Spadek w Kanadzie i w Polsce

Z Warszawy pisze radca prawny Małgorzata Milewska – Kita
Kontynuujemy cykl publikacji, dotyczących postępowań przed sądami i urzędami w Kraju. Jednocześnie oferujemy wyjątkowe rozwiązanie dla Polonii kanadyjskiej – możecie Państwo uzyskać informacje o bieżących zmianach przepisów w sprawach spadkowych i nieruchomości, kierując zapytania na adres e-mail: [email protected]

W przypadku dziedziczenia spadku po osobie zamieszkałej na stałe w Kanadzie, do którego wchodzi zarówno majątek pozostawiony za granicą, jak i w kraju, pojawia się pytanie, gdzie i według jakiego prawa przeprowadzić postępowanie spadkowe, aby móc dysponować także tą częścią spadku, która znajduje się w Polsce? Sądowe stwierdzenie nabycia spadku. W przypadku, gdy majątek spadkowy znajduje się zarówno w Kanadzie, jak i w Polsce, co do nieruchomości spadkowych, położonych w Kraju, niezależnie od tego, czy spadkodawca pozostawił testament czy też nie, wymagane jest przeprowadzenie postępowania spadkowego przed sądem polskim, adekwatnym ze względu na miejsce położenia nieruchomości spadkowej. Prawa dotyczące nieruchomości, położonych w Polsce, podlegają bowiem wyłącznej adekwatności sądów polskich. W Kraju, odmiennie niż w Kanadzie, do dysponowania spadkiem wymagane jest uzyskanie prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia. Jednak w sytuacji, gdy majątek spadkowy znajduje się i w Polsce i za granicą, skorzystanie z poświadczenia dziedziczenia w formie aktu notarialnego nie jest możliwe i spadkobiercom pozostaje droga sądowa. Sądem adekwatnym do stwierdzenia nabycia spadku w części położonej na terenie Polski po osobie, która zamieszkiwała przed śmiercią poza granicami RP, jest Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy albo sąd adekwatny dla miejsca położenia nieruchomości spadkowej. Testament sporządzony w Kanadzie. W przypadku gdy spadkodawca pozostawił testament, sporządzony w Kanadzie, dotyczący także nieruchomości położonych w Polsce, dla uniknięcia jakichkolwiek wątpliwości, jakie mogą się pojawić na etapie postępowania sądowego co do ważności takiego testamentu w Kraju, celowe jest sporządzenie testamentu w całości własnoręcznie w obecności dwóch świadków, którzy potwierdzą własnoręczność podpisu spadkodawcy pod testamentem. Jednym ze świadków testamentu może być oczywiście notary public. Składany w polskim sądzie testament, sporządzony w Kanadzie, wymaga uzyskania Apostille, który jest wydawany przez Canada Service Documents, adres: 222 Jarvis St, Toronto, bez potrzeby legalizowania go w Konsulacie RP. Wymagane dokumenty.

Do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy dołączyć akt zgonu spadkodawcy (long form), akty stanu cywilnego, dotyczące spadkobierców ustawowych a w przypadku dziedziczenia testamentowego, również testament. Wszystkie dokumenty urzędowe, sporządzone w Kanadzie, wymagają uzyskania Apostille. Ostatnim krokiem jest przetłumaczenie dokumentów, sporządzonych w Kanadzie na j. polski przez tłumacza przysięgłego, licencjonowanego w Polsce lub wskazanego przez konsulat RP. Warto podkreślić, że kanadyjskie prawo spadkowe znacznie różni się od prawa polskiego, np. nie przewiduje procedury sądowego stwierdzenia nabycia spadku czy sądowego działu spadku, nie przewiduje też prawa do zachowku, ustanawia również odmienny krąg osób powołanych do dziedziczenia z mocy prawa. W przypadku, gdy część spadku pozostaje w Polsce, a spadkobiercy nie planują przyjeżdżać do kraju w celu uczestniczenia w sądowej sprawie spadkowej, możliwe jest działanie w Kraju przez pełnomocnika, przy czym wystarczająca jest zwykła forma pisemna pełnomocnictwa, nie wymagająca ani potwierdzenia przez konsula RP, ani przez notary public. W razie potrzeby złożenia przez spadkobiercę zeznań w formie tzw. zapewnienia spadkowego, obywatele polscy zamieszkali w Kanadzie mają możliwość udziału w posiedzeniach sądowych on-line i złożenia zapewnienia spadkowego również on-line, przy użyciu komputera lub telefona, bez potrzeby ponoszenia kosztów podróży do Polski ani też bez potrzeby wizyty w Konsulacie RP dla składania zeznań.

Dopiero po uzyskaniu prawomocnego postanowienia sądu polskiego o stwierdzeniu nabycia spadku, spadkobiercy uprawnieni są do rozporządzania prawem własności nieruchomości spadkowych, położonych w Polsce. Odrębną kwestią jest podatek od spadku. W Polsce, odmiennie niż w Kanadzie, spadkobierców obowiązuje podatek od spadku, wynoszący od 7% do 20%. Nabycie spadku po obywatelu polskim lub po osobie, posiadającej podwójne obywatelstwo, wiąże się co do zasady z obowiązkiem zapłaty tego podatku od całości spadku – zarówno od spadku pozostawionego w Polsce, jak i od spadku pozostawionego w Kanadzie. Jednakże znaczna część spadkobierców może nie płacić tego podatku wcale – pod warunkiem, iż posiadają oni obywatelstwo polskie oraz dopełnią dodatkowych formalności przed urzędem skarbowym w Polsce. Całkowite zwolnienie od podatku obejmuje wszystkie spadki, odziedziczone przez osoby najbliższe z I grupy podatkowej (małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, rodzeństwo itp.). Niezbędnym warunkiem uzyskania całkowitego zwolnienia od podatku od spadku przez osoby najbliższe spadkobiercy jest zgłoszenie nabycia spadku naczelnikowi adekwatnego urzędu skarbowego w nieprzekraczalnym terminie sześciu miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia sądu polskiego, stwierdzającego jego nabycie. Dla I grupy podatkowej, tj. członków najbliższej rodziny wymagany jest formularz zgłoszeniowy SD-Z2. Pozostali spadkobiercy dla zgłoszenia nabycia spadku składają formularz SD-Z3 i na podstawie ujawnionych tam danych polski urząd skarbowy wydaje decyzję o wysokości podatku. Uwaga! Spadkobiercy, nie należący do członków najbliższej rodziny, dla uniknięcia opodatkowania części spadku, położonego w Kanadzie, powinni wystąpić do Sądu polskiego o stwierdzenie nabycia spadku jedynie w zakresie nieruchomości, położonych na terytorium Polski. Uregulowanie kwestii podatku od spadku niezbędne jest dla zbycia nieruchomości spadkowych. Wszystkie czynności, zarówno przed Sądem polskim jak i przed organami podatkowymi w Kraju mogą być zlecone profesjonalnemu pełnomocnikowi w Polsce – adwokatowi lub radcy prawnemu.
Autorem jest radca prawny Małgorzata Milewska-Kita z Kancelarii Prawnej w Warszawie. Artykuł ten nie stanowi porady prawnej. Zapraszamy do korzystania z usług Kancelarii. tel. +11 48 664 063 301, e-mail: [email protected] Radca prawny Małgorzata Milewska-Kita od ponad 16 lat służy pomocą prawną Polonii kanadyjskiej w sprawach spadkowych, nieruchomości, sądowych i innych na terenie całej Polski.