Odłóż na chwilę telefon! Twoje dziecko potrzebuje Twojej uwagi

W dzisiejszych czasach trudno wyobrazić sobie życie bez telefonów i tabletów. Te urządzenia pomagają nam być na bieżąco z pracą, wiadomościami i życiem towarzyskim. Niestety, czasami ich nadmierne używanie może prowadzić do problemów w relacjach rodzinnych, w tym do zjawiska nazywanego phubbingiem rodzicielskim. Co to dokładnie oznacza i dlaczego powinniśmy zwrócić na to uwagę?

Termin „phubbing” pochodzi od połączenia dwóch angielskich słów phone (telefon) i snubbing (lekceważenie). Odnosi się do sytuacji, w której osoba ignoruje innych, skupiając się na swoim telefonie lub innym urządzeniu mobilnym.

Choć może wydawać się, iż szybkie zerkanie na ekran nie wpływa na relacje rodzinne, badania pokazują, iż dzieci bardzo wrażliwie reagują na taki brak uwagi ze strony rodziców. choćby krótka chwila phubbingu może poważnie zaszkodzić więziom emocjonalnym.

Dlaczego dorośli ulegają phubbingowi?

Dorośli często choćby nie zdają sobie sprawy, iż ulegają phubbingowi. Technologia jest dziś wszechobecna, a telefony są źródłem nie tylko informacji, ale także rozrywki i kontaktu z innymi ludźmi. Istnieje kilka powodów, dla których dorośli mogą popaść w to zjawisko:

• stały dostęp do internetu i mediów społecznościowych – wiele osób czuje przymus ciągłego sprawdzania wiadomości, powiadomień czy mediów społecznościowych. Wiele aplikacji zaprojektowanych jest tak, by przyciągać naszą uwagę, co sprawia, iż sięgamy po telefon choćby w chwilach, gdy powinniśmy być obecni dla naszych bliskich.
• praca i obowiązki zawodowe – rodzice mogą czuć, iż muszą być stale dostępni dla swojego pracodawcy, a w efekcie stale korzystają z telefonów, choćby w domu.
• potrzeba relaksu i ucieczki – po ciężkim dniu pracy wiele osób szuka odprężenia i ucieczki od stresu. Media społecznościowe, gry czy filmy dostępne na telefonie stają się łatwą i szybką formą rozrywki, która jednak często odciąga nas od relacji z dziećmi.
• wielozadaniowość – rodzice często są przekonani, iż mogą jednocześnie korzystać z telefonu i zajmować się dzieckiem. W rzeczywistości jednak, nasz mózg nie jest w stanie skutecznie skupić się na kilku rzeczach naraz, co prowadzi do powierzchownej komunikacji z dziećmi.

Jak phubbing wpływa na domowe relacje?

Rodzinne relacje oparte są na wzajemnym zrozumieniu, komunikacji i bliskości. Phubbing może te więzi osłabiać na kilka sposobów:

• brak pełnej obecności – gdy rodzic jest zajęty telefonem, dziecko czuje, iż nie ma pełnej uwagi i wsparcia, choćby jeżeli rodzic jest fizycznie blisko.
• spadek jakości czasu spędzanego razem – zamiast prawdziwej rozmowy, zabawy czy wspólnych aktywności, domownicy mogą spędzać czas w milczeniu, każdy zajęty swoim ekranem.
• budowanie dystansu emocjonalnego – regularne ignorowanie dziecka może prowadzić do poczucia odrzucenia i zaniedbania. Dziecko zaczyna się zamykać w sobie i może stracić zaufanie do rodzica.
• phubbing pogarsza relacje między dorosłymi domownikami – partnerzy, zamiast spędzać czas wspólnie, mogą być pochłonięci swoimi urządzeniami, co prowadzi do zaniku bliskości, poczucia osamotnienia i konfliktów.

Phubbingiem szkodzisz dzieciom

Phubbing rodzicielski może mieć długotrwałe, negatywne konsekwencje dla dzieci, zarówno w sferze emocjonalnej, jak i społecznej. Oto kilka z najpoważniejszych skutków:

• problemy z poczuciem własnej wartości – dzieci, które czują się ignorowane przez rodziców, mogą zacząć myśleć, iż nie są wystarczająco ważne czy wartościowe. To prowadzi do obniżonego poczucia własnej wartości, które może towarzyszyć im przez całe życie.
• trudności w relacjach społecznych – dziecko, które doświadcza phubbingu ze strony rodziców, może mieć trudności w budowaniu zdrowych relacji z rówieśnikami. Może unikać bliskich kontaktów z innymi ludźmi lub wręcz przeciwnie – poszukiwać nadmiernej uwagi i akceptacji u obcych.
• problemy z regulacją emocji – dzieci potrzebują stabilnych, wspierających relacji z rodzicami, aby nauczyć się radzenia sobie z emocjami. Brak tej uwagi i wsparcia może prowadzić do problemów z regulacją emocji, co w przyszłości może objawiać się wybuchami złości, depresją czy lękami.
• opóźnienia w rozwoju – dzieci, którym brakuje interakcji z rodzicami, mogą wolniej rozwijać umiejętności językowe, społeczne i poznawcze. Regularna komunikacja i zabawa z rodzicem są najważniejsze dla prawidłowego rozwoju dziecka.
• zwiększone ryzyko uzależnień – dzieci, które czują się ignorowane przez rodziców, mogą w przyszłości sięgać po nadmiarową rozrywkę w postaci gier komputerowych, mediów społecznościowych czy choćby substancji uzależniających, aby zrekompensować brak uwagi i wsparcia.

Jak rozpoznać, iż masz problem z phubbingiem?

Phubbing może być trudny do zauważenia, ponieważ często wydaje się, iż spędzamy na telefonie tylko „chwilę”. jeżeli jednak zauważysz, iż te chwile zdarzają się coraz częściej, warto zastanowić się nad swoimi nawykami. Oto 5 sygnałów, które mogą świadczyć o problemie:

• dziecko wielokrotnie prosi o uwagę – jeżeli orientujesz się, iż twoje dziecko często mówi: „mamo, tato, zobacz!”, „dlaczego nie słuchasz?” lub złości się, gdy zajmujesz się telefonem, to znak, iż może czuć się ignorowane.
• czujesz przymus ciągłego sprawdzania telefonu – jeżeli regularnie zerkasz na telefon podczas posiłków, zabawy z dzieckiem czy innych wspólnych chwil, choćby bez konkretnego powodu, może to być sygnał, iż urządzenie przejmuje kontrolę nad twoją uwagą.
• często czujesz, iż brakuje ci czasu dla rodziny – choć może ci się wydawać, iż jesteś zajęty obowiązkami, sprawdzanie telefonu w chwilach odpoczynku może zabierać więcej czasu, niż się spodziewasz. jeżeli czujesz, iż nie masz czasu w wspólne aktywności z rodziną, warto przyjrzeć się, ile go spędzasz na urządzeniach.
• tracisz cierpliwość, gdy dziecko przerywa ci korzystanie z telefonu – o ile odczuwasz irytację, gdy dziecko prosi o uwagę, podczas gdy ty jesteś zajęty telefonem, może to być oznaka, iż urządzenie staje się ważniejsze niż relacje rodzinne.
• dziecko zaczyna naśladować twoje zachowania – dzieci są świetnymi obserwatorami i naśladują swoich rodziców. jeżeli zauważasz, iż twoje dziecko coraz częściej sięga po tablet czy telefon, może to być efektem tego, iż samo czuje się ignorowane i szuka rozrywki w urządzeniach mobilnych.

KOMENTARZ EKSPERTA

Elżbieta Kowalska, psychoterapeuta uzależnień w Dolnośląskim Centrum Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży w Lubinie.

Jak przeciwdziałać phubbingowi?

Najważniejsze, aby zrozumieć, iż czas spędzony z rodziną to coś bezcennego. Telefony można odłożyć, a wiadomości poczekają. Zadbajmy więc o kontakt i jego jakość z naszymi dziećmi i bliskimi. Warto wprowadzić proste, domowe zasady, takie jak „czas bez telefonu”, podczas wspólnych posiłków lub też zabaw, aby wzmocnić więzi rodzinne i dać dzieciom to, czego potrzebują najbardziej – naszą uwagę i miłość. Zapewnijmy także dzieciom dostęp do atrakcyjnych zajęć. Wspierajmy je w rozwijaniu pasji, zachęcajmy do odwiedzania rówieśników, korzystania z placów zabaw, ścieżek rowerowych itp. Świadomie kształtujmy również nasze nawyki korzystania z urządzeń, przy czym zadbajmy o siebie, aby być dobrym przykładem dla naszych pociech. Pamiętajmy, iż najlepszą osobą, która zapewni bezpieczeństwo swojemu dziecku w kontakcie z urządzeniami, jesteśmy my sami – rodzice, bądźmy więc aktywnie zaangażowani w jego życie, aby zabezpieczyć je w przyszłości przed negatywnymi skutkami korzystania z nowych technologii.

(Joanna Dziubek, lubin.pl)