Sztuka zakorzeniona w naturze. Wierszalin znów ożył

Niedzielne popołudnie, przypadające na Zielone Świątki, upłynęło w wyjątkowej atmosferze w Osadzie Wierszalin, gdzie odbywał się drugi dzień festiwalu „Sztuka w Naturze – EtnoPolska”. To wydarzenie nie tylko integruje elementy sztuki i natury, ale też przywołuje zapomniane historie i duchowe dziedzictwo regionu.

Wierszalin to miejsce, w którym człowiek może naprawdę oderwać się od cywilizacji. Nie ma tu zabudowań, asfaltowych dróg, restauracji – tylko cisza, las i przestrzeń do refleksji. Dla mieszkańców miast to często pierwsze takie doświadczenie spokoju i odcięcia od zgiełku – mówił Adam Obuchowicz z Fundacji Zwierz Podlaski, organizator festiwalu.

Festiwal swoją narrację opiera na postaci Eliasza Klimowicza, proroka i mistyka, który w latach 30. XX wieku zamieszkał w tym odludnym miejscu i stworzył wraz z lokalną społecznością cerkiew w pobliskiej Starej Grzybowszczyźnie – gdzie wczoraj odbył się inauguracyjny koncert festiwalu.

Do Wierszalina Eliasz przeniósł się około 1934–1935 roku, spędzając tu ostatnie lata życia – dodał.Obuchowicz.

Podkreślił przy tym, iż osada przez dekady nie istniała na żadnych mapach ani w rejestrach – jej nazwa utrwaliła się dopiero za sprawą Włodzimierza Pawluczuka, autora reportażu „Wierszalin – reportaż o końcu świata”.

Festiwal to nie tylko podróż w przeszłość, ale też próba twórczego połączenia historii z teraźniejszością. Nadleśnictwo Krynki, współorganizator wydarzenia, dostrzega w osadzie ogromny potencjał kulturowy.

To wciąż nieodkryta perła regionu. Niewielu ludzi wie, iż Wierszalin istnieje – a to miejsce ma ogromną wartość. Chcemy stworzyć tu przestrzeń artystyczno-historyczną, która będzie żyła – bez ingerowania w naturalny charakter tego miejsca – wyjaśnił Tomasz Bozik z Nadleśnictwa.

Dodał, iż jednym z celów jest odtworzenie klimatu dawnej osady, z zachowaniem pełnego szacunku dla przyrody i duchowości, która w tym miejscu wciąż wydaje się namacalna.

Festiwal rozpoczął się od wernisażu wystawy poświęconej Eliaszowi Klimowiczowi, przygotowanej na podstawie materiałów zebranych przez Wojciecha Załęskiego i Cecylię Bach-Szczawińską. W jego trakcie odbył się koncert „Liryka miłosna Puszczy Zielonej” w wykonaniu Adama Struga naprzemiennie z Chórem Akademickim Uniwersytetu w Białymstoku. Publiczność usłyszała kurpiowskie pieśni ludowe – zarówno w oryginale, jak i w formach chóralnych – które przeniosły słuchaczy w świat dawnej ludowej duchowości.

Po koncercie uczestnicy ruszyli na historyczny spacer „Śladami Ilji – Wierszalin” prowadzony przez Cecylię Bach-Szczawińską, a wieczorem spotkali się przy ognisku, by porozmawiać o przeszłości, teraźniejszości i przyszłości osady. Kulminacyjnym punktem dnia był wspólny śpiew – Adam Strug wykonał pieśni do wierszy polskich poetów i własnych tekstów, które gwałtownie stały się śpiewane przez całą zgromadzoną wspólnotę.

„Sztuka w Naturze” to festiwal o charakterze interdyscyplinarnym – łączy muzykę, historię, rękodzieło i zielarstwo. Organizatorzy postawili na lokalność i autentyczność – program wydarzenia powstał w oparciu o tradycje ludowe regionu oraz pamięć o ludziach, którzy kiedyś tworzyli tu swoją własną rzeczywistość.

Kolejna edycja festiwalu planowana jest na Uroczystość Matki Boskiej Zielnej w sierpniu, a Osada Wierszalin ponownie stanie się miejscem spotkania, refleksji i artystycznych poszukiwań.

Organizatorzy: Fundacja Zwierz Podlaski, Nadleśnictwo Krynki
Partner strategiczny: Województwo Podlaskie
Partnerzy: Powiat Sokólski, Powiatowy Dom Kultury w Sokółce, Izba Tkactwa Dwuosnowowego w Janowie, Gmina Szudziałowo, Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej, Adam Strug (kurator muzyczny).

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: EtnoPolska. Edycja 2025.

{youtube}1DbeKKxxABY{/youtube}

{gallery}zdjecia/2025/czerwiec/21/{/gallery}

/SM,PB,DSz/