6 godzin temu
Od stycznia 2026 roku osoby z niepełnosprawnościami czekają istotne zmiany w procedurach orzeczniczych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Rządowy projekt, który już trafił do Sejmu, ma uprościć system i przyspieszyć wydawanie orzeczeń. Sprawdzamy, jakie świadczenia przysługują teraz i co się zmieni.
Fot. Warszawa w Pigułce
Koniec z komisjami lekarskimi
Największa zmiana dotyczy samego procesu orzekania. w tej chwili w pierwszej instancji orzeczenia wydają lekarze orzecznicy ZUS jednoosobowo, a w drugiej – komisje lekarskie w składzie trzyosobowym. Od 1 stycznia 2026 roku ma to się zmienić – orzeczenia będą wydawane jednoosobowo zarówno w pierwszej, jak i drugiej instancji.
To nie jedyna nowość. Projektowane przepisy umożliwią również pielęgniarkom i pielęgniarzom wydawanie orzeczeń o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Jak podkreśla ministerstwo, ma to odciążyć lekarzy i przyspieszyć procedury.
Świadczenie wspierające dla kolejnej grupy osób
W 2026 roku dostęp do świadczenia wspierającego, często nazywanego „dodatkiem dla niepełnosprawnych”, zostanie rozszerzony. Otrzymają je osoby, które w decyzji wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności (WZON) uzyskały od 70 do 76 punktów określających poziom potrzeby wsparcia.
Do końca lutego 2026 roku wysokość świadczenia dla tych progów wyniesie odpowiednio 752 i 1128 złotych. Najwyższa kwota świadczenia wspierającego to w tej chwili 4134 złote – od marca 2026 roku wzrośnie wskutek waloryzacji renty socjalnej.
Co trzeba mieć, żeby dostać świadczenie?
Aby ubiegać się o świadczenie wspierające, potrzebne są dwa dokumenty: orzeczenie ZUS o niezdolności do pracy lub o niezdolności do samodzielnej egzystencji oraz decyzja WZON ustalająca poziom potrzeby wsparcia. Ważne – świadczenie to nie jest uzależnione od dochodów, mogą o nie wnioskować wszystkie osoby spełniające kryteria zdrowotne.
Renty i dodatki – ile można dostać?
Osoby z niepełnosprawnościami mogą ubiegać się o szereg świadczeń z ZUS. Od 1 marca 2025 roku najniższa renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wynosi 1878,91 złotych brutto. Renta socjalna – dla osób, których niepełnosprawność powstała przed 18. rokiem życia lub podczas nauki – to także 1878,91 złotych.
Dodatek pielęgnacyjny, przeznaczony dla osób całkowicie niezdolnych do pracy i do samodzielnej egzystencji, wynosi 348,22 złote brutto. Otrzymują go także osoby po 75. roku życia – w ich przypadku dodatek jest przyznawany automatycznie, bez konieczności składania wniosku.
Świadczenie uzupełniające, znane jako „500 plus dla niepełnosprawnych”, przysługuje osobom z orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Pełna kwota 500 złotych trafia do tych, których suma wszystkich świadczeń nie przekracza 2052,39 złotych. jeżeli łączna kwota mieści się między 2052,39 a 2552,39 złotych, świadczenie jest odpowiednio pomniejszane.
Co to oznacza dla ciebie?
Jeśli masz orzeczenie o niepełnosprawności lub planujesz je uzyskać, nadchodzące zmiany mogą znacząco ułatwić ci życie. Prostsze procedury oznaczają krótszy czas oczekiwania na decyzje, a rozszerzenie świadczenia wspierającego to realne pieniądze dla kolejnych tysięcy osób.
Warto już teraz sprawdzić, czy spełniasz kryteria do świadczenia wspierającego i – jeżeli jeszcze tego nie zrobiłeś – złożyć wniosek o wydanie decyzji WZON. Procedura wydania takiej decyzji może potrwać kilka miesięcy, więc nie zwlekaj.
Pamiętaj: jeżeli twoje orzeczenie o niepełnosprawności jest terminowe i zbliża się koniec jego ważności, koniecznie złóż wniosek o wydanie kolejnego orzeczenia przed upływem obecnego. Dzięki temu twoje uprawnienia będą kontynuowane do momentu wydania nowej decyzji, maksymalnie przez kolejne sześć miesięcy.
Co dalej z reformą systemu?
Rząd zapowiada, iż w kolejnych latach prace będą kontynuowane. W planach jest przegląd wszystkich świadczeń z różnych systemów i wypracowanie jednolitych zasad ich przyznawania. Ministerstwo przygotowuje także rekomendacje dotyczące świadczenia wspierającego – po przeglądzie procedur możliwe są kolejne korekty tego rozwiązania.
Osoby niepełnosprawne od lat postulują o wprowadzenie dodatku dla wszystkich rencistów chorobowych niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało już założenia projektu, ale konkretny termin jego wejścia w życie nie pozostało znany.
