Remont oczyszczalni to konieczność. Co zyskają mieszkańcy i środowisko?

Słupecka oczyszczalnia ścieków niedługo ma zostać wyremontowana i rozbudowana. Jak skorzystają na tym mieszkańcy, ale też klimat, rozmawiamy z Adamem Nachowiakiem, kierownikiem Miejskiego Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Słupcy.

Już od kilku lat mówi się, iż oczyszczalnia wymaga podjęcia pilnych działań, żeby mogła dalej funkcjonować.

O potrzebie modernizacji oczyszczalni zdecydowaliśmy w 2015 roku. Od tego czasu rozpoczęła się cała procedura, która – jak mam nadzieję – niedługo doprowadzi do modernizacji i rozbudowy tego strategicznego dla miasta obiektu. W 2017 r. powstała koncepcja, dwa lata później projekt budowlany, a w 2020 r. uzyskaliśmy pozwolenie na budowę. W zeszłym roku miasto zdobyło prawie 20 mln zł dofinansowania, a w tej chwili w trakcie rozstrzygania jest przetarg na tę inwestycję.

Przy założeniu, iż przetarg zostanie rozstrzygnięty i inwestycja dojdzie do skutku, jak zmieni się funkcjonowanie oczyszczalni?

By wytłumaczyć zakres planowanych zmian, konieczne jest wyjaśnienie, jak w tej chwili działa oczyszczalnia. Całość oczyszczalni podzielić możemy na część mechaniczną, część biologiczną i część osadową. Dostarczane do nas ścieki najpierw przechodzą przez mechaniczne kraty. Tam zatrzymuje się wszystko, co jest większe niż 6 mm. Po przejściu przez kratę ścieki trafiają do piaskownika, gdzie następuje opadanie zawiesiny mineralnej, czyli przede wszystkim piasku. Zarówno odpad, który zostaje na kracie, jak i piasek wywozimy na specjalne składowisko. Po przejściu przez część mechaniczną zostają nam zanieczyszczenia rozpuszczone, które trafiają do części biologicznej, czyli reaktora biologicznego składającego się z kilku komór o różnym poziomie natlenienia. Znajdujące się tam mikroorganizmy „zjadają” obecny w ściekach azot, fosfor i węgiel. Następnie ścieki trafiają do osadnika wtórnego. To charakterystyczny, okrągły zbiornik do którego w centralnym punkcie doprowadzane są ścieki razem z osadem z reaktora biologicznego. Cięższy od wody osad opada na dno, gdzie zgarniany jest do leja odpływowego a stamtąd trafia do pompowni osadowej, natomiast pozbawione osadu ścieki odprowadzane są do rzeki Meszny. Jakość odprowadzanych ścieków musi odpowiadać parametrom określonym w pozwoleniu wodnoprawnym. W pompowni osadowej zaczyna się gospodarka osadowa. Osad trafia na zagęszczarkę, gdzie usuwana jest z niego część wody, a następnie transportowany jest do komór fermentacyjnych na ok. 3 miesiące. Później trafia na prasę, gdzie usuwana jest wszelka woda, którą możemy mechanicznie od osadu oddzielić. Po odwodnieniu osadu kilkanaście procent to sucha masa, a reszta to przez cały czas woda. Taki osad można już wykorzystywać osad do celów rolniczych, choć ze względu na nieprzyjemny zapach, ale głównie ze względu na mazistą konsystencję niewielu rolników chce z tego korzystać. Tak, oczywiście w dużym uproszczeniu w tej chwili działa nasza oczyszczalnia. Projekt modernizacji przewiduje wymianę kluczowych dla funkcjonowania urządzeń, ale też wprowadzenie zupełnie nowych rozwiązań.

Jakie to urządzenia?

W pierwszej kolejności kraty, pompy i piaskownik. w tej chwili urządzenia sterowane są manualnie, a ich obsługa wymaga ogromnej pracy. Do tego dochodzą liczne awarie oraz poważne braki w zakresie pozyskania części do maszyn czy urządzeń, gdyż wielu producentów tych urządzeń już nie oferuje części zamiennych bądź serwisu, lub też producenci takich maszyn czy urządzeń po prostu przestali na rynku istnieć. Nowe urządzenia będą sterowane zarówno stacjonarnie, jak i zdalnie, a cały układ będzie działał automatycznie. Duże zmiany przewidujemy w reaktorze biologicznym. Znajdujące się tam mieszadła mają zostać wymienione na energooszczędne urządzenia z falownikami w szafach sterowniczych i zdalnym sterowaniem. Planujemy też wymianę membran na dyfuzorach, które napowietrzają komory w reaktorze. Obrazowo tłumacząc, dyfuzory to zestaw rur do napowietrzania pokrytych membraną z małymi dziurkami, przez które powietrze pod wpływem ciśnienia przechodzi do reaktora. Powietrze wtłaczane jest tam dmuchawami. Te, które w tej chwili wykorzystujemy zużywają mnóstwo energii elektrycznej. Planujemy zastąpić je dmuchawami na łożyskach powietrznych, które będą potrzebować znacznie mniej prądu. Przewidujemy też wdrożenie systemu, który powoli lepiej oddzielić zawiesinę lekką od ciężkiej w osadzie. Istotną zmianą będą też nowe rodzaje sond, które zostaną zainstalowane w reaktorze.

Planowana jest również budowa słonecznych suszarni do osadu.

Wybudowanie suszarni pozwoli nam dogonić współczesne standardy w zakresie gospodarki osadowej. Suszarnia wyglądem przypomina szklarnię. Składa się z wylewki betonowej, oszklonych ścian i dachu, systemu wentylacyjnego oraz urządzeń do rozprowadzania osadu. O ile w przypadku obecnego osadu jesteśmy w stanie uzyskać kilkanaście procent suchej masy, tak suszarnie słoneczne potrafią „wytworzyć” osad będący w choćby 90 procentach suchy. Nie ma on już postaci mazistej, ma konsystencję wysuszonej ziemi.

Dlaczego takie przetworzenie osadu jest tak ważne?

Obecnie wytwarzamy rocznie setki ton osadu w mazistej postaci. Choć to bardzo cenny nawóz, rolnicy niechętnie z niego korzystają, głównie właśnie przez mazistą konsystencję, która jest niewygodna do aplikowania w glebę, a choćby potrafi uszkadzać maszyny. w tej chwili udaje nam się przekazać ten osad rolnikom, ale generuje to spore koszty, bo musimy we własnym zakresie dostarczyć go na pola. jeżeli w suszarniach słonecznych będziemy wytwarzać osad w postaci ziemistej, z suchością sięgającą choćby 90 proc. technologia suszenia słońcem umożliwi proces certyfikacji polegający na zatwierdzeniu produkcji polepszacza gleby zamiast produkcji odpadu. Jestem przekonany, iż wówczas rolnicy chętnie sami będą taki „nawóz” od nas odbierać. Nam obniżą się koszty transportu, a okoliczna ziemia rolna zyska atrakcyjny „nawóz”. Wysuszenie osadu w suszarni umożliwia wykorzystywanie takiego osadu jako źródła opału do współspalania.

Jedno z głównych założeń modernizacji jest takie, żeby ograniczyć koszty energii i by ogólnie funkcjonowanie oczyszczalni było tańsze. Dla mieszkańców może to w przyszłości oznaczać spadek cen za wodę i ścieki?

Chciałbym, aby mieszkańcy płacili mniej, ale nasze koszty funkcjonowania rosną, i to niezależnie od nas. Przepisy i wytyczne powodują, iż zwiększają się zakresy koniecznych do realizacji usług wykonywanych przez podmioty zewnętrzne. Wracając jednak do pytania dokładamy wszelkich starań aby optymalizować koszty funkcjonowania naszej działalności. Naszym zamiarem jest, aby zmiany cen były dla mieszkańców jak najmniej odczuwalne.

Podsumowując, dlaczego planowana modernizacja i rozbudowa oczyszczalni ścieków jest tak ważne dla lokalnego społeczeństwa oraz klimatu?

Przede wszystkim dlatego, iż jeżeli nie przeprowadzimy tych inwestycji, moglibyśmy przestać spełniać wymogi dotyczące odprowadzania ścieków bądź gospodarki osadowej, co mogłoby skutkować brakiem możliwości funkcjonowania oczyszczalni, a to byłaby katastrofa zarówno dla mieszkańców, jak i środowiska. w tej chwili te wymogi spełniamy, ale jest to okupione naprawdę bardzo ciężką pracą naszej załogi. manualne sterowanie nie tylko urządzeniami i maszynami, ale również technologią to standardy, które znacznie odbiegają od tych współczesnych.

Inna kwestia jest taka, iż mocno wyeksploatowane urządzenie regularnie się psują. Rocznie odnotowujemy ponad sto awarii. Nie ma zatem tygodnia, żeby coś się nie popsuło. Naprawy są coraz bardziej kosztowne, bo na rynku nie ma już części używanych w naszych urządzaniach. Musimy zlecać wykonywanie ich pod indywidualne zamówienie, a to sprawia, iż koszt takiej części jest o wiele większy.

Modernizacja ma na celu zastosowanie współczesnych rozwiązań i technologii w zakresie oczyszczania ścieków. Rozbudowanie oczyszczalni o nowe instalacje i obiekty oraz zainstalowanie bardziej energooszczędnych urządzeń powinno nie tylko skutkować ograniczeniem wykorzystywania energii elektrycznej, co również będzie miało pozytywny wpływ na klimat, ale i generować będzie większe możliwości optymalizacji kosztów.

W ramach inwestycji oprócz modernizacji oczyszczalni ścieków zakupione zostaną nowe pojazdy specjalistyczne, wybudowana zostanie również sieć wodociągowa i sieć kanalizacyjna w ulicy Polnej, a także prowadzone będą działania informacyjno-promocyjne oraz edukacyjne. Realizacja tych kwestii będzie z pewnością istotna dla społeczeństwa lokalnego.