Rewolucja dla kierowców. Unia każe wymienić wszystkie prawa jazdy do 2033 roku!

Unia Europejska wprowadza największą od dekad rewolucję dla kierowców. Nowe przepisy zakładają, iż każdy – choćby właściciel bezterminowego prawa jazdy – będzie musiał wymienić dokument. Zmieniają się też zasady badań lekarskich, okres ważności uprawnień i przepisy dotyczące młodych kierowców. Reforma obejmie wszystkie kraje UE, a w Polsce wymiana rozpocznie się w 2028 roku i potrwa do 2033 roku.

Fot. Warszawa w Pigułce

UE wprowadza rewolucję dla kierowców. Każdy będzie musiał wymienić prawo jazdy – choćby bezterminowe

Unia Europejska przyjęła przepisy, które całkowicie zmieniają zasady dotyczące prawa jazdy w krajach członkowskich. Celem zmian jest poprawa bezpieczeństwa na drogach i dostosowanie systemu do strategii „wizja zero”, zakładającej, iż do 2050 roku liczba śmiertelnych wypadków w Europie spadnie do zera. Dla kierowców oznacza to jedno: wszyscy – choćby posiadacze bezterminowych dokumentów – będą musieli wymienić swoje prawa jazdy.

Każdy kierowca będzie musiał wymienić dokument

Zgodnie z unijną dyrektywą, wszystkie prawa jazdy wydane przed 19 stycznia 2013 roku – czyli tzw. bezterminowe – zostaną objęte obowiązkową wymianą. Proces potrwa od 2028 do 2033 roku. Ministerstwo Infrastruktury szacuje, iż wymiana obejmie choćby 15 milionów kierowców w Polsce.

– „Ustawa o kierujących pojazdami przewiduje, iż prawa jazdy wydane przed 19 stycznia 2013 r. muszą zostać wymienione na dokument zgodny z nowym wzorem” – wyjaśnia Anna Szumańska z Ministerstwa Infrastruktury.

Nowe prawa jazdy będą wydawane na 15 lat, choć kraje członkowskie mogą skrócić ten okres do 10 lat, jeżeli dokument pełni funkcję dowodu tożsamości. W Polsce obowiązuje w tej chwili właśnie 15-letni termin ważności.

Które kategorie obejmuje wymiana?

Wymiana dotyczy wszystkich kierowców – niezależnie od kategorii posiadanego prawa jazdy.
Obecnie:

• kategorie AM, A1, A2, A, B1, B, B+E, T są wydawane na maksymalnie 15 lat,
• kategorie C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D, D+E – na maksymalnie 5 lat, z uwzględnieniem wyników badań lekarskich i psychologicznych.

Nowe przepisy nie tylko ujednolicają ważność dokumentów, ale też wprowadzają obowiązkowe badania dla wybranych grup kierowców, zwłaszcza seniorów.

Kierowcy po 65. roku życia – nowe zasady badań

Komisja Europejska chciała, by starsi kierowcy przechodzili badania co 5 lat, w przeciwnym razie ich prawo jazdy traciłoby ważność. Parlament Europejski odrzucił jednak pomysł obowiązkowych badań dla wszystkich seniorów, uznając to za dyskryminujące.

Zdecydowano, iż poszczególne państwa same będą mogły skracać okres ważności prawa jazdy dla kierowców powyżej 65. roku życia, by zobowiązać ich do częstszych badań lub kursów odświeżających wiedzę.

– „Państwa mogą skrócić ważność dokumentu np. do 5 lat, jeżeli uznają to za konieczne ze względu na bezpieczeństwo” – wyjaśnia Dorota Kolińska z Parlamentu Europejskiego.

Zakaz prowadzenia pojazdów będzie obowiązywał w całej UE

Zmiany obejmą też system kar. Dotąd kierowca, który stracił prawo jazdy w innym kraju UE, mógł bez przeszkód prowadzić pojazd w Polsce. Teraz ma się to skończyć.
Zakazy prowadzenia pojazdów będą obowiązywać we wszystkich krajach Unii.

Nowe przepisy przewidują, iż informacja o cofnięciu, zawieszeniu lub ograniczeniu prawa jazdy będzie trafiać do specjalnego systemu RESPER (Europejskiej Sieci Praw Jazdy). Dzięki temu sankcje będą respektowane na terenie całej wspólnoty.

Kary będą dotyczyć m.in. jazdy pod wpływem alkoholu lub narkotyków, spowodowania śmiertelnego wypadku czy przekroczenia prędkości o więcej niż 50 km/h.

Polska zaostrza przepisy – więcej powodów do utraty prawa jazdy

W Polsce równolegle wprowadzane są nowe przepisy krajowe, które rozszerzają listę wykroczeń skutkujących utratą prawa jazdy. Od 2026 roku kierowcy, którzy przekroczą prędkość o ponad 50 km/h poza obszarem zabudowanym na drodze jednojezdniowej dwukierunkowej, również stracą dokument na trzy miesiące.

Jeśli kierowca mimo tego zakazu wsiądzie za kierownicę i zostanie złapany, straci prawo jazdy na stałe – nowy dokument będzie mógł uzyskać dopiero po 5 latach.

Minister sprawiedliwości Waldemar Żurek zapowiedział też nowoczesne narzędzia kontroli: kamery z rozpoznawaniem twarzy oraz elektroniczne obrączki monitorujące kierowców z zakazem prowadzenia.

Elektroniczne prawo jazdy dla wszystkich

Nowe unijne przepisy przewidują, iż cyfrowe prawo jazdy stanie się standardem w całej UE. W Polsce jest ono już dostępne w aplikacji mObywatel, ale ma być w pełni zintegrowane z systemami europejskimi.

Kierowcy przez cały czas będą mogli wyrobić tradycyjny, plastikowy dokument, który – zgodnie z regulacjami – urzędy muszą wydać w ciągu 21 dni od złożenia wniosku.

Młodzi kierowcy od 17. roku życia

Unia Europejska dopuściła możliwość zdobycia prawa jazdy kategorii B już od 17. roku życia. W Polsce takie przepisy mają wejść w życie w najbliższych miesiącach.
Jednak młody kierowca będzie musiał mieć zgodę rodziców lub opiekunów i przez pierwsze 6 miesięcy prowadzić pojazd wyłącznie pod opieką dorosłego z co najmniej 5-letnim stażem i czystym kontem kierowcy.

Przez kolejne 3 lata młody kierowca będzie objęty okresem próbnym, w czasie którego obowiązywać go będzie zerowa tolerancja alkoholu oraz ograniczenia prędkości.

Nowy egzamin i szkolenia

Egzamin na prawo jazdy ma zostać gruntownie zmieniony. Kandydaci będą musieli wykazać się wiedzą o systemach bezpieczeństwa, martwym polu, zagrożeniach dla pieszych i dzieciach, a także zasadach korzystania z telefonu w aucie.

Osoby w okresie próbnym, które przekroczą 12 punktów karnych, będą zobowiązane do odbycia dodatkowego szkolenia z zagrożeń w ruchu drogowym – potrwa ono godzinę i kosztować będzie 300 zł.

Kierowcy zawodowi z nowymi szansami

Nowe przepisy otwierają też drzwi dla młodych kierowców zawodowych.
Prawo jazdy kategorii C (samochody ciężarowe) będzie można uzyskać w wieku 18 lat, a D (autobusy) – od 21 lat, o ile kandydat posiada certyfikat kompetencji zawodowych.

To rozwiązanie ma rozwiązać problem niedoboru kierowców ciężarówek i autobusów w UE.

Co się zmieni od 2028 roku?

Od 19 stycznia 2028 roku każdy kierowca, niezależnie od wieku i kategorii prawa jazdy, będzie mógł złożyć wniosek o wymianę dokumentu. Wymiana będzie obowiązkowa najpóźniej do 18 stycznia 2033 roku.

Po tym terminie stare prawa jazdy – w tym bezterminowe – stracą ważność.

Nowe unijne regulacje to największa reforma systemu prawa jazdy od dekad. Połączenie cyfrowych dokumentów, jednolitych przepisów i surowszego nadzoru ma sprawić, iż europejskie drogi staną się bezpieczniejsze, ale dla milionów kierowców w Polsce oznacza to konieczność wizyty w urzędzie i przystosowania się do nowych zasad.