Zakończyła się renowacja pomnika Rachel na Mogile Powstańców Krakowskich na cmentarzu parafialnym w Gdowie. Mający blisko 120 lat obelisk odnowiono ze wsparciem z budżetu województwa, z programu „Małopolska Pamięta – zachowanie miejsc pamięci historycznej”. Termin prac przy ważnym monumencie nie był przypadkowy: w lutym przyszłego roku przypadka 180. rocznica bitwy pod Gdowem.
Odnowa charakterystycznego pomnika zwieńczonego rzeźbą wykonaną z wapienia pińczowskiego trwała od maja tego roku. – Prace objęły między innymi konserwację: rzeźby Rachel, marmurowych płyt z inskrypcją i detali architektonicznych oraz metalowego łańcucha, a także uporządkowanie terenu wokół pomnika – podaje Urząd Gminy w Gdowie.
Końcowy odbiór inwestycji, w którym uczestniczył m.in. wójt Gdowa Zbigniew Wojas odbył się w minionym tygodniu (10 września).
– Dzięki remontowi i konserwacji pomnik Rachel autorstwa Wojciecha Samka odzyskał swój blask przed zaplanowanymi na 26 lutego 2026 roku obchodami 180. rocznicy bitwy pod Gdowem. Celem zadania była konserwacja Pomnika – Mogiły Powstańców Krakowskich jako kluczowego miejsca pamięci narodowej na cmentarzu w Gdowie oraz podniesienie świadomości o powstaniu krakowskim i jedynej jego bitwie – pod Gdowem a także przyczynach rabacji galicyjskiej – zaznaczają gdowscy urzędnicy.
W powstaniu krakowskim, podczas krwawej bitwy toczonej w okolicy Gdowa w okresie luty – marzec 1846 roku zginęło ponad 150 mieszkańców tego rejonu. Pochowano ich na cmentarzu w Gdowie, a w 1896 roku, w 50. rocznicę bitwy pod Gdowem, uwieczniono ich pamięć kopcem usypanym na nekropolii przez mieszkańców.
Dziesięć lat później (w 1906 roku) na szczycie wzniesienia stanął pomnik przedstawiający Rachel płaczącą nad utratą swych dzieci, będący alegorią cierpiącej Polski. Autorem obelisku był Wojciech Samek z Bochni, natomiast fundatorami społeczeństwo Gdowa: rodziny powstańców Rottermunda i Siedleckiego oraz uczestnik powstania A. Benoe z Niegowici.
Obelisk składa się z postumentu z piaskowca zwieńczonego kompozycją rzeźbiarską przedstawiającą stojącą pod krzyżem postać kobiecą, u jej stóp znajduje się orzeł. Na belce krzyża umieszczono napis „BOŻE ZBAW POLSKĘ”. W niszach na ścianach pomnika widnieją kamienne tablice z inskrypcjami. Czczą one pamięć Michała Rottermunda oraz kilkunastu innych powstańców krakowskich, w tym z Gdowa.
Pomnik Rachel był już mocno zniszczony a inskrypcje zatarte przez czas. Po renowacji monument wygląda jak nowy. Odnowa gdowskiego miejsca pamięci historycznej kosztowała 48,3 tys. zł. Część tej kwoty (20 tys. zł) pokryło dofinansowanie z budżetu województwa małopolskiego. Pozostałe pieniądze (28,3 tys. zł) zapewniła gmina Gdów.
zdjęcia: materiały gminy Gdów
