Tracą dach nad głową – tysiące najemców w Irlandii w strachu

Coraz więcej najemców w Irlandii zagrożonych jest bezdomnością, ostrzega organizacja Threshold. Głównym powodem pozostaje wypowiedzenie najmu przez właściciela.

Sytuacja na irlandzkim rynku najmu mieszkaniowego pogarsza się z kwartału na kwartał. Najnowszy raport organizacji mieszkaniowej Threshold pokazuje, iż między lipcem a wrześniem 2025 roku aż 2 160 gospodarstw domowych znalazło się w bezpośrednim zagrożeniu bezdomnością. To wzrost o 22,8% w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku.

Najemcy w Irlandii

W trzecim kwartale tego roku organizacja Threshold udzieliła wsparcia łącznie 9 652 gospodarstwom domowym, w których mieszkało 12 408 dorosłych i 7 640 dzieci. Wśród nich aż 2 160 rodzin znalazło się w sytuacji kryzysowej i groziła im bezdomność.

Najczęstszym powodem zgłoszeń było wypowiedzenie najmu przez właściciela – ten problem stanowił ponad jedną trzecią wszystkich interwencji. W większości przypadków powodem wypowiedzenia była decyzja o sprzedaży nieruchomości.

Choć organizacja pomogła 872 rodzinom uniknąć bezdomności – dzięki wsparciu udało się im pozostać w dotychczasowym miejscu zamieszkania lub znaleźć alternatywne lokum – aż 97 rodzin musiało skorzystać z tymczasowego zakwaterowania w ośrodkach dla osób bezdomnych.

Poza wypowiedzeniem najmu, najemcy zgłaszali także problemy związane z:

• interpretacją zapisów w umowie
• dostępem do mieszkań socjalnych
• niewystarczającym standardem mieszkań
• potrzebą przeprowadzenia pilnych napraw

Eksperci podkreślają, iż rosnąca liczba interwencji wskazuje na potrzebę wprowadzenia konkretnych rozwiązań systemowych i prawnych, które zwiększyłyby ochronę najemców w całej Irlandii.

Ochrona najemców w Irlandii

Szczególną uwagę zwraca się na rosnącą liczbę osób wynajmujących mieszkania lub pokoje w ramach nieformalnych umów, tzw. licencjobiorców (ang. licensees).

Do tej grupy należą między innymi osoby wynajmujące pokój od głównego najemcy, mieszkańcy domów opieki, przyczep mobilnych czy lokali służbowych, tzw. „lodgers” czyli osoby mieszkające w domu właściciela.

Licencjobiorcy nie są objęci ustawą Residential Tenancies Acts, co oznacza, iż nie mają formalnych praw najemców, nie mogą korzystać z pomocy Residential Tenancies Board (RTB), ani dochodzić swoich praw w przypadku sporu. Są narażeni na nagłe eksmisje, niski standard mieszkania i brak możliwości odwołania się od nieuczciwych praktyk.

Organizacja Threshold apeluje o pilne wprowadzenie regulacji prawnych, które zapewniłyby podstawową ochronę tej grupie. Wśród rekomendowanych rozwiązań znajdują się:

• wprowadzenie minimalnych okresów wypowiedzenia dla licencjobiorców
• stworzenie centralnego rejestru umów licencyjnych
• ustanowienie jasnych standardów wynajmu pokoi w ramach systemu Rent-a-Room.

W raporcie podkreślono, iż różnorodność nowych form wynajmu, które omijają obowiązujące regulacje, stwarza niebezpieczny precedens i może prowadzić do dalszej marginalizacji tysięcy osób, które nieświadomie funkcjonują poza systemem ochrony najmu.

Polacy w Irlandii

Polacy należą do jednej z największych grup obcokrajowców wynajmujących mieszkania i pokoje w Irlandii. Wiele osób może być formalnie uznanych za licencjobiorców – co oznacza mniejszą ochronę prawną i brak dostępu do instytucji takich jak RTB.

Dlatego organizacja Threshold zaleca:

• sprawdzić, czy zawarta umowa podlega pod Residential Tenancies Act
• zapisać i archiwizować wszelką korespondencję z właścicielem
• znać minimalne okresy wypowiedzenia i warunki legalnej eksmisji
• w razie wątpliwości skontaktować się z organizacją Threshold lub lokalnym centrum doradztwa mieszkaniowego

Organizacja Threshold wzywa rząd do natychmiastowej reformy i stworzenia systemu, który będzie skutecznie chronić wszystkich najemców – niezależnie od formy umowy.