- Pielęgniarka szkolna opiekuje się zdrowiem uczniów od zerówki do ostatniej klasy szkoły ponadpodstawowej.
- Wykonuje testy przesiewowe, których celem jest wczesne wykrywanie zaburzeń zdrowotnych u dzieci i młodzieży.
- W Wielkopolsce w ramach zawartych z NFZ umów 627 pielęgniarek i higienistek szkolnych obejmuje opieką w środowisku nauczania i wychowania ok. 480 tys. uczniów w nieco ponad 1,5 tys. placówkach.
Pielęgniarka szkolna (lub higienistka szkolna) sprawuje profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami – od klasy „0” w szkołach podstawowych, aż do ostatniej klasy szkoły ponadpodstawowej (jej opieka nie obejmuje szkół dla dorosłych). Udziela ona świadczeń w gabinecie profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej, który znajduje się w szkole, a jeżeli szkoła nie posiada takiego gabinetu – w przychodni lub ośrodku zdrowia. Pracuje od poniedziałku do piątku, w wymiarze czasu odpowiednim do typu szkoły, liczby i charakterystyki uczniów oraz z uwzględnieniem planu godzin lekcyjnych.
Jej zadaniem jest zbieranie informacji na temat stanu zdrowia oraz rozwoju uczniów, a także udzielanie porad uczniom z problemami zdrowotnymi. Wykonuje i interpretuje testy przesiewowe u dzieci w wieku szkolnym (w terminach badań bilansowych), a następnie opiekuje się uczniami, którzy mają dodatnie wyniki tych testów. Prowadzi profilaktykę fluorkową u dzieci klas I–VI szkoły podstawowej (grupowe szczotkowanie zębów preparatami fluorkowymi) oraz zajmuje się edukacją na temat zdrowia jamy ustnej.
Do zadań pielęgniarki szkolnej należy również sprawowanie opieki nad uczniami z chorobami przewlekłymi i niepełnosprawnościami, udzielanie pierwszej pomocy przedlekarskiej w nagłych wypadkach, zachorowaniach, urazach i zatruciach.
Poza tym doradza dyrektorowi szkoły w kwestii stanu sanitarnego placówki, bezpieczeństwa uczniów oraz organizacji posiłków, bierze udział w planowaniu, realizacji i ocenie edukacji zdrowotnej w szkole, a także przygotowuje zapotrzebowanie na leki oraz materiały opatrunkowe znajdujące się w apteczce szkolnej.
W województwie wielkopolskim NFZ ma w tej chwili podpisanych 328 umów o udzielanie świadczeń w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna – w zakresie pielęgniarki szkolnej. W ramach zawartych umów 627 pielęgniarek i higienistek szkolnych obejmuje opieką w środowisku nauczania i wychowania 481 655 uczniów w 1572 placówkach.
Testy przesiewowe
Pielęgniarka szkolna wykonuje szereg testów przesiewowych, których celem jest wczesne wykrywanie zaburzeń zdrowotnych u dzieci i młodzieży. Obejmują one pomiary wysokości i masy ciała (Body Mass Index – BMI), a także pomiary ciśnienia tętniczego krwi (pozwalają na monitorowanie stanu układu krążenia).
Kolejnym obszarem jest ocena układu ruchu, w tym wykrywanie bocznego skrzywienia kręgosłupa oraz zniekształceń statycznych kończyn dolnych, a także orientacyjne wykrywanie zaburzeń statyki ciała, co pomaga w identyfikacji problemów postawy.
Pielęgniarka przeprowadza testy w kierunku zeza (Cover test, test Hirschberga), sprawdza ostrość wzroku i zdolność widzenia barw, a także ocenia wstępnie funkcje słuchowe (badanie orientacyjne szeptem). Ostatnim aspektem jest orientacyjne wykrywanie wad wymowy, dzięki czemu dziecko może być wcześnie skierowane na dalszą diagnostykę lub terapię logopedyczną.
Wszystkie te działania mają na celu szybkie rozpoznanie potencjalnych problemów zdrowotnych i zapewnienie uczniom odpowiedniego wsparcia.
Marta Żbikowska-Cieśla
Rzecznik prasowy WOW NFZ
Fot. epedagogika.pl