Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wraz z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych potwierdziło, iż do połowy maja 2025 roku wpłynęło już ponad 800 tysięcy wniosków o nowe świadczenie zwane rentą wdowią. Według najnowszych danych, zdecydowaną większość aplikujących stanowią kobiety – aż 89 procent wszystkich złożonych wniosków.

Fot. Shutterstock
Renta wdowia to przełomowe rozwiązanie w polskim systemie zabezpieczenia społecznego, które umożliwia osobom owdowiałym łączenie świadczeń. Dzięki nowym przepisom, osoby które straciły współmałżonka mogą jednocześnie pobierać część własnej emerytury lub renty oraz część renty rodzinnej po zmarłym małżonku. To znacząca zmiana w porównaniu z poprzednimi regulacjami, które zmuszały owdowiałych do wyboru tylko jednego, wyższego świadczenia.
Proces przyjmowania wniosków rozpoczął się z początkiem roku 2025, a pierwsza fala aplikacji napłynęła w styczniu – wtedy ZUS odnotował ponad 309 tysięcy zgłoszeń. W kolejnych miesiącach liczba wniosków stopniowo malała, ale przez cały czas utrzymuje się na wysokim poziomie. W samym maju złożono już ponad 50 tysięcy wniosków, co świadczy o niesłabnącym zainteresowaniu nowym świadczeniem.
Zgodnie z harmonogramem wdrażania programu, pierwsze wypłaty rent wdowich rozpoczną się 1 lipca 2025 roku. Dla osób, które złożą wnioski do końca lipca bieżącego roku, świadczenie będzie przysługiwać z wyrównaniem od lipca. Natomiast wnioski złożone od sierpnia będą skutkować wypłatą świadczenia od miesiąca złożenia aplikacji. Oznacza to, iż jeżeli ktoś złoży dokumenty 15 sierpnia i spełni wszystkie wymagane warunki, otrzyma świadczenie naliczone od początku sierpnia.
Wysokość renty wdowiej może być znacząca dla budżetów domowych seniorów. Maksymalna kwota świadczenia może wynieść choćby 5636,73 złotych brutto miesięcznie. Jest to równowartość trzykrotności najniższej emerytury obowiązującej od 1 marca 2025 do 28 lutego 2026 roku. Warto jednak zaznaczyć, iż kwota ta stanowi górny limit – rzeczywista wysokość świadczenia będzie zależeć od indywidualnej sytuacji każdego wnioskodawcy.
Mechanizm łączenia świadczeń w ramach renty wdowiej zakłada, iż beneficjent może otrzymać pełną rentę rodzinną po zmarłym małżonku (która wynosi 85 procent świadczenia przysługującego zmarłej osobie) i dodatkowo 15 procent własnego świadczenia, albo odwrotnie – pełną własną emeryturę lub rentę i 15 procent renty rodzinnej. Wybór konkretnej opcji zależy od tego, które rozwiązanie jest korzystniejsze finansowo dla danej osoby.
Na horyzoncie rysują się już kolejne zmiany w systemie rent wdowich. Od 1 stycznia 2027 roku planowane jest zwiększenie procentowego udziału drugiego świadczenia z 15 do 25 procent, co dodatkowo poprawi sytuację finansową owdowiałych seniorów. Jest to element stopniowego wdrażania pełnego programu wsparcia dla tej grupy społecznej.
Aby skorzystać z możliwości łączenia świadczeń, wnioskodawcy muszą spełnić określone kryteria. Przede wszystkim muszą mieć ustalone prawo do dwóch świadczeń: własnego oraz renty rodzinnej po zmarłym małżonku. Ponadto konieczne jest ukończenie odpowiedniego wieku – minimum 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Istotnym warunkiem jest również to, iż wnioskodawca musiał pozostawać we wspólności małżeńskiej ze zmarłym współmałżonkiem aż do dnia jego śmierci oraz nabyć prawo do renty rodzinnej po nim nie wcześniej niż po ukończeniu 55 lat (kobieta) lub 60 lat (mężczyzna). Dodatkowo osoby ubiegające się o rentę wdowią nie mogą aktualnie pozostawać w związku małżeńskim.
Warto zwrócić uwagę na pewne ograniczenia związane z wysokością w tej chwili pobieranych świadczeń. jeżeli suma świadczeń przekracza trzykrotność najniższej emerytury, nadwyżka zostanie odjęta od wypłacanej kwoty. Co więcej, osoby których pojedyncze świadczenie przekracza już wspomniany limit (czyli około 5700 złotych brutto), nie będą miały prawa do renty wdowiej.
Przy obliczaniu limitu świadczenia uwzględniane są również świadczenia wypłacane przez instytucje zagraniczne oraz dodatkowe świadczenia i dodatki przyznawane na podstawie innych ustaw, takie jak dodatek pielęgnacyjny czy ekwiwalent węglowy. Natomiast takie świadczenia jak „500 plus dla niesamodzielnych” czy świadczenie wspierające nie są wliczane do tego limitu.
Dla osób, które nie są pewne, czy spełniają wszystkie kryteria uprawniające do otrzymania renty wdowiej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych przygotował specjalne narzędzia pomocnicze. Na stronie internetowej ZUS dostępna jest ankieta, która pomaga zweryfikować spełnienie warunków. Ponadto udostępniono także kalkulator, za pomocą którego można samodzielnie obliczyć szacunkową wysokość świadczenia.
Wprowadzenie renty wdowiej stanowi istotne wsparcie dla osób, które po śmierci współmałżonka często doświadczają nie tylko traumy emocjonalnej, ale również pogorszenia sytuacji finansowej. Nowe rozwiązanie ma na celu złagodzenie tych trudności i zapewnienie bardziej godnych warunków życia dla owdowiałych seniorów. Zainteresowanie tym świadczeniem pokazuje, jak duża była potrzeba wprowadzenia takiego rozwiązania w polskim systemie emerytalnym.