Program Aktywny Rodzic działa już rok

Minął rok od uruchomienia programu Aktywny Rodzic. Od października 2024 r. w całym kraju złożono 857 tys. wniosków obejmujących 873 tys. dzieci, a wypłacone świadczenia przekroczyły 5,4 mld zł. W województwie podlaskim wpłynęło 26 tys. wniosków dotyczących 26,5 tys. dzieci. Najczęściej wybieraną formą wsparcia jest dofinansowanie opieki w żłobku.

Od 1 października 2024 roku rodzice dzieci do lat trzech mogą ubiegać się o świadczenia z programu Aktywny Rodzi. Po spełnieniu określonych warunków mogą skorzystać z jednej z trzech opcje: „Aktywni rodzice w pracy”, „Aktywnie w żłobku” i „Aktywnie w domu”. Wybór zależy od sytuacji zawodowej rodziców oraz od tego, kto i w jakiej formie sprawuje opiekę nad dzieckiem. – Może się zdarzyć, iż pracujący rodzice wychowujący dwoje dzieci skorzystają z różnych świadczeń. Na przykład na dziecko uczęszczające do żłobka otrzymają wsparcie w formie „Aktywnie w żłobku”, a na drugie, które pozostaje pod opieką babci, „Aktywnie w pracy”. Ważne jest to, iż w danym miesiącu na dane dziecko można pobierać tylko jedno świadczenie. Jednak rodzice mogą wielokrotnie zmieniać rodzaj wsparcia w trakcie trwania programu, dostosowując je do zmieniających się potrzeb rodziny – wyjaśnia Katarzyna Krupicka, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS województwa podlaskiego.

Aktywni rodzice w pracy

Świadczenie „Aktywni rodzice w pracy” ma charakter aktywizacji zawodowej i wynosi 1500 zł, a w przypadku dziecka z odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności 1900 zł. Przysługuje aktywnym zawodowo rodzicom, opiekunom faktycznym, rodzinom zastępczym oraz osobom prowadzącym rodzinne domy dziecka, na każde dziecko w wieku od 12 do 35 miesięcy, pod warunkiem iż nie uczęszcza ono do żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego, ani nie jest pod opieką dziennego opiekuna. Warunkiem otrzymania świadczenia jest osiąganie minimalnego poziomu przychodów, od którego opłacane są składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Dotyczy to zarówno osoby wnioskującej, jak i osoby, z którą wspólnie wychowuje ona dziecko. Łączny przychód rodziców lub opiekunów musi wynosić miesięcznie co najmniej minimalne wynagrodzenie, czyli w tej chwili 4666 zł brutto. Każdy z nich powinien uzyskiwać przychód w wysokości co najmniej połowy tej kwoty, a w przypadku przedsiębiorców korzystających z ulg w opłacaniu składek co najmniej 30 procent minimalnego wynagrodzenia.

W przypadku rodzica samodzielnie wychowującego dziecko nie ma wymogu wykazywania aktywności zawodowej drugiego rodzica. Musi on jednak udowodnić własną aktywność zawodową, z której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie jest niższa niż 100 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Aktywnie w żłobku

Jeśli dziecko uczęszcza do żłobka, klubu dziecięcego lub pozostaje pod opieką dziennego opiekuna, rodzic może złożyć wniosek o świadczenie „Aktywnie w żłobku”. Wsparcie wynosi do 1500 zł miesięcznie, a w przypadku dziecka z odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności – do 1900 zł. Kwota ta nie może jednak przekroczyć wysokości faktycznej opłaty ponoszonej przez rodziców. Świadczenie nie obejmuje kosztów wyżywienia. Ważne jest by miesięczna opłata za pobyt dziecka w placówce nie przekraczał 2200 zł, bo świadczenie wówczas nie przysługuje. Dofinansowanie można otrzymywać do końca roku szkolnego, w którym dziecko skończy 3 lata, a w sytuacji gdy jest niemożliwe lub utrudnione objęcie go wychowaniem przedszkolnym – do końca roku szkolnego, w którym ukończy 4 lata. Świadczenie nie ma dolnej granicy wieku dziecka. Warunkiem jego uzyskania jest jedynie uczęszczanie dziecka do placówki oraz potwierdzenie tego faktu w rejestrze żłobków lub w wykazie dziennych opiekunów. Przyznawane jest ono niezależnie od dochodu rodziny.

Aktywnie w domu

Świadczenie ”Aktywnie w domu” przysługuje matce, ojcu lub opiekunowi faktycznemu na każde dziecko w wieku od 12. do 35. miesiąca życia, również na pierwsze dziecko w rodzinie. Wysokość wsparcia wynosi 500 zł miesięcznie, niezależnie od tego, czy posiada orzeczenie o niepełnosprawności. W przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, pozostaje pod opieką naprzemienną, świadczenie dzielone jest po równo – każdy z rodziców otrzymuje 250 zł miesięcznie.

Świadczenie „Aktywnie w domu” zastąpiło rodzinny kapitał opiekuńczy (RKO). Oznacza to, iż świadczenie nie przysługuje, gdy na dane dziecko wypłacono już pełną kwotę RKO, czyli 12 tys. zł. Nie można go także pobierać w przypadku otrzymywania za granicą świadczenia o podobnym charakterze, z wyjątkiem świadczeń wypłacanych w państwach UE/EFTA oraz w Wielkiej Brytanii.

Jeśli rodzic wykorzystał pełną pulę 12 tys. zł w ramach RKO, a dziecko nie ukończyło jeszcze 35 miesięcy, może po spełnieniu odpowiednich warunków ubiegać się o świadczenie „Aktywni rodzice w pracy”, lub „Aktywnie w żłobku”.

Jeżeli rodzic zawrze umowę uaktywniającą z opiekunką lub opiekunem dziecka i zgłosi tę osobę do ZUS-u, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne zostaną sfinansowane z budżetu państwa – od tej części wynagrodzenia, która nie przekracza 50 procent minimalnego wynagrodzenia. Zawarcie umowy uaktywniającej np. z babcią czy ciocią dziecka, nie jest jednak warunkiem koniecznym do uzyskania świadczenia z programu Aktywny Rodzic.

– Rodzice, którzy potrzebują pomocy przy składaniu wniosku, mogą liczyć na wsparcie pracowników ZUS-u na specjalnie przygotowanych stanowiskach komputerowych. Warto pamiętać, iż podobnie jak w przypadku innych świadczeń rodzinnych wnioski można składać wyłącznie drogą elektroniczną. Dostępne są cztery kanały: platforma PUE/eZUS, aplikacja mobilna mZUS, bankowość elektroniczna oraz portal Emp@tia – informuje rzeczniczka.

Świadczenia z programu Aktywny Rodzic przysługują niezależnie od dochodu rodziny i nie podlegają egzekucji administracyjnej ani komorniczej.

(KK) ZUS