3 godzin temu
Polski system emerytalny stoi przed poważnym wyzwaniem w 2025 roku. Choć zapowiadana waloryzacja na poziomie 6,49% brzmi obiecująco, rzeczywistość może okazać się brutalna dla milionów seniorów. Według najnowszych prognoz Narodowego Banku Polskiego, przy scenariuszu pełnego odmrożenia cen energii, inflacja może osiągnąć poziom 5,6%, praktycznie niwelując efekt podwyżek.
Fot. Obraz zaprojektowany przez Warszawa w Pigułce wygenerowany w DALL·E 3.
Konkretne wyliczenia pokazują skalę problemu. Emeryt otrzymujący w tej chwili 2500 złotych zobaczy na swoim koncie jedynie 162 złote więcej. Przy świadczeniu 3500 złotych podwyżka wyniesie 227 złotych, a osoby z minimalną emeryturą otrzymają skromne 115 złotych dodatkowo. Te kwoty, w zderzeniu z rosnącymi cenami podstawowych produktów i usług, nie zagwarantują emerytom utrzymania obecnego poziomu życia.
Istnieje wprawdzie możliwość drugiej waloryzacji w ciągu roku, ale jest ona uzależniona od utrzymania się średniorocznej inflacji powyżej 5% w pierwszym półroczu. Dodatkowo, seniorzy mogą liczyć na trzynastą i czternastą emeryturę, przy czym ta ostatnia będzie wypłacana według zasady „złotówka za złotówkę” dla osób otrzymujących do 2900 złotych brutto.
Nadchodząca sytuacja może mieć poważne konsekwencje społeczne. Wielu emerytów stanie przed dramatycznymi wyborami – czy kupić leki, czy zapłacić za ogrzewanie. Ograniczanie wydatków na opiekę zdrowotną może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia seniorów, co z kolei zwiększy obciążenie systemu opieki zdrowotnej.
Zjawisko to może również wpłynąć na relacje międzypokoleniowe. Coraz więcej emerytów będzie zmuszonych prosić o wsparcie finansowe swoje dzieci i wnuki, które same często borykają się z wysokimi kosztami życia i spłatą kredytów. To może prowadzić do napięć rodzinnych i pogłębienia problemów finansowych młodszego pokolenia.
Szczególnie niepokojące jest pogłębiające się rozwarstwienie w grupie seniorów. Podczas gdy emeryci z wyższymi świadczeniami i dodatkowymi źródłami dochodu mogą jeszcze jakoś sobie radzić, osoby z najniższymi emeryturami staną przed widmem ubóstwa. To może prowadzić do powstania „dwóch prędkości” starości w Polsce.
Eksperci przewidują zwiększoną aktywizację zawodową emerytów, którzy będą zmuszeni szukać dodatkowego zatrudnienia. To z kolei może wpłynąć na rynek pracy, potencjalnie zwiększając konkurencję o miejsca pracy z młodszymi pokoleniami.
Samorządy i organizacje społeczne mogą stanąć przed koniecznością rozszerzenia programów pomocowych dla seniorów. To z kolei wpłynie na ich budżety i możliwości realizacji innych zadań. Możliwe jest również powstanie nowych form wsparcia społecznego, skierowanych specjalnie do emerytów w trudnej sytuacji materialnej.
Istnieje też ryzyko pogłębienia się zjawiska wykluczenia społecznego wśród seniorów. Ograniczone możliwości finansowe mogą prowadzić do rezygnacji z aktywności kulturalnych, społecznych czy rekreacyjnych, co negatywnie wpłynie na jakość życia i stan zdrowia psychicznego emerytów.
Ostateczna wysokość waloryzacji zostanie ogłoszona w lutym 2025 roku, ale już teraz eksperci apelują o systemowe rozwiązania, które zapewnią emerytom godne warunki życia w obliczu rosnących kosztów i inflacji.
