3 godzin temu
W tym roku Województwo Podlaskie w szczególny sposób uhonoruje pamięć Adama Chętnika – wybitnego etnografa, społecznika i popularyzatora kultury kurpiowskiej z Nowogrodu. Z okazji 140. rocznicy jego urodzin władze województwa podjęły decyzję o ogłoszeniu roku 2025 Rokiem Adama Chętnika. Obchody rocznicowe będą obejmować wydarzenia kulturalne, naukowe i artystyczne. W Nowogrodzie powstanie m.in. seria murali inspirowanych dziedzictwem Kurpi.
Adam Chętnik, urodzony w 1885 roku w Nowogrodzie nad Narwią koło Łomży, był etnografem, muzealnikiem, pedagogiem działaczem społecznym i politycznym. Jego dorobek obejmuje ponad 100 prac naukowych i około 500 artykułów poświęconych Kurpiom. Był postacią niezwykłą – zasiadał w Sejmie I kadencji, badał bursztyny, był poetą, muzykiem amatorsko grającym na wielu instrumentach, a także twórcą i reżyserem zespołu pieśni i tańca. Zmarł w 1967 roku w Warszawie, ale został pochowany w rodzinnym Nowogrodzie.
Kurpie obejmują nie tylko Podlasie, ale także tereny Mazowsza i Warmii. Z tego powodu również województwo mazowieckie ogłosiło rok 2025 Rokiem Adama Chętnika. Wydarzenia będą organizowane we współpracy z miastami Ostrołęką i Nowogrodem, instytucjami kultury oraz Fundacją im. Adama Chętnika. Władze Podlaskiego planują podczas jednej z konferencji poświęconych, patronowi uhonorować osoby, które na co dzień pielęgnują historię i tradycję Kurpiowszczyzny.
Kulminacją obchodów będzie Festiwal na Wzgórzu nad Rzeką, który odbędzie się w dniach 21-28 czerwca w Nowogrodzie. Tegoroczna, trzecia edycja wydarzenia, będzie silnie inspirowana dorobkiem Adama Chętnika.
– W programie znajdą się codzienne spotkania, warsztaty oraz swoisty festiwal murali, ponieważ w przestrzeni publicznej Nowogrodu powstaną nowe murale. Tradycyjnie odbędą się także wybory Kurpiowskiej Miss Senior, a całość zwieńczy widowiskowa Noc Świętojańska – zapowiada burmistrz Nowogrodu, Grzegorz Palka.
Murale stworzy pięciu artystów, w tym m.in. Mona Tusz, NeSpoon, której praca ma nawiązywać do podlaskiej koronki. Andrzej Staśkiewicz, lutnik i twórca ludowy, poprowadzi warsztaty, a jego działalność oraz kontynuacja dzieła Chętnika w zakresie instrumentów muzycznych staną się inspiracją dla jednego z murali.
– Planujemy także uruchomienie kawiarenki, gdzie będzie można spróbować tradycyjnych, dawnych smaków kurpiowskich. Każdy dzień festiwalu będzie poświęcony innemu aspektowi działalności i życia pradziadka – mówi Katarzyna Chętnik, prawnuczka wybitnego etnografa i prezeska Fundacji im. Adama Chętnika.
W planach fundacji jest także ponowne wydanie „Chaty kurpiowskiej” – drugiej książki autorstwa Adama Chętnika – oraz publikacja nieznanej wcześniej pracy poświęconej kulturze duchowej Kurpiów.
W sierpniu 2025 r., w okolicach dnia św. Rocha, odbędzie się konferencja naukowa poświęcona życiu i działalności Adama Chętnika. Natomiast 20 grudnia w Muzeum-Skansenie Kurpiowskim im. Adama Chętnika w Nowogrodzie odbędą się główne uroczystości 140. rocznicy urodzin patrona.
To miejsce, założone przez etnografa jako Muzeum Kurpiowskie, jest jednym z najstarszych skansenów w Polsce i do dziś kultywuje tradycję kurpiowską. Od 2022 r. jest jednostką kultury Samorządu Województwa Podlaskiego.
Anna Tyszkiewicz
red.: Aneta Kursa
fot.: Kamil Timoszuk i Fundacja im. Adama Chętnika
źródło: Podlaski Urząd Wojewódzki
