2 godzin temu
Szczególnie w bezdzietnych związkach zasady dziedziczenia ustawowego w Polsce mogą zaskoczyć i boleśnie uderzyć w domowy spokój. Sprawdź, jak działa prawo spadkowe, co może Cię czekać bez testamentu oraz jak realnie zabezpieczyć mieszkanie dla siebie.
Dziedziczenie ustawowe – jak to naprawdę wygląda
Gdy osoba umiera bez testamentu, w Polsce o podziale jej majątku decyduje tzw. dziedziczenie ustawowe, określone w Kodeksie cywilnym. Małżonek spadkodawcy nie dziedziczy automatycznie całego spadku. Pierwszeństwo zawsze mają najbliżsi krewni – i ich udział w majątku zależy od tego, kto jeszcze żyje.
Zgodnie z prawem, jeżeli zmarły miał dzieci i małżonka, to dzieci i małżonek dziedziczą w równych częściach, przy czym udział małżonka nie może być mniejszy niż 1/4 całego spadku.
Jeśli dzieci nie ma, w grę wchodzą inni krewni:
- małżonek i rodzice zmarłego – każdy z nich dziedziczy określoną część majątku: małżonek zwykle 1/2 spadku, zaś rodzice – po 1/4 każdy, jeżeli oboje żyją;
- gdy rodzice nie żyją, ich udział może przypaść rodzeństwu zmarłego lub dalszym krewnym;
- jeśli w ogóle nie ma spadkobierców ustawowych, spadek trafia do Składu Państwa.
To oznacza, iż po bezdzietnym małżonku bez testamentu część majątku (często połowa) nie trafia automatycznie do żyjącego małżonka, ale przechodzi do rodziny zmarłego.\
Czy rodzina może Ci „odpuścić”? Niestety nie ma gwarancji
System prawny nie opiera się na dobrej woli krewnych. choćby jeżeli rodzice lub rodzeństwo zmarłego deklarują, iż nie chcą spadku, prawo przewiduje mechanizmy, w których jeżeli pierwsi spadkobiercy odrzucą spadek, prawo do niego przechodzi na kolejnych – czasem choćby dalszych krewnych. Oznacza to, iż jeżeli chcesz posiadać mieszkanie samodzielnie, możesz zostać zmuszony do spłaty współwłaścicieli – choćby w trudnym emocjonalnie momencie po stracie bliskiej osoby.
Testament – skuteczne zabezpieczenie, które warto mieć
Najbardziej pewnym sposobem, by zabezpieczyć prawo do mieszkania dla małżonka, jest sporządzenie testamentu. W testamencie można wskazać drugiego małżonka jako jedynego spadkobiercę – co oznacza, iż spadek trafi do tej osoby w całości.
Warto wiedzieć:
- testament można sporządzić samodzielnie lub u notariusza – z formalnego punktu widzenia nie jest to obowiązkowe, ale notarialny testament daje większą pewność jego ważności;
- testament nie likwiduje prawa do zachowku – to zabezpieczenie dla najbliższej rodziny, która mimo pominięcia w testamencie może domagać się określonej części spadku, jeżeli do tego ma ustawowe podstawy.
- możesz zmienić testament w każdym momencie, jeżeli Twoja sytuacja życiowa ulegnie zmianie (np. pojawią się dzieci).
Dla kogo to ważne? Nie tylko dla seniorów
Myślenie o testamencie jako o „polisie tylko dla starszych osób” jest błędne. To zabezpieczenie powinno być rozważane przez:
- młode małżeństwa bez dzieci,
- pary w średnim wieku,
- osoby prowadzące wspólne gospodarstwo, ale bez planu założenia rodziny.
Testament to narzędzie, które daje spokój i kontrolę nad własnym majątkiem, niezależnie od wieku czy etapu życia.
Pamiętaj!
Bez testamentu i choćby podstawowej wiedzy o dziedziczeniu ustawowym w Polsce możesz stracić kontrolę nad własnym mieszkaniem po śmierci małżonka. Dziedziczenie ustawowe dzieli majątek zgodnie z szeregiem formalnych zasad, które często nie faworyzują żyjącego małżonka, jeżeli nie było dzieci. Sporządzenie testamentu to skuteczne narzędzie, by zabezpieczyć prawo do mieszkania dla najbliższych – i warto zrobić to z wyprzedzeniem, zanim przyjdzie czas na trudne decyzje.
