6 godzin temu
W 2024 r. do placówek w Małopolsce z powodu udaru mózgu trafiło ponad 6,2 tys. Małopolan. W pierwszej połowie tego roku ponad 3,1 tys. Większość z nich przeszła udar niedokrwienny. 22 lipca obchodzimy Światowy Dzień Mózgu.
– Udary to jedna z głównych przyczyn zgonów i niepełnosprawności u dorosłych. Nasze analizy pokazują, iż w 2024 r. z ich powodu do szpitali w Małopolsce trafiło ponad 6,2 tys. osób. W pierwszej połowie tego roku już ponad 3,1 tys. Choroba w równym stopniu dotyczy kobiet i mężczyzn – mówi Elżbieta Fryźlewicz-Chrapisińska, dyrektor Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Krakowie.
Do udaru prowadzi zaburzenie przepływu krwi, co wpływa na część obszaru mózgu i powoduje jego obumieranie. Dwa główne rodzaje udarów to udar niedokrwienny i krwotoczny. Zdecydowanie częstszy jest ten pierwszy. W jego przebiegu dochodzi do zamknięcia tętnicy i w efekcie ograniczenia dopływu krwi do mózgu. Wśród 3,1 tys. osób, które w tym półroczu trafiły do małopolskich lecznic z powodu udarów, u 2,7 tys. rozpoznano ten niedokrwienny. Udar krwotoczny – spowodowany pęknięciem naczynia krwionośnego – przeszło 400 Małopolan.
Udar często nie daje żadnego sygnału ostrzegawczego, a dla chorego najważniejsze znaczenie ma czas reakcji. Gdy wystąpią jego objawy, należy natychmiast wezwać pomoc, dzwoniąc pod numer alarmowy 999 lub 112. Liczy się każda minuta. Im dłużej udar pozostaje nieleczony, tym większe jest ryzyko uszkodzenia mózgu i niepełnosprawności.
W rozpoznaniu choroby pomaga prosty test charakterystycznych symptomów:
- Ciężka noga lub ręka – niedowład lub porażenie połowicze kończyn górnych lub dolnych,
- Zaburzenia widzenia,
- Asymetria twarzy, niedowład lub porażenie mięśni po jednej stronie,
- Spowolniona mowa, mowa bełkotliwa, niezrozumiała, afazja.
Wśród czynników, które zwiększają ryzyko udarów, lekarze wskazują m.in. miażdżycę, wysoki poziom ciśnienia krwi, choroby serca, cukrzycę czy nadwagę i otyłość. W profilaktyce najważniejsze znaczenie ma więc zdrowy styl życia i regularne „przeglądy” organizmu.
Sprawdź swoje zdrowie
Diagnostyka pomocna w rozpoznawaniu czynników ryzyka udarów jest elementem nowego programu profilaktycznego Moje Zdrowie. Może z niego skorzystać każdy, kto ma 20 lat i więcej (nie ma górnej granicy wieku), jest ubezpieczony w Narodowym Funduszu Zdrowia i wypełni ankietę z pytaniami dotyczącymi m.in. czynników ryzyka i codziennych nawyków. Osoby w wieku 20-49 lat na bilans mogą zgłosić się raz na 5 lat, starsze – co trzy lata. Badania są bezpłatne, finansuje je NFZ.
– Od startu programu ankietę wypełniło już ponad 40 tys. Małopolan. Zachęcam, by brać z nich przykład. Niech Światowy Dzień Mózgu będzie okazją, by to zrobić. Kwestionariusz można uzupełnić wygodnie, bez wychodzenia z domu, w Internetowym Koncie Pacjenta lub aplikacji moje IKP albo bezpośrednio w swojej placówce POZ – mówi dyrektor Fryźlewicz-Chrapisińska.
Na podstawie odpowiedzi z kwestionariusza przychodnia POZ w ciągu 30 dni wystawia skierowanie na dobrany zestaw badań. Po ich wykonaniu odbywa się wizyta podsumowująca, podczas której personel omawia uzyskane wyniki badań. Każdy otrzymuje też Indywidualny Plan Zdrowotny, a w nim zalecenia dotyczące: odżywiania, zdrowego stylu życia, aktywności fizycznej, badań profilaktycznych oraz kalendarz szczepień i porad edukacyjnych.
