Polskie społeczeństwo z niecierpliwością oczekuje na rozpoczęcie wypłat nowego świadczenia socjalnego, które ma znacząco poprawić sytuację materialną owdowiałych seniorów. Mowa o rencie wdowiej, czyli rozwiązaniu umożliwiającym łączenie świadczeń emerytalno-rentowych, na które Polacy odpowiedzieli ogromnym zainteresowaniem. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował o wpłynięciu ponad 800 tysięcy wniosków o to świadczenie, z czego aż 89 procent zostało złożonych przez kobiety.

Fot. Shutterstock
Nowe przepisy, które weszły w życie z początkiem bieżącego roku, wprowadzają istotną zmianę w systemie świadczeń społecznych. Do tej pory osoby, które straciły współmałżonka, mogły pobierać tylko jedno świadczenie – albo własną emeryturę, albo rentę rodzinną po zmarłym małżonku. Wybór padał zwykle na to, które było wyższe. Teraz sytuacja uległa zmianie – seniorzy mogą korzystać z obu świadczeń jednocześnie, co przekłada się na znaczne zwiększenie miesięcznych wpływów.
Zainteresowanie nowym rozwiązaniem było ogromne już od samego początku. Tylko w styczniu 2025 roku do ZUS wpłynęło ponad 309 tysięcy wniosków o rentę wdowią. W maju liczba ta sięgnęła już ponad 50 tysięcy. Choć składanie wniosków jest możliwe od początku roku, pierwsze wypłaty świadczeń rozpoczną się dopiero 1 lipca 2025 roku.
Warto podkreślić, iż wysokość łączonych świadczeń podlega pewnym ograniczeniom. System działa w ten sposób, iż uprawniona osoba może otrzymać pełną rentę rodzinną po zmarłym małżonku (która stanowi 85 procent świadczenia, jakie przysługiwałoby zmarłej osobie) oraz 15 procent własnego świadczenia. Możliwa jest również sytuacja odwrotna – pełne własne świadczenie plus 15 procent renty rodzinnej. Decyzja należy do wnioskodawcy i zwykle podejmowana jest tak, aby uzyskać jak najwyższą łączną kwotę.
Co istotne, od 1 stycznia 2027 roku planowane jest zwiększenie procentowego udziału drugiego świadczenia z 15 do 25 procent, co oznacza dodatkową korzyść finansową dla beneficjentów. Jest to element stopniowego wprowadzania systemu renty wdowiej w polskim ustawodawstwie.
Należy jednak pamiętać o ustanowionym limicie – maksymalna kwota łączonych świadczeń nie może przekroczyć trzykrotności najniższej emerytury. Według aktualnych danych jest to 5636,73 złotych brutto. Limit ten obowiązuje od 1 marca 2025 roku do 28 lutego 2026 roku i będzie podlegał waloryzacji w kolejnych latach.
System został skonstruowany tak, aby wspierać osoby o niższych i średnich dochodach. jeżeli suma świadczeń przekroczy wspomniany limit, kwota nadwyżki zostanie odjęta od wypłaty. Co więcej, osoby otrzymujące świadczenia wyższe niż trzykrotność najniższej emerytury nie będą mogły skorzystać z renty wdowiej. Przykładowo, jeżeli ktoś otrzymuje emeryturę w wysokości 5700 złotych brutto, nie przysługuje mu prawo do nowego świadczenia.
Przy obliczaniu całkowitej kwoty pod uwagę brane są również świadczenia wypłacane przez instytucje zagraniczne oraz inne niż jednorazowe dodatki przyznawane na podstawie obowiązujących przepisów. Oznacza to, iż w limicie uwzględnia się takie świadczenia jak dodatek pielęgnacyjny czy ekwiwalent węglowy. Natomiast programy takie jak 500 plus dla osób niesamodzielnych czy świadczenie wspierające nie są brane pod uwagę przy obliczaniu limitu.
Aby móc skorzystać z renty wdowiej, należy spełnić określone warunki. Przede wszystkim wnioskodawca musi mieć ukończone 60 lat w przypadku kobiet lub 65 lat w przypadku mężczyzn. Konieczne jest również, aby do dnia śmierci małżonka pozostawał z nim we wspólności małżeńskiej. Dodatkowo, prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku musiało zostać nabyte nie wcześniej niż w dniu ukończenia 55 lat przez kobietę lub 60 lat przez mężczyznę. Ostatnim warunkiem jest niepozostawanie w tej chwili w związku małżeńskim.
Dla osób, które nie są pewne, czy spełniają wszystkie kryteria uprawniające do otrzymania renty wdowiej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych przygotował specjalną ankietę dostępną na swojej stronie internetowej. Po jej wypełnieniu można również skorzystać z udostępnionego kalkulatora, który pozwala na obliczenie szacunkowej wysokości świadczenia.
Wprowadzenie renty wdowiej jest odpowiedzią na trudną sytuację materialną wielu owdowiałych seniorów w Polsce. Utrata współmałżonka często wiąże się nie tylko z traumą emocjonalną, ale również z pogorszeniem statusu ekonomicznego gospodarstwa domowego. Nowe świadczenie ma na celu złagodzenie tych trudności i zapewnienie większego bezpieczeństwa finansowego.
Warto zauważyć, iż termin składania wniosków ma istotne znaczenie dla daty rozpoczęcia wypłat. Dla wniosków złożonych do 31 lipca bieżącego roku, prawo do renty wdowiej będzie przysługiwać od lipca. Natomiast w przypadku wniosków złożonych od 1 sierpnia, prawo do wypłaty świadczenia będzie obowiązywać od miesiąca złożenia wniosku. Oznacza to, iż jeżeli ktoś złoży wniosek np. 15 sierpnia i spełni wszystkie warunki, prawo do wypłaty świadczenia będzie mu przysługiwać od sierpnia.
Eksperci z dziedziny polityki społecznej podkreślają, iż wprowadzenie renty wdowiej to krok w dobrym kierunku, jednak system emerytalny w Polsce wciąż wymaga dalszych reform. Starzejące się społeczeństwo i niski wskaźnik dzietności stawiają przed systemem ubezpieczeń społecznych poważne wyzwania na przyszłość. Niemniej jednak, nowe świadczenie jest ważnym elementem wsparcia dla szczególnie wrażliwej grupy społecznej.
Zainteresowani rentą wdowią mogą składać wnioski w dowolnej placówce ZUS, poprzez platformę elektroniczną PUE ZUS lub za pośrednictwem poczty. Zaleca się dokładne zapoznanie się z warunkami przyznawania świadczenia i przygotowanie wszystkich niezbędnych dokumentów przed złożeniem wniosku, co przyspieszy proces jego rozpatrzenia.