Popatrz w górę! Fantastyczne detale krakowskich kamienic

Teodor Talowski to architekt doskonale znany wszystkim miłośnikom krakowskiej historii. Ale za mało znany szerszemu gronu odbiorców. Być może dlatego, iż żeby dostrzec Talowskiego, trzeba przede wszystkim popatrzeć w górę. A chodząc po mieście na ogół patrzymy przed siebie.

Lub w dół.

Wtedy na przykład ulica Retoryka (to tam krakowscy radni strollowali ostatnio PiS, przed oknami jego biura tworząc Skwer Praw Kobiet) wygląda tak:

Sympatycznie. Ale bez cudów.

Kamienia pod śpiewającą żabą

Sprawa zmienia się jednak, kiedy spojrzymy w górę. Przy Retoryka jest bowiem kilka kamienic zaprojektowanych przez Teodora Talowskiego. A te słyną z niesamowitych detali.

I na przykład ta, która znajduje się na rogu z Piłsudskiego…

_{Kamienica Pod Śpiewającą Żabą. Projekt: Teodor Talowski.}

To Kamienica Pod Śpiewającą Żabą.

Zbudowano ją w 1890 roku i zapowiadała nadchodzącą secesję. A nazwę wzięła oczywiście od żaby…

_{Kamienica Pod Śpiewającą Żabą. Projekt: Teodor Talowski.}

…którą Talowski posadził tam na cześć płazów z Rudawy, która w tamtych czasach płynęła tamtędy.

Żaby, która nie tylko gra na mandolinie.

_{Kamienica Pod Śpiewającą Żabą. Projekt: Teodor Talowski.}

Ale też wiadomo, co gra.

_{Kamienica Pod Śpiewającą Żabą. Projekt: Teodor Talowski.}

Bo Talowski zapisał to na murze.

_{Kamienica Pod Śpiewającą Żabą. Projekt: Teodor Talowski.}

Pod śpiewającą żabką są bowiem nuty.

A w nich zapisany jest początek piosenki “Dziewczę z buzią jak malina”:

Ciekawe jest i to, iż w kamienicy zaprojektowano specjalne otwory na pnącza, by ułatwić im wspinanie się po fasadzie. Dzięki temu jeszcze w drugiej połowie ubiegłego wieku budynek był cały obrośnięty zielenią. Podobne rozwiązanie Talowski zastosował też w kilku innych swoich projektach.

Spiesz się powoli

Sąsiedni kamienice też wyszły spod ręki Talowskiego.

I pod numerem 7. jest na przykład budynek nazwany “Festina Lente”.

_{Kamienica Festina Lente.}

To dom, w którym Talowski mieszkał. A – zrelacjonował Tadeusz Bystrzak w doskonałej książce o Talowskim – później został sprzedany przez jego córki. Dzięki zarobionym pieniądzom, mąż jednej z nich Wilhelm Ripper kupił rajdowy samochód i jako pierwszy Polak wystartował w Monte Carlo.

_{Uczestnicy rajdu Monte Carlo 1928. Jan Ripper (2. z prawej), Wilhelm Ripper, inżynier Dubieński i redaktor Jan Śmiechowski przy samochodzie Lancia na chwilę przed startem. Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe.}

Ripper w czasie wojny odmówił podpisania volkslisty i został zamęczony w 1942 roku w KL Auschwitz.

Ale wcześniej budował sekcję kolarską Cracovii i krakowski klub automobilowy.

Nazwę kamienicy, której sprzedanie pozwoliło na start w słynnym rajdzie, można dostrzec na fasadzie.

_{Kamienica “Festina Lente”. Ulica Retoryka w Krakowie.}

Łacińska sentencja oznacza “spiesz się powoli”.

A zaraz obok niej pozostało drugie zdanie zapisane w łacinie.

_{Kamienica “Festina Lente”. Ulica Retoryka w Krakowie.}

Oznacza: “Sztuka jest wieczna, a życie krótkie”.

Kamienica “Pod Osłem”

A to nie koniec łacińskich sentencji, bo na kolejnym budynku (nr 9) Talowski zapisał, że….

_{Kamienica “Pod Osłem”. Ulica Retoryka w Krakowie.}

Talowski w tej kamienicy mieszkał, a nazwał ją “Pod Osłem”.

Zrobił to ponoć dla żartu z profesorów UJ. A żart obwieścił po swojemu.

Wieszając głowę osła na budynku:

Długo myśl, prędko czyń

Jeszcze jedna – moja ulubiona – sentencja jest na budynku pod nr 15.

Oto ona:

Korzystałem z książki Tadeusza Bystrzaka pt. “Teodor Marian Talowski”.

To pozycja wyjątkowo godna polecenia dla wszystkich miłośnika Krakowa.