Bodźcem do przygotowania nowych przepisów była śmierć Michała Dąbrowskiego – medalisty igrzysk paraolimpijskich w Paryżu w 2024 roku. Zmarły sportowiec był ojcem dwojga dzieci w wieku 3 i 9 lat. Po jego niespodziewanym odejściu rodzina utraciła prawo do comiesięcznej emerytury olimpijskiej, która wynosiła blisko 5000 zł. Brak przepisów umożliwiających przekazanie świadczenia dzieciom wywołał społeczną dyskusję.
Minister sportu Sławomir Nitras, po spotkaniu z Barbarą Dąbrowską, wdową po sportowcu, zadeklarował szybkie zmiany. – Sytuacja paraolimpijczyka, mającego małoletnie dzieci, który podczas Igrzysk Paraolimpijskich w Paryżu zdobył dwa medale w szermierce na wózkach (srebrny i brązowy), wykazała brak rozwiązań systemowych w przypadku przedwczesnej śmierci osób, które osiągnęły ogromny sukces sportowy –.
Zakres nowelizacji i grupa objęta wsparciem
Projekt ustawy przygotowany przez Ministerstwo Sportu i Turystyki przewiduje, iż dzieci – zarówno biologiczne, jak i adoptowane – sportowców reprezentujących Polskę będą mogły przejąć świadczenie po zmarłym rodzicu. Warunkiem będzie to, iż w chwili śmierci sportowiec pobierał emeryturę olimpijską lub spełniał warunki do jej uzyskania. To pierwsza sytuacja w historii, gdy świadczenie emerytalne w Polsce będzie podlegać dziedziczeniu.
Zmiany obejmą wyłącznie dzieci medalistów igrzysk olimpijskich, paraolimpijskich i głuchych, którzy zostali objęci przepisami art. 36 ustawy o sporcie.
Czas trwania świadczenia i jego wysokość
Nowe prawo zakłada, iż świadczenie będzie wypłacane dzieciom do ukończenia przez nie 16. roku życia. W przypadku kontynuacji nauki emerytura będzie wypłacana do 25. roku życia. o ile dziecko studiuje na ostatnim roku studiów wyższych, świadczenie będzie należne do zakończenia tego roku.
Kwota świadczenia będzie równa tej, którą otrzymywał zmarły rodzic – od 2025 roku wynosi ono 4967,95 zł brutto miesięcznie. Emerytura ta jest zwolniona z podatku dochodowego oraz nie podlega składkom ZUS i NFZ.
Obecna sytuacja prawna
W obecnym stanie prawnym, po śmierci uprawnionego sportowca emerytura olimpijska automatycznie wygasa. Rodzina traci dostęp do świadczenia, a dzieci nie mają prawa do żadnej formy dziedziczenia tej pomocy. Co więcej, świadczenie to nie łączy się z innymi emeryturami – sportowiec musi zdecydować, które wybiera, jeżeli ma prawo do więcej niż jednego.
Z danych ministerstwa wynika, iż w tej chwili świadczenie pobiera około 600 osób – to głównie medaliści olimpijscy, paraolimpijscy oraz uczestnicy igrzysk głuchych.
Wdrożenie i znaczenie zmiany
Projekt ustawy jest już gotowy i zgodnie z wykazem prac legislacyjnych rządu ma zostać rozpatrzony przez Radę Ministrów w II kwartale 2025 roku. Po zatwierdzeniu projekt trafi do Sejmu, gdzie przejdzie standardową ścieżkę legislacyjną.
W uzasadnieniu do projektu Ministerstwo Sportu i Turystyki napisało, iż – w związku z powyższym wydaje się zasadne wprowadzenie dalszej ochrony w postaci zabezpieczenia finansowego takich dzieci, które utraciły rodzica-sportowca wskutek śmierci –. Proponowane zmiany mają fundamentalne znaczenie dla polskiego prawa socjalnego – stanowią wyraz szacunku wobec osiągnięć sportowców i wsparcia dla ich najbliższych.
