Srebrny denar cesarza Ottona III odkryty w okolicach Kamienia Pomorskiego

W okolicach Kamienia Pomorskiego natrafiono na niezwykle interesujący zabytek numizmatyczny – denar Otto III (983-1002). Moneta została odkryta przez pana Damiana Tomczyka, członka Stowarzyszenia im. Św. Korduli podczas legalnych poszukiwań dzięki wykrywacza metali.

Jest to denar krzyżowy typu OTTO – ADELAIDA z motywem kapliczki i krzyża. Moneta wyróżnia się spójnym programem ikonograficznym, który łączył symbolikę religijną z polityczną. Na awersie monety widnieje w centralnej części krzyż, co stanowi wyraz sakralnych fundamentów władzy cesarskiej, oraz podkreśla chrześcijański charakter rządów Otto III oraz jego ideę uniwersalistycznego cesarstwa, w którym władza świecka i duchowa współdziałały w harmonii.

Na ramionach krzyża umieszczono litery ODDO – stanowi skrót od imienia Otto i napisem w otoku DI GRA REX, co można rozwinąć jako Dei Gratia Rex ( z łac. Z Bożej Łaski Król), na rewersie znajduje się kapliczka, która mogła symbolizować Kościół, relikwiarze lub miejsca kultu, podkreślając jednocześnie bliskie powiązanie cesarza z chrześcijaństwem. W otoku napis ADELHEIT, odnoszący się do królowej Adelajdy, żony Ottona I i babci Ottona III.

– Monety z taką symboliką były wyrazem idei uniwersalizmu cesarskiego Otto III, który dążył do zjednoczenia chrześcijańskiego Zachodu pod swoim przewodnictwem. Inskrypcje na denarach Otto III pełniły funkcję propagandową, przypominając o władzy cesarza sprawowanej z Bożej łaski. Odkrycie przez pana Damiana Tomczyka stanowi kolejny dowód na rolę tego regionu jako miejsca wymiany kulturowej i gospodarczej. Monety z kapliczką i krzyżem to nie tylko środki płatnicze, ale również nośniki ideologii chrześcijańskiej władzy cesarskiej – mówi dyrektor Grzegorz Kurka.

Kapliczka symbolizowała świętość, a krzyż – triumf chrześcijaństwa i uniwersalne wartości, które Otto III chciał zaszczepić na podległych mu terytoriach. Wczesnośredniowieczne denary krzyżowe, w tym słynne denary Otto III, są jednymi z najciekawszych zabytków numizmatycznych odkrywanych na ziemiach polskich. Denary Otto III, jednego z cesarzy Świętego Cesarstwa Rzymskiego cechowały się wysoką jakością srebra i precyzyjnym wykonaniem, co sprawiało, iż były cenioną walutą w Europie Środkowo-Wschodniej. Denary Otto III były nie tylko środkiem płatniczym, ale również symbolem prestiżu i kontaktów dyplomatycznych m.in. Piastów z cesarstwem.

– Archeolodzy odnajdują je zarówno w grodziskach, jak Wolin, Poznań czy Gniezno, jak i w bardziej odległych miejscach, gdzie mogły być używane przez lokalną ludność. Denary Otto III nie były jednak jedynymi monetami tego typu odkrywanymi na terenie Polski. W skarbach numizmatycznych często pojawiają się także monety innych cesarzy niemieckich, a także denary anglosaskie, arabskie dirhamy czy denary czeskie. Inskrypcje, w połączeniu z ikonografią kapliczki i krzyża, czyniły te monety swoistymi „nośnikami ideologii” i propagandy politycznej, które krążyły w całej Europie – dodaje Kurka.

Denar ten przypomina o znaczeniu chrześcijaństwa jako fundamentu średniowiecznych struktur władzy. Moneta Ottona III z kapliczką i krzyżem stanowi cenny zabytek, który odzwierciedla zarówno kunszt wczesnośredniowiecznego mennictwa, jak i ideologię uniwersalistyczną, która kształtowała polityczną i duchową mapę Europy.