5 dni temu
Trwa ogólnopolska kampania społeczna pn. „Zwykły kaszel czy objaw gruźlicy? Sprawdź!”. Jej organizatorem jest Biuro Krajowe Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w Polsce we współpracy z Polskim Towarzystwem Chorób Płuc.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Malborku, która włączyła się w kampanię „Zwykły kaszel czy objaw gruźlicy? Sprawdź!”, przekazała nam materiały edukacyjne dotyczące tej choroby. Celem akcji jest przede wszystkim zwiększenie świadomości społecznej na temat gruźlicy, która – mimo postępu medycyny – wciąż stanowi istotne zagrożenie zdrowia publicznego. To również próba obalania mitów i stereotypów związanych z gruźlicą oraz promowanie profilaktyki i wczesnej diagnostyki.
Kampania skierowana jest do obywateli Polski oraz wszystkich osób przebywających na terytorium kraju, w tym migrantów i uchodźców.
Dlaczego to ważne?
Wczesne rozpoznanie i leczenie gruźlicy są kluczowe, aby chronić siebie i innych. Szczepienia, choć obowiązkowe w Polsce, nie zabezpieczają przed samym zakażeniem prątkami gruźlicy, ale chronią przed ciężkimi postaciami choroby. Dlatego tak ważna jest edukacja i znajomość objawów. Migracje, starzenie się populacji oraz obciążenie systemu ochrony zdrowia po pandemii zwiększają potrzebę wczesnej diagnostyki i edukacji społecznej.
Gruźlica to choroba zakaźna wywoływana przez Mycobacterium tuberculosis (M. tuberculosis). Przenosi się z osoby na osobę, na przykład gdy osoba chora na gruźlicą płucną wydala bakterie do powietrza podczas kaszlu.
We wczesnych stadiach choroby nie występują typowe objawy, a choroba przebiega przewlekle. Tylko w nielicznych przypadkach początek choroby jest gwałtowny. W czasach, kiedy leki przeciwprątkowe nie były dostępne, gruźlica charakteryzowała się tzw. „galopującymi suchotami”, które prowadziły do śmierci w ciągu kilku tygodni.
Najczęstszym objawem gruźlicy układu oddechowego jest trwający ponad 3 tygodnie kaszel. Wiąże się on głównie z lokalizacją prątków w układzie oddechowym. Kaszlowi może towarzyszyć odkrztuszanie śluzowej lub śluzowo-ropnej plwociny oraz duszność i/lub ból w klatce piersiowej. Niekiedy chory odkrztusza plwocinę z krwią (krwioplucie), rzadziej dochodzi do krwotoków płucnych.
Do objawów ogólnych gruźlicy należą:
- brak apetytu i utrata masy ciała,
- stany podgorączkowe i gorączka (głównie w godzinach popołudniowych i wczesnowieczornych),
- nocna potliwość,
- osłabienie.
Profilaktyka, badanie, leczenie
Według ekspertów, obecna sytuacja wciąż wymaga czujności, bo to gruźlica to choroba, która nie daje o sobie zapomnieć. Wciąż się pojawia, a jej objawy są często bagatelizowane. Dlatego lepiej działać profilaktycznie, edukując pacjentów, niż reagować dopiero na cięższe przypadki.
Jak podaje Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, najczęściej stosowaną metodą diagnostyczną gruźlicy na świecie jest bakterioskopia rozmazu plwociny oraz hodowla prątków. Coraz większe znaczenie zyskują szybkie testy molekularne.
Chory prątkujący trafia na szpitalny oddział izolacyjny i pozostaje na nim tak długo, aż przestanie prątkować, czyli wydalać prątki z dróg oddechowych, co należy potwierdzić badaniem bakteriologicznym. Pełne leczenie przeciwprątkowe trwa co najmniej 6 miesięcy. Dodam, iż czas leczenia zależy również od samego pacjenta. Tylko skrupulatne przestrzeganie zaleceń lekarza i regularne przyjmowanie leków stanowią podstawę wyleczenia. Wszelkie zaniedbania pacjenta w tym obszarze skutkować mogą powstaniem lekooporności. Jak pokazują badania przypadki nieskutecznego leczenia gruźlicy występują głównie u chorych, którzy samowolnie przerywają leczenie – podkreślała dr hab. n. med., prof. nadzw. Maria Korzeniewska-Koseła w wywiadzie opublikowanym przez Główny Inspektorat Sanitarny.
Według danych z raportu „Gruźlica i Choroby Układu Oddechowego w Polsce w 2024 roku” przygotowanego przez Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie, w 2024 roku zarejestrowano 4236 zachorowań na gruźlicę. Najczęstszą postacią choroby była gruźlica płuc, która stanowiła w 2024 roku 96,6% wszystkich zachorowań.
W 2023 roku gruźlica była przyczyną zgonu 483 osób.
Kampania społeczna „Zwykły kaszel czy objaw gruźlicy? Sprawdź!” potrwa do 30 listopada.
