W 1930 roku w Polsce zawiązała się Akcja Katolicka - organizacja skupiająca przedstawicieli inteligencji katolickiej, ale także reprezentantów środowisk rzemieślniczych i chłopskich. Przed wybuchem II wojny liczyła ok. 750 tys. członków i pełniła znaczącą rolę w życiu społecznym II Rzeczpospolitej. Do pełnienia funkcji kierowniczych w oddziałach Akcja potrzebowała ludzi dobrze wykształconych, ale też posiadających głęboką wiedzę religijną. Stąd pomysł powoływania w diecezjach Instytutów Wyższej Kultury Religijnej.