Triumf Amerykanina w Warszawie! Eric Lu zwycięzcą XIX Konkursu Chopinowskiego

bialyorzel24.com 1 godzina temu

Konkurs Chopinowski liczy sobie już blisko 100 lat, ale ma się dobrze. Zachowuje światową renomę, a werdykty jury są szeroko komentowane. Nie inaczej było podczas 19. edycji, którą wygrał Amerykanin Eric Lu. Decyzje jurorów tradycyjnie wznieciły dyskusje, ale w przeszłości bywało burzliwiej…

Jak wiadomo, Polacy doskonale znają się na medycynie, polityce i piłce nożnej. Jesienią 1980 roku, okazało się, iż ich emocje potrafi też rozpalić muzyka klasyczna. Gdy Ivo Pogorelić nie awansował do finału X Konkursu, media i publika były w szoku.

W polskiej telewizji nadawano wtedy dwa programy, toteż bieg rywalizacji śledziły miliony. Skreślenie Chorwata wywołało święte oburzenie – ludzie dyskutowali o tym na ulicach, w autobusach i nie tylko. Problem nie był wydumany, bo na znak protestu z jury wycofała się Martha Argerich (wygrała konkurs z 1965 roku), a już po I etapie zrobił to Louis Kentner (piąty w 1932 roku).

Pogorelić odpadł, bo nie mieścił się w kanonie. Liryczną twórczość Chopina interpretował żywiołowo, ekspresyjnie, skrajnie indywidualnie. Porywał publiczność, ale jurorzy uznali, iż jest nazbyt ekscentryczny. Ivo odpadł, ale bynajmniej nie przepadł – zyskał reklamę i wypłynął na szerokie wody. Dang Thai Son, filigranowy Wietnamczyk, który wówczas wygrał, też sobie w życiu poradził. Taka jest siła tego konkursu – kto zdobywa w nim laury, otrzymuje bilet do kariery.

Pomógł… szachista

Pierwszy Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina (tak brzmi pełna nazwa) odbył się w 1927 roku. Doszło do niego z inicjatywy Jerzego Żurawlewa, pianisty, kompozytora i profesora muzyki, a stało się to możliwe dzięki finansowemu wsparciu Henryka Rewkiewicza, melomana, szachisty i przedsiębiorcy z branży zapałczanej.

Konkurs Chopinowski odbywa się co 5 lat i należy do (niewielu) monograficznych – wykonywane są wyłącznie utwory jednego kompozytora. Przesłuchania realizowane są w Filharmonii Narodowej. Od 1970 roku konkurs jest organizowany w październiku (Chopin zmarł 17 października 1849 w Paryżu, miał 39 lat). w tej chwili udział w konkursie mogą wziąć osoby w wieku od 16 do 30 lat.

Najwyższa ranga

W 1957 roku Konkurs Chopinowski został – u boku m.in. konkursów Busoniego w Bolzano, Królowej Elżbiety w Brukseli, praskiego i genewskiego – jednym z kilkunastu członków założycieli Światowej Federacji Międzynarodowych Konkursów Muzycznych, która zrzesza ok. 120 najbardziej znanych konkursów muzycznych na świecie (m.in. Konkurs Bachowski w Lipsku czy Konkurs Marii Canals w Barcelonie).

Oceny dokonuje jury składające się z wybitnych artystów i pedagogów powoływanych przez dyrektora konkursu. Z reguły wszyscy jurorzy są pianistami. Zdarzało się, iż w jury zasiadali także dyrygenci, muzykolodzy, krytycy i kompozytorzy.

60 tysięcy euro

Tradycją konkursu jest wyróżnianie szóstki finalistów nagrodami głównymi i tytułami laureata. W przeszłości zdarzało się jednak, iż tytuł przysługiwał większej liczbie finalistów – 1932 było ich piętnastu, w 1937 – trzynastu, w 1949 – dwunastu, a w 1955 – dziesięciu. Z kolei w pierwszym konkursie przyznano tylko cztery nagrody główne.

Od 1960 r. jury może przyznać sześć tytułów laureata, przy czym poszczególne miejsca mogą być dzielone albo nieobsadzone. Dotąd dwukrotnie zdarzyło się, iż jury nie wybrało zwycięzcy (1990 i 1995). Od 1975 r. laureaci trzech pierwszych miejsc honorowani są specjalnymi medalami (złoty, srebrny i brązowy). Najlepsi otrzymują także nagrody finansowe. W 19. konkursie laureaci zainkasowali od 20,000 do 60,000 euro, które trafiło na konto zwycięzcy.

Wysokość nagród może nie rzuca na kolana, ale laureaci mają adekwatnie gwarancję otrzymania zaproszeń do występów w największych salach koncertowych oraz pewność dokonania nagrań autorskich płyt w renomowanych wytwórniach płytowych.

Czwórka Polaków

Choć wojna polsko-bolszewicka była wtedy świeżym wspomnieniem, trzy pierwsze konkursy wygrywali pianiści z ZSRR. Polacy od początku stawali na podium, ale dopiero 1949 roku główny laur zdobyła Halina Czerny-Stefańska. Uzyskała go ex-aequo z Rosjanką, co wówczas dziwne już nie było…

W 1955 r. wygrał Adam Harasiewicz, który urodził się w wielkopolskiej Chodzieży, naukę rozpoczął w Rzeszowie, a kontynuował w Krakowie. W latach 1995-2021 był jurorem konkursu. Wielki aplauz wywołało zwycięstwo 18-letniego wówczas Krystiana Zimermana z 1975 roku. Pianista rodem z Zabrza błyszczał od początku konkursu, zdecydowanie wyprzedził konkurencję i do dziś uznawany jest za wirtuoza o światowej renomie.

Ostatnim polskim triumfatorem okazał się Rafał Blechacz. Urodził się w 1985 roku w Nakle nad Notecią, a życiowy sukces uzyskał 20 lat później. Ciekawostkę stanowi fakt, iż ma w dorobku pracę doktorską na temat filozofii w muzyce.

Jedna trzecia z Chin

W tym roku do konkursu zgłosiła się rekordowa liczba ponad 640 pianistów. W eliminacjach wzięły udział 162 osoby, a w głównym konkursie wystąpiło 84 wykonawców z 19 krajów. Największą grupę stanowili Chińczycy, których reprezentacja liczyła aż 28 pianistów. Drugie miejsce na tym polu zajęły Polska i Japonia (po 13 osób).

Tłumny udział w rywalizacji pianistów z Dalekiego Wschodu to nic nowego. Muzyka Chopina i sam konkurs cieszą się tam niesłabnącą popularnością. Dochodzi do tego, iż w Japonii młode talenty uczą się… języka polskiego, licząc na to, iż jeszcze lepiej poczują ducha twórczości kompozytora rodem z Żelazowej Woli.

Na scenie filharmonii zaprezentowało się także 5 obywateli Kanady, 4 pianistów z USA, po 3 z Tajwanu, Korei Południowej, Wielkiej Brytanii i Włoch, a także reprezentanci m.in. Bułgarii, Czech, Francji, Gruzji, Hiszpanii, Malezji, Portugalii i Wietnamu.

Minimalnie, ale wygrał

XIX Konkurs Chopinowski wygrał Eric Lu, Amerykanin o korzeniach tajwańsko-chińskich (mama pochodzi z Szanghaju). Naukę gry na fortepianie rozpoczął w wieku 6 lat. Ma na koncie m.in. naukę w New England Conservatory Preparatory School w Bostonie i Curtis Institute of Music w Filadelfii. Był również uczniem wspomnianego Dang Thái Sna.

Po I etapie Lu był siódmy, a prowadził Kevin Chen z Kanady, który na koniec przegrał pierwsze miejsce o… 0.25 punktu. Publiczność zachwycała się muzyką i tradycyjnie narzekała na jurorów. Po ogłoszeniu werdyktu pojawiły się głosy, iż Eric Lu skorzystał na tym, iż jury przewodniczył jego rodak Garrick Ohlsson (wygrał w 1970 roku). Punktację jednak ujawniono i zarzuty się nie potwierdziły – we wszystkich etapach późniejszy triumfator otrzymywał wyższe noty od pozostałych jurorów.

Ściany nie pomagały…

Najwyżej z Polaków zaszedł Piotra Alexewicz, który po I etapie był 16., a do finału zakwalifikował się z ostatniej, 11. lokaty. Polak wyprzedził o dwie setne punktu ulubieńca publiczności, 18-letniego Hyo Lee z Korei Południowej. Bardzo dobry występ w finale sprawił, iż wrocławianin zajął 5. lokatę, ex-aequo z Vincentem Ongiem (Malezja).

Największą sympatią widzów cieszyła się niespełna 17-letnia Tianyao Lyu. Fani Chinki widzieli ją choćby w glorii zwyciężczyni, ale nastolatka w żadnym z etapów nie plasowała się w ścisłej czołówce. Na koniec zajęła 4. lokatę razem z Shiori Kuwaharą (Japonia).

Podczas konkursu pojawiły się głosy, iż wśród jurorów było za mało Polaków, a zagraniczni okazali się surowi dla pianistów znad Wisły. Analiza punktacji nie potwierdziła tej teorii. Ujawniła za to odwrotną i cokolwiek smutną prawdę – gdyby uczestników oceniali wyłącznie polscy członkowie jury, żaden z trzynastki polskich reprezentantów nie zdobyłby nagrody…

Tomasz Ryzner

Nagrody główne XIX Konkursu Chopinowskiego:

I nagroda – Eric Lu (USA)
II – Kevin Chen (Kanada)
III – Zitong Wang (Chiny)
IV – Tianyao Lyu (Chiny); Shiori Kuwahara (Japonia)
V – Piotr Alexewicz (Polska); Vincent Ong (Malezja)
VI – William Yang (USA)

Polscy zwycięzcy

Polacy wygrywali Konkurs Chopinowski cztery razy. Byli to: Halina Czerny-Stefańska (1949, ex aequo z Rosjanką Bellą Dawidowicz), Adam Harasiewicz (1955), Krystian Zimerman (1975), Rafał Blechacz (2005). Drugie miejsce zajmowali: Stanisław Szpinalski (1927), Barbara Hesse-Bukowska (1949), a trzecie: Róża Etkin (1927), Bolesław Kon (1932), Witold Małcużyński (1937), Waldemar Maciszewski (1949), Marta Sosińska (1965), Piotr Paleczny (1970), Krzysztof Jabłoński (1985).

Idź do oryginalnego materiału