3 godzin temu
Obecne 4 tysiące złotych to za mało na pokrycie kosztów pogrzebu. Od nowego roku kwota wzrośnie do 7 tysięcy złotych, a w wyjątkowych sytuacjach będzie można otrzymać dodatkowe pieniądze bez ograniczeń wysokości. Sprawdź, kiedy wejdą nowe przepisy i jak z nich skorzystać.
Fot. Warszawa w Pigułce
Rząd w końcu dostrzegł, iż koszty pogrzebów dramatycznie wzrosły, a obecny zasiłek pokrywa jedynie niewielką część wydatków. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy, który fundamentalnie zmieni sposób finansowego wsparcia dla rodzin organizujących pochówek.
Podstawowy zasiłek pogrzebowy, który od lat pozostawał na poziomie 4 tysięcy złotych, wzrośnie do 7 tysięcy złotych. To podwyżka o 75 procent, która ma lepiej odpowiadać rzeczywistym kosztom organizacji pogrzebu w Polsce. Równocześnie pojawi się całkowicie nowe świadczenie – zasiłek celowy na koszty nadzwyczajne.
Nowe świadczenie bez górnych limitów
Najważniejszą zmianą będzie wprowadzenie zasiłku celowego, który może otrzymać osoba pokrywająca koszty pogrzebu w dwóch sytuacjach. Pierwszy przypadek to sytuacja, gdy po zmarłym w ogóle nie przysługuje standardowy zasiłek pogrzebowy. Drugi dotyczy osób uprawnionych do podstawowego zasiłku, które poniosły dodatkowe koszty nadzwyczajne niemożliwe do pokrycia z regularnej wypłaty.
Kluczową cechą nowego świadczenia jest brak jakichkolwiek ograniczeń kwotowych. Zasiłek celowy będzie przyznawany bez kryterium dochodowego i bez górnego limitu wysokości. W wyjątkowych sytuacjach rodzina może otrzymać wsparcie sięgające choćby kilkudziesięciu tysięcy złotych.
Do kosztów nadzwyczajnych zaliczono między innymi sprowadzenie ciała z zagranicy, które kosztuje minimum 6-7 tysięcy złotych. Drugim przykładem jest przedłużone przechowywanie ciała w chłodni, które również generuje znaczne dodatkowe koszty nieprzewidziane w standardowym procesie organizacji pogrzebu.
Ile rzeczywiście kosztuje pogrzeb
W uzasadnieniu projektu rząd wprost przyznał, iż obecna kwota zasiłku nie pokrywa choćby większości kosztów organizacji pochówku. Ministerstwo oszacowało, iż w tej chwili koszty pogrzebu wynoszą minimum 8-10 tysięcy złotych, a w praktyce często znacznie więcej.
Kwoty różnią się znacznie w zależności od regionu. W Warszawie czy Krakowie kompleksowa organizacja pogrzebu może kosztować choćby 15-20 tysięcy złotych, podczas gdy w mniejszych miejscowościach można się zmieścić w kwocie 8-10 tysięcy złotych.
Wzrost kosztów wynika z kilku czynników. Drożeją usługi – od opłat za kaplicę i ceremonię, przez koszty transportu, po ceny trumien i urn. Rosną też opłaty administracyjne i cmentarne. Dodatkowo coraz więcej rodzin wybiera bardziej rozbudowane ceremonie i dodatkowe usługi.
Obecny zasiłek 4 tysięcy złotych pokrywa więc maksymalnie połowę rzeczywistych kosztów, a często znacznie mniej. To zmusza rodziny do pokrywania z własnych środków kilku, a czasem kilkunastu tysięcy złotych w najtrudniejszym momencie życia.
Mechanizm zwrotu w określonych przypadkach
Nowe przepisy wprowadzają mechanizm kontrolny. Beneficjent zasiłku celowego będzie zobowiązany do zwrotu otrzymanych środków, w całości lub częściowo, jeżeli nadzwyczajne koszty pogrzebu znajdą pokrycie w innych źródłach.
Chodzi głównie o sytuacje, gdy spadkobierca otrzyma środki ze spadku lub wypłatę z ubezpieczenia na życie zmarłego. Mechanizm ma zapobiegać podwójnemu finansowaniu tych samych kosztów, ale jednocześnie zapewnia natychmiastową pomoc gdy rodzina musi ponieść wysokie koszty.
System zwrotu będzie działał na zasadzie późniejszego rozliczenia, gdy już wyjaśni się sytuacja prawna i finansowa spadku. To rozwiązanie pozwala uniknąć opóźnień w organizacji pogrzebu z powodu oczekiwania na środki z innych źródeł.
Zmiany od stycznia 2026 roku
Nowe przepisy wejdą w życie od 1 stycznia 2026 roku. Oznacza to, iż rodziny będą musiały jeszcze przez cały 2025 rok radzić sobie z obecnymi, niewystarczającymi kwotami wsparcia. Rząd tłumaczy opóźnienie koniecznością przygotowania systemu informatycznego oraz procedur obsługi nowego świadczenia.
Podwyżka zasiłku pogrzebowego z 4 do 7 tysięcy złotych będzie automatyczna i dotyczy wszystkich uprawnionych. Nie trzeba składać dodatkowych wniosków ani spełniać nowych warunków. Natomiast zasiłek celowy będzie wymagał oddzielnego wniosku z uzasadnieniem poniesienia kosztów nadzwyczajnych.
Wprowadzenie zasiłku celowego bez ograniczeń kwotowych to precedensowe rozwiązanie w polskim systemie świadczeń społecznych. Dotychczas wszystkie formy pomocy miały określone górne limity wypłat.
Jak ubiegać się o nowe świadczenie
Zasiłek celowy będzie przyznawany przez ośrodki pomocy społecznej. Wnioskodawca będzie musiał udokumentować poniesione koszty nadzwyczajne oraz wykazać, iż nie mogą one być pokryte ze standardowego zasiłku pogrzebowego.
Kluczowe będzie określenie, co dokładnie kwalifikuje się jako koszt nadzwyczajny. Oprócz sprowadzenia zwłok z zagranicy i przedłużonego przechowywania w chłodni, mogą to być również koszty związane z organizacją pogrzebu w szczególnie trudnych warunkach lub sytuacjach losowych.
System ma być zaprojektowany tak, aby pomoc trafiała gwałtownie do potrzebujących, ale jednocześnie zabezpieczała przed nadużyciami. Dlatego wprowadzono mechanizm zwrotu środków w przypadku późniejszego otrzymania finansowania z innych źródeł.
Szczegółowe procedury będą dopracowywane w najbliższych miesiącach. Wiadomo już, iż najważniejsze będzie dokumentowanie wszystkich poniesionych kosztów oraz wykazanie ich nadzwyczajnego charakteru.
Największa reforma od lat
Nowe przepisy oznaczają największą reformę systemu wsparcia przy organizacji pogrzebów od wielu lat. Podwyżka podstawowego zasiłku o 3 tysiące złotych oraz wprowadzenie zasiłku celowego bez ograniczeń kwotowych ma znacząco poprawić sytuację rodzin w jednym z najtrudniejszych momentów życia.
Dla rodzin oznacza to realną pomoc w pokryciu kosztów pogrzebu, które w ostatnich latach drastycznie wzrosły. Szczególnie ważne jest wprowadzenie zasiłku celowego, który pomoże w sytuacjach naprawdę wyjątkowych, gdy standardowe wsparcie nie wystarcza.
Pozostaje pytanie, czy kwota 7 tysięcy złotych będzie wystarczająca na dłuższą metę. Przy obecnym tempie wzrostu kosztów usług pogrzebowych może się okazać, iż za kilka lat ponownie będzie potrzebna podwyżka. Na razie jednak to znaczący krok w stronę realnego wsparcia polskich rodzin.
