Tarnów otwiera „sto bram” pamięci. Rusza Galicjaner Sztetl 2025 – Dni Pamięci Żydów Galicyjskich

Już 12 czerwca Tarnów stanie się centrum pamięci, refleksji i kultury. Rozpoczyna się jubileuszowa, 30. edycja Galicjaner Sztetl – Dni Pamięci Żydów Galicyjskich, która w tym roku odbywa się pod hasłem „580 lat Żydów w Tarnowie”. W programie koncerty, spektakle, wystawy, spacery historyczne i wyjątkowe spotkania. Wstęp na wszystkie wydarzenia jest bezpłatny.

Organizatorem wydarzenia jest Komitet Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej w Tarnowie, a współorganizatorem – Muzeum Ziemi Tarnowskiej. Tegoroczna edycja odbywa się pod patronatem Prezydenta Tarnowa Jakuba Kwaśnego oraz Wójta Gminy Tarnów Grzegorza Kozioła.

Tegoroczne obchody rozpoczną się 12 czerwca o godz. 12:00 komemoracją w lesie Buczyna w Zbylitowskiej Górze – miejscu masowych egzekucji tarnowskich Żydów

Inauguracja z muzyką Karpat i wystawą z Jerozolimy

Tegoroczne obchody rozpoczną się 12 czerwca o godz. 12:00 komemoracją w lesie Buczyna w Zbylitowskiej Górze – miejscu masowych egzekucji tarnowskich Żydów. Wieczorem, o godz. 20:00, w Galerii na Płocie przy ul. Żydowskiej otwarta zostanie wystawa fotografii Joanny Sidorowicz „Me’a She’arim”, ukazująca życie ortodoksyjnych Żydów w jednej z najstarszych dzielnic Jerozolimy.

O godzinie 21:00 rozpocznie się oficjalna inauguracja festiwalu. Koncert pod Bimą zainauguruje tarnowska artystka Małgorzata Boruch, wykonując poruszający utwór „Spalona matka” do słów Nâzıma Hikmeta. Gwiazdą wieczoru będzie Hudaki Village Band – zespół z ukraińskiego Maramureszu, który zaprezentuje energetyczną mieszankę żydowskich, romskich i słowiańskich brzmień.

Koncerty, spektakle i literatura pod Bimą

13 czerwca o godz. 19:00 w Pałacyku Strzeleckim wystąpi Ireneusz Socha z koncertem promującym płytę „Ja ostał się sam…”, opartą na wspomnieniach ostatniego religijnego Żyda Tarnowa – Abrahama Ladnera.

W sobotę 14 czerwca, o godz. 21:00, aktorzy Teatru im. Ludwika Solskiego przeczytają fragmenty powieści „Stramer” Mikołaja Łozińskiego – pod Bimą, w miejscu, gdzie przez wieki tętniło życie żydowskiej społeczności miasta.

Niedziela 15 czerwca to dzień spacerów po cmentarzach żydowskich – w Tarnowie, Rzeszowie i Brzesku. Wieczorem, o 21:00, ponownie koncert pod Bimą – Karolina Lizer zaprezentuje muzyczny spektakl „Meszuge”, opowieść o poszukiwaniu tożsamości, opartą na żydowskich motywach i prozie Brunona Schulza.

Edukacja, refleksja i historia

W programie znalazło się także wydarzenie towarzyszące – 10 czerwca w Kinie Marzenie odbędzie się ogólnopolska konferencja dla nauczycieli „Tu zaczyna się historia”, poświęcona edukacji regionalnej i historii Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Jednym z prelegentów będzie Adam Bartosz, znawca historii tarnowskich Żydów.

Festiwal zakończy się 22 czerwca dniem otwartym na cmentarzu żydowskim w Tarnowie. Przez cały tydzień będzie można uczestniczyć także w spacerach historycznych, spektaklach (m.in. „Auschwitz tour” w reżyserii Elżbiety Depty), wystawach i spotkaniach z lokalną pamięcią.

Przestrzeń pamięci i dialogu

Galicjaner Sztetl to nie tylko festiwal – to także czas zadumy nad przeszłością i prób tworzenia dialogu międzykulturowego. Tarnów po raz kolejny pokazuje, iż pamięć o żydowskich sąsiadach nie jest martwym wspomnieniem, ale żywą częścią lokalnej tożsamości.

(Smol)