w trzecią sobotę września na 5. Alei i upamiętnia barona Friedricha Wilhelma von Steubena, bohatera amerykańskiej rewolucji. Fot. Steuben Parade

Dla Niemców w Ameryce von Steuben to symbol wkładu ich społeczności w budowę państwa. Nic więc dziwnego, iż jego imię patronuje paradzie, która co roku gromadzi tysiące uczestników ubranych w tradycyjne stroje – dirndle i lederhosen. W pochodzie maszerują orkiestry dęte, grupy taneczne, uczniowie niemieckich szkół i przedstawiciele organizacji imigranckich.

Parada jest barwnym festiwalem kultury: słychać niemieckie pieśni ludowe, widać tańce regionalne, a w powietrzu unosi się zapach kiełbasek i precli rozdawanych wzdłuż trasy. To także moment, w którym kolejne pokolenia niemiecko-amerykańskich rodzin mogą spotkać się, by przypomnieć sobie o swoich korzeniach i pokazać je całemu miastu.

Chiński Nowy Rok w Chinatown

Początek roku księżycowego to moment, gdy Chinatown na Manhattanie i Flushing na Queens stają się centrum wielkiego święta. Organizowana od lat dziewięćdziesiątych parada to połączenie tradycyjnych tańców smoków i lwów, fajerwerków, lampionów i kolorowych strojów.

Wydarzenie przyciąga tysiące widzów i turystów, którzy chcą zobaczyć, jak chińska społeczność obchodzi najważniejsze święto w swoim kalendarzu. Jest to też okazja do pokazania bogatej kultury i tradycji, które odgrywają coraz większą rolę w życiu miasta.

Parada Afroamerykańska

We wrześniu Harlem staje się sercem afroamerykańskiej kultury, kiedy odbywa się Parada Dnia Afroamerykanów. To wydarzenie, organizowane od 1968 roku, narodziło się w czasie Ruchu Praw Obywatelskich i od początku miało misję wykraczającą poza sam marsz. Jego celem było pokazanie niezależności i siły Afroamerykanów w biznesie, edukacji, sztuce, kulturze, zdrowiu i polityce.

Trasa parady prowadzi od skrzyżowania West 110th Street i Lenox Avenue na północ wzdłuż Adam Clayton Powell Boulevard, aż po West 136th Street. Każdego roku do Harlemu przyjeżdżają uczestnicy z całego Nowego Jorku i kilkunastu innych stanów, reprezentując organizacje społeczne, zawodowe i religijne.

Parada przyciąga także znane osobistości. Brali w niej udział m.in. Denzel Washington, Shirley Chisholm, Spike Lee, Ossie Davis czy burmistrz David Dinkins. Symbolem parady jest flaga RBG – czerwono-czarno-zielona, której kolory oznaczają krew przelaną przez Afroamerykanów, ich afrykańskie korzenie i ziemię, która daje życie.

Parada Dnia Nepalu

Nowy Jork jest domem dla wielu nepalskich rodzin i organizacji społecznych. Co roku w maju spotykają się one na Madison Avenue, by wspólnie obchodzić Dzień Nepalu. W pochodzie można zobaczyć tradycyjne stroje, flagi, tańce i muzykę charakterystyczną dla regionu Himalajów.

Jest to też wydarzenie mające wymiar promocyjny – Nepalczycy pokazują nie tylko swoje dziedzictwo kulturowe, ale również piękno i bogactwo swojego kraju, zachęcając do podróży. Parada jest przykładem, jak choćby stosunkowo niewielka społeczność może zaistnieć w ogromnym mieście, zapraszając innych mieszkańców do wspólnego świętowania.

Dzień Izraela na Piątej Alei

Początki parady sięgają lat 60., kiedy nowojorska społeczność żydowska postanowiła zorganizować wydarzenie, które będzie zarówno manifestacją więzi z Izraelem, jak i prezentacją bogatej kultury żydowskiej. Parada Izraela odbywa się co roku na Piątej Alei, gromadząc dziesiątki tysięcy uczestników.

W paradzie maszerują szkoły żydowskie, organizacje młodzieżowe, grupy religijne i kulturalne. Na ulicach powiewają tysiące flag Izraela, a uczestnicy niosą transparenty wyrażające solidarność i wsparcie. Wydarzenie ma charakter radosnego festiwalu, ale niesie też wymiar polityczny – pokazuje silne więzi między diasporą a państwem żydowskim.

Parada Dnia Indii

Parada Dnia Indii, organizowana przez Federation of Indian Associations, odbywa się w Nowym Jorku od ponad czterech dekad. Co roku w sierpniu, w rocznicę uzyskania przez Indie niepodległości, Madison Avenue zamienia się w wielką scenę prezentującą bogactwo indyjskiej kultury.

Uznawana za największą paradę poza granicami Indii, gromadzi ponad sto tysięcy osób z diaspory, a także mieszkańców Nowego Jorku ciekawych tej tradycji. Wydarzenie jest świętem jedności – uczestnicy unoszą flagi, śpiewają hymny i tańczą, a równocześnie prezentują elementy kultury z różnych stanów Indii.

Marsz to także pokaz różnorodnych widowisk tematycznych, które mają odzwierciedlać historię i dziedzictwo subkontynentu. Tradycją stała się obecność znanych osobistości – aktorów Bollywood, sportowców, liderów społecznych i biznesowych, którzy podkreślają wagę tego dnia dla diaspory.

Parady, które jednoczą miasto

Nowy Jork słynie także z wydarzeń, które nie są związane z konkretną narodowością, a mimo to przyciągają miliony widzów. Najbardziej znaną jest Macy’s Thanksgiving Day Parade, która od 1924 roku odbywa się w Święto Dziękczynienia i rozsławiła miasto na całym świecie dzięki gigantycznym balonom unoszącym się nad Piątą Aleją. W czerwcu ulice Nowego Jorku przejmują uczestnicy Pride March – jednego z największych wydarzeń na rzecz praw osób LGBTQ+.

Adam Pawłowski