Szczakowa… opracowana

Miłośnikom historii miasta i poszczególnych jego części pragniemy polecić wydaną pośmiertnie książkę „Szczakowa. Monografia” autorstwa Adolfa Tatarczucha. Ukazała się ona z inicjatywy Muzeum Miasta Jaworzna i działającego w Szczakowej koła Towarzystwa Przyjaciół Miasta Jaworzna. Jest to bardzo dobrze opracowane kompendium wiedzy dotyczące Szczakowej, które spełni oczekiwania osób lubiących „grzebać w historii”.

Autor pochodził z Wieliczki, a do Szczakowej jego rodzina przeprowadziła się ze względu na pracę otrzymaną przez jego ojca. Zamysł napisania historii Szczakowej zrodził się w latach 70. XX wieku. Autor – nie dysponując wówczas tyloma źródłami informacji, co współcześni twórcy – poświęcił dużo czasu w zbieranie dokumentów. Monografia poświęcona Szczakowej została napisana w 1988 roku, pierwszy raz wydana w 2005 r. w „Zeszytach Historycznych Miasta Jaworzna”a w tej chwili – jako drugie i uzupełnione wydanie – dostępna w formie książki. Nie są to typowe „dzieje miasta”, ale bogate opracowanie uwzględniające takie tematy, jak m.in. budowa geologiczna terenu, wody powierzchniowe, rozwój osadnictwa jeszcze w Średniowieczu, dzieje Szczakowej w okresach poszczególnych ustrojów, rozwój urbanistyczny, rozwój zaludnienia, budownictwo i architektura, szkolnictwo i oświata oraz – oczywiście – przemysł. A ten ostatni – swojego czasu – bardzo dobrze prosperował w osiedlu, które kiedyś było miastem.

Kilka słów o autorze

Jak wspomnieliśmy wcześniej, autor pochodził z Wieliczki. Adolf Tatarczuch urodził się w 1927 roku, zmarł w 1995 roku. Jego rodzice ostatecznie osiedlili się w Szczakowej, gdy miał 3 lata. Mimo, iż w ciągu życia zdarzało mu się zmieniać miejsce zamieszkania, cały czas był związany właśnie ze Szczakową, gdzie po śmierci został pochowany na cmentarzu komunalnym. Warto zaznaczyć, iż nie był on historykiem z zawodu czy wykształcenia – historia była jego pasją. Przez lata zbierał materiały i pamiątki, które pomogły mu w spisaniu dziejów swojej małej ojczyzny. Opracował także historyczną topografię Szczakowej.

O Szczakowej

Praca rozpoczyna się od charakterystyki terenu i położenia Szczakowej. Nie brakuje informacji dotyczących budowy geologicznej gleb czy o wodach powierzchniowych i podziemnych. Czy dziś ktoś wyszukiwałby tego typu informacje w internecie? Zaznaczmy, iż autor pisząc książkę nie dysponował wyszukiwarkami internetowymi. W kolejnych częściach książki znajdziemy typowe dzieje Szczakowej, m.in. informacje dotyczące ludności, szkolnictwa czy przemysłu. Opracowanie pokazuje, iż Szczakowa była bardzo ważnym ośrodkiem dla wielu obszarów gospodarki – rozwijało się tu górnictwo, funkcjonowały cegielnia, zakłady dolomitowe, fabryka sody, huta szkła, odlewnia żeliwa, wytwórnia tlenu i azotu, fabryka worków papierowych, garbarnia i kopalnia piasku podsadzkowego. Część zakładów (np. garbarnia) wciąż funkcjonuje, po wielu zostały (nie tak odległe) wspomnienia. A to wszystko funkcjonowało na ternie jednego z obecnych osiedli Jaworzna! Bo – warto zaznaczyć – do 1956 roku Szczakowa była miastem, dopiero później została dołączona do Jaworzna. Nie brakuje też informacji dotyczących m.in. budowy dróg i ich przebiegu. Opracowania dotyczące poszczególnych dziedzin są wzbogacone fotografiami, ilustracjami i mapkami.

Podsumowując – jest to kolejne interesujące opracowanie dotyczące naszego miasta (wcześniej pisaliśmy o książce dotyczącej Jelenia). Książka została wydana dzięki staraniom rodziny, Muzeum Miasta Jaworzna i Towarzystwu Przyjaciół Miasta Jaworzna. Dla osób zainteresowanych historią naszego miasta – pozycja obowiązkowa! Książkę można nabyć w Muzeum Miasta Jaworzna przy ul. Pocztowej 5, czynne od wtorku do piątku w godz. 9:00-16:00, tel. 32 618-19-50, e-mail: [email protected] UWAGA! Osoby chętne zakupić publikacje wydane nakładem Muzeum Miasta Jaworzna zachęcamy do założenia Jaworznickiej Karty Mieszkańca – z nią można dokonać zakupu z aż dwudziestoprocentową zniżką!